رویداد۲۴ فارین افرز نوشت: اسرائیل و ایران هنوز در آستانه یک جنگ بزرگ و تمام عیار قرار ندارند و پیشرفت مستمر در مذاکرات هسته‌ای ایران در وین احتمالاً مانعی بر سر راه این درگیری باشد. اسرائیل ممکن است به این نتیجه برسد که تلاش برای تضعیف توافق هزینه بسیار زیادی برای این دولت دارد چرا که تل‌آویو را به نوعی در مقابل واشنگتن قرار می‌دهد.
انفجار ۱۱ آوریل در تأسیسات هسته‌ای نطنز که احتمال می‌رود کار اسرائیل باشد یک جلوه دیگر از جنگ در سایه بر سر برنامه هسته‌ای ایران بود. در پاسخ به این حمله، ایران ظرفیت غنی سازی خود را افزایش داد ضمن اینکه یک موشک سوری نیز به اشتباه در ۲۲ دسامبر در نزدیکی تاسیسات هسته‌ای دیمونا در اسرائیل فرود آمد. چنین زنجیره‌ایی از حوادث، حتی به صورت ناخواسته، منجر به افزایش درگیری می‌شود.
در ادامه این مطلب آمده است: دولت بایدن که به وضوح درگیر سیاست‌های داخلی است، قصد خود را برای ورود مجدد به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران ابراز کرده است، هر چند که به نظر می‌رسد عجله خاصی برای این کار ندارد. بدون دیپلماسی آمریکا برای مهار تنش‌های اسرائیل و ایران را مهار کند، دولت بایدن درگیر تنشی خواهد شد که توان آن را در حل معضلات داخلی نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
ایران ناامید
آوریل هاینس مدیر اطلاعات ملی در کنفرانس ۱۴ آوریل، ایران را به عنوان یکی از چهار تهدید اصلی آمریکا معرفی کرد. وی خاطرنشان کرد: ما انتظار داریم که ایران دست به اقداماتی بزند که می‌تواند تنش‌ها را تشدید کرده و منافع آمریکا و متحدانش را در سال آینده تهدید کند. این ارزیابی تا حدی ناشی از ناامیدی‌های ایران در داخل و خارج از کشور است. تحریم‌ها اقتصاد ایران را ویران کرده است. موارد ابتلا به کووید -۱۹ در حال افزایش است. در این بین ایران خواسته‌های حداکثری از جمله لغو تمامی تحریم‌ها را خواستار شده است.
تا به امروز، تهران در پاسخ به حملات آمریکا و اسرائیل از جمله ترور دانشمند برجسته ایرانی و خرابکاری در سایت‌های هسته‌ای این کشور، کاملاً ریسک پذیر بوده است، اما این وضعیت می‌تواند تغییر کند. ایران که از لغو تحریم‌ها ناامید شده و به آسانی شاهد نفوذ اسرائیل در ساختار امنیتی خودش است، ممکن است تمایل بیشتری به ریسک پذیری داشته باشد. به عنوان مثال ادعا شده که ایران یکبار در سال ۱۹۹۶، به یک تأسیسات نظامی آمریکا در عربستان سعودی حمله کرد و در پاییز سال ۲۰۱۹، هم به تأسیسات نفتی عربستان ضربه زد.
تصمیم ایران برای شروع غنی سازی ۶۰ درصد اورانیوم نشانی واضح از این بود که این کشور برای دستیابی به اورانیوم ۹۰ درصد غنی شده تلاش می‌کند. البته رسیدن به این قابلیت به هیچ وجه بیانگر این نیست که تهران می‌تواند بلافاصله بمب بسازد یا حتی تصمیم به انجام آن گرفته است، اما در صورت شکست مذاکرات، این کشور به تولید سانتریفیوژ‌های پیشرفته برای ایجاد مواد شکاف پذیر ادامه خواهد داد. دولت اسرائیل به شدت هشدار داده است که بازگشت به توافق هسته‌ای بدون اعمال هیچ گونه تغییری غیرقابل تحمل است. اگر آمریکا و ایران در این شرایط به انطباق کامل به برجام بازگردند، ممکن است تنش افزایش یابد. دیر یا زود، اسرائیل احتمالاً با استفاده از نیروی نظامی سعی در جلوگیری از افزایش سطح اورانیوم غنی شده توسط ایران خواهد داشت و در آن صورت پای آمریکا نیز به درگیری کشانده خواهد شد.
مشغله و محدودیت
جو بایدن در جریان مبارزات ریاست جمهوری خود قول بازگشت سریع به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران را داد. وی با سخت‌ترین شرایط برای بهبود وضعیت داخلی کشور از زمان فرانکلین روزولت به این سو روبرو است و اولویت‌های داخلی، ورود مجدد به توافق هسته‌ای ایران را دشوار می‌کند.
مشکل بایدن، سیاست‌های دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا است. دولت ترامپ به دلایل حقوق بشری و ضد تروریسم تحریم‌های پرشماری را علیه ایران اعمال کرد. از آنجا که این تحریم‌ها تحت توافق هسته‌ای نیستند، بازگشت به توافق نامه باعث لغو آن‌ها نخواهد شد. ایران، اما خواستار برداشته شدن همه این تحریم‌ها قبل از اجرای تعهدات هسته‌ای خود است.
حامیان کمی در واشنگتن برای بازگشت به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با ایران با همان شرایط قبلی وجود دارد. جمهوری خواهان و حتی برخی از دموکرات‌های سرشناس اکنون با آن مخالف هستند. همه این عوامل، همراه با نیاز به ذخیره سرمایه سیاسی برای برنامه داخلی دولت، باعث شده تا بایدن از خطر هسته‌ای شدن ایران جلوگیری کند.
اقدامات تازه اسرائیل علیه ایران بیانگر نگرانی‌های امنیتی نخست وزیر بنیامین نتانیاهو و افزایش بی اعتمادی وی به آمریکا است. نتانیاهو اعتقاد ندارد که آمریکا تهدید‌هایی را که برنامه هسته‌ای ایران و توانایی‌های موشکی برای اسرائیل ایجاد می‌کند جدی بگیرد. از نظر وی، باید به تحریم‌های سختگیرانه‌ای که دولت ترامپ پس از خروج از این توافق علیه ایران اعمال کرد، فرصت بیشتری داده شود تا ایران را به کلی تغییر دهد. اگر آمریکا بدون تغییر در توافق هسته‌ای برای پرداختن به برنامه موشک بالستیک ایران یا فعالیت‌های آن در منطقه، مجدداً وارد توافق شود، اسرائیل در موقعیتی غیرقابل تحمل قرار خواهد گرفت.
بیشتر بخوانید: هشدار کارشناسان به بایدن؛ در مذاکرات عجله کنید/ اسرائیل، ایالات متحده را به سمت جنگ می‌کشاند
نتانیاهو دلایلی برای اطمینان به توانایی دولتش در گرفتن این امور به دست خود دارد. برخلاف چندین سال پیش، اکنون نتانیاهو از حمایت رئیس ستاد ارتش ژنرال آویو کوخاوی برخوردار است. توانایی‌های نظامی اسرائیل بسیار پیشرفته‌تر از حتی چند سال پیش است. اسرائیل مسیر‌های پرواز بر فراز عربستان سعودی و سایر کشور‌های حوزه خلیج فارس را ایمن کرده و تانکر‌های سوخت پیشرفته از آمریکا سفارش داده است. این پیشرفت‌ها به طور چشمگیر توانایی نیروی هوایی اسرائیل را بهبود می‌بخشد. علاوه بر این، تل‌آویو اکنون به پایگاه‌هایی در امارات متحده عربی دسترسی دارد که از آنجا می‌تواند علیه ایران، درست در آن سوی خلیج فارس، دست به عملیات بزند.
علاوه بر این، افزایش تنش با ایران ممکن است برای نتانیاهو جذاب باشد، زیرا وی با مشکلات داخلی از جمله اتهامات فساد مالی و بن بست سیاسی رو به رو است. نخست وزیر اسرائیل بیش از حد تمایل دارد که دولت را فقط برای فرار از مشکلات قانونی خود به جنگ سوق دهد، بدون شک او از هرگونه درگیری سود خواهد برد، زیرا مردم اسرائیل نمی‌خواهند نخست وزیر زمان جنگ را محاکمه کنند، محاکمه‌ای که احتمالاً به تعویق می‌افتد و مخالفان سیاسی مجبور می‌شوند در ائتلاف وحدت ملی پیرامون او تجمع کنند.
برای خارج کردن نتانیاهو از مسیر فعلی تنش با ایران، گزینه‌های ساده‌ای در دسترس آمریکا نیست. نتانیاهو معتقد است که او می‌داند چگونه واشنگتن را اداره کند. او در میان حزب جمهوری خواه و همچنین در میان بسیاری از دموکرات‌ها حمایت قابل توجهی دارد. وی همچنین محاسبه کرده که دولت بایدن با درگیری عمومی با اسرائیل نمی‌خواهد دستور کار قانونگذاری داخلی خود را به خطر بیندازد.
در واقع، تنها سیاست آمریکا که ممکن است نتانیاهو را از راهی که منجر به جنگ می‌شود باز دارد، دیپلماسی قوی است. واشنگتن باید به نتانیاهو بفهماند که تشدید بیشتر تنش با ایران به روابط آمریکا و اسرائیل آسیب می‌رساند و دولت در برابر فشار‌های سیاسی داخلی عقب نشینی نخواهد کرد. در همان زمان، دولت باید سایر امضا کنندگان توافق هسته‌ای را تحت فشار قرار دهد تا بدون هیچگونه قطعیت به ایران بگوید اقدامات آن تحریک آمیز است، برخی از مواضع آن در مذاکرات وین غیر منطقی است و زمان برای بازگشت به برجام هم رو به پایان است.
موضع قاطعانه با اسرائیل و دیپلماسی سخت در مورد توافق هسته‌ای فقط ممکن است به آمریکا اجازه دهد تا مانع از افزایش خطرناک تنش بین اسرائیل و ایران شود.
مشارکت در یک چهارراه
اسرائیل و ایران به طور موقت در درگیری هرچند سطح پایین قرار گرفتند. در این شرایط، برنامه هسته‌ای ایران دو قدم جلوتر می‌رود و اسرائیلی‌ها آن را حداقل یک قدم به عقب می‌رانند. اسرائیل بدون هیچ گونه ترسی در سیاست خود، ترورها، حملات سایبری و بمب گذاری‌ها را ادامه خواهد داد تا برنامه ایران را دچار مشکل کند، تلاش‌های آمریکا را برای وارد کردن مجدد توافق هسته‌ای ناکام بگذارد و مقامات ایرانی را از بازگشت به این قانون منصرف کند. اسرائیل همچنین به افزایش توانایی‌های نظامی خود ادامه خواهد داد.
این سناریو البته ممکن است ثبات طولانی مدت را حفظ نکند آن هم به این دلیل که هدف واقعی اسرائیل ایجاد واکنش از سوی ایران است. اسرائیل نمی‌تواند بداند کدام یک از حملاتش پاسخ ایران را در پی خواهد داشت که می‌تواند منجر به تشدید به سابقه تنش شود و هیچ کس نمی‌داند که در چه سطحی از غنی سازی هسته‌ای یا انباشت مواد شکاف پذیر، حمله همه جانبه اسرائیل به ایران آغاز خواهد شد.
این هفته، برخی از مقامات ارشد امنیتی اسرائیل از جمله مشاور امنیت ملی و مدیر اطلاعات نظامی این کشور، به همراه رئیس موساد برای گفتگو‌های فشرده در مورد ایران از واشنگتن دیدار کردند. طبق گزارش مطبوعات اسرائیل، با این حال، به مقامات اسرائیلی دستور داده شده است که در مورد جزئیات مذاکرات فعلی در وین درباره توافق هسته‌ای صحبت نکنند.
دولت اسرائیل، استراتژی خاص خود را دنبال می‌کند، آن‌ها به دنبال همکاری مشترک با دولت آمریکا هستند تا اهداف خود را برای انسجام داخلی و ثبات خاورمیانه تحقق بخشند. مبارزات انتخاباتی فعلی نتانیاهو نبرد‌های نخست وزیر اسرائیل با روسای جمهور دموکرات را تداوم بخشیده و همکاری را که ظاهراً مشخصه اتحاد دیرینه دو طرف است، تضعیف می‌کند. شاید منافع آمریکا و اسرائیل در مقطع فعلی ناسازگار باشند. نخست وزیر اسرائیل مطمئناً وظیفه دارد امنیت دولت خود را حفظ کند، اما یک رئیس جمهور آمریکا نیز چنین می‌کند.