رویداد۲۴ شورای نگهبان چهار روز است که بررسی صلاحیت ۴۰ نفر از داوطلبان شرکت در انتخابات ریاست جمهوری را آغاز کرده و انتظار میرود ظرف امشب و فردا اسامی نامزدهای نهایی انتخابات ۱۴۰۰ اعلام شود. تاکنون جلسات متعددی در شورای نگهبان برای احراز صلاحیتها برگزار شده است و گاهی تصاویر و فیلمهایی از جلسه شورای نگهبان که اعضا در حال بررسی صلاحیتها هستند نیز منتشر شد. به گفته سخنگوی شورای نگهبان، احراز صلاحیت هر یک از داوطلبان منوط به رأی ۷ عضو شورای نگهبان است. شورای نگهبان از ۶ فقیه و ۶ حقوقدان تشکیل شده است.
از نخستین ساعات پس از پایان مهلت ثبت نام داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ گمانهزنیها درباره افرادی که صلاحیتشان از سوی شورای نگهبان تایید و یا رد شده آغاز شد و اسامی و فهرستهایی در این زمینه منتشر شد که همگی از سوی شورای نگهبان رد شد. شورای نگهبان گفته مبنای این شورا برای بررسی صلاحیتها، قانون اساسی و سیاستهای کلی انتخابات ابلاغی رهبری است؛ به گفته کدخدایی ملاک شورای نگهبان رأی نهایی اعضا است و ۷ رأی مثبت برای احراز صلاحیت لازم است.
بیشتر بخوانید:زیر پوست انتخابات/ داوطلبان ناشناس انتخابات ۱۴۰۰ چه گفتند؟
یکی از گمانهزنیهای مطرح شده، محدودیت در تعداد نامزدهای نهایی با توجه به تعداد بالای افراد شناخته شدهای است که در این انتخابات ثبت نام کردند. قائم مقام شورای نگهبان، اما این موضوع را تکذیب کرده و گفته که تعداد تایید صلاحیتشدگان محدودیت ندارد. گه گاهی اسامی در فضای مجازی و یا از سوی برخی سیاسیون مطرح شده و گفته میشود این افراد تایید و یا رد صلاحیت شدهاند. اما چه کسانی احراز صلاحیت میشوند و چه کسانی در همین مرحله باید از رقابتها کنار بروند؟
احمد جنتی دبیر شورای نگهبان در پاسخ به سوال خبرنگار صدا و سیما درباره روند بررسی صلاحیتها گفته: «مردم شریف بدانند بار سنگینی را بر دوش داریم، بررسی فردی که صلاحیت وی تأیید میشود به این معناست که فردی متدین است و واجبات شرعی را انجام میدهد و دست به گناه نمیزند»
صادق آملی لاریجانی، یکی از فقهای شورای نگهبان و رئیس سابق دستگاه قضا نیز به روند بررسی صلاحیت داوطلبان ریاست جمهوری در شورای نگهبان واکنش نشان داده و در این باره گفت: گاهی رد صلاحیتها، مستند به عدم احراز شرایط است و گاهی هم مستند بر آن که ما احراز میکنیم، شخص فاقد شرط است و این بحثی است که در شورای نگهبان داریم. وی همچنین گفته اعضای شورا را میشناسیم و سابقه آنان را میدانیم.
عبدالله ناصری فعال سیاسی فهرست ۶ نفرهای از تایید صلاحیت شدگان را در فضای مجازی منتشر کرد و گفت که رییسی، لاریجانی، دهقان، جلیلی، جهانگیری، پزشکیان تأیید صلاحیت شدهاند در مورد محمد شریعتمداری قرار است تصمیمگیری شود.
بلافاصله پس از انتشار این لیست، سخنگوی شورای نگهبان در گفتگو با رسانهها اعلام کرد که هیچ یک از این فهرستها صحت ندارد و در حد گمانهزنی است.
یکی از داوطلبانی که از همون ابتدای کار گرفتار تیغ سانسور رسانهها و تلویزیون شد، مصطفی تاجزاده بود که در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرده. برخی رسانهها در حالی اقدام به انتشار اسامی نامزدهای شاخص کردند که خبری از نام و تصویر تاجزاده در فهرست ادعایی آنها نبود و بسیاری در واکنش به این اقدام گفتند صدا و سیما زودتر از شورای نگهبان صلاحیت تاجزاده را تایید نکرد. در روزهای گذشته نیز این شایعه مطرح شد که شورای نگهبان بررسی صلاحیت مصطفی تاجزاده را از دستور کار خارج کرده.
علی شکوری راد فعال سیاسی اصلاح طلب با اعلام این خبر طی توییتی به شدت نسبت به این موضوع اعتراض کرد. علی شکوری راد دبیرکل حزب اتحاد ملت هم از رهبر انقلاب خواسته که کار به حکم حکومتی نکشد و در همین مرحله، «تایید صلاحیت» مصطفی تاجزاده اعلام شود. در همین راستا بعضی فعالان توییتری حامی جنبش سبز، هشتک تایید صلاحیت تاجزاده را راه انداختهاند.
در مقابل یاسر جبرائیلی از فعالان رسانهای اصولگرا خواستار رد صلاحیت جهانگیری شده و در توییتر نوشته است از معیارها و شرایط بسیار مهم جهت تشخیص افراد واجد صلاحیت برای نامزدی ریاست جمهوری "مدیر و مدبر" بودن است. رد صلاحیت آقای جهانگیری که بیتدبیریها، ائتلاف منابع، بحرانآفرینیها و ناتوانیهایشان در حل مشکلات کشور به وضع امروز منجر شده، مطالبهای معقول و منطقی از شورای نگهبان است.
در میان اصولگرایان هم بحث تایید صلاحیت به صورت جدی پیگیری میشود. مهمترین شایعات، رد صلاحیت چند چهره برجسته این جریان است. سعید محمد، محسن رضایی، عزت الله ضرغامی و علیرضا زاکانی افرادی هستند که خبر رسیده که به خاطر عدم احراز صلاحیت، شانس حضور در انتخابات را نخواهند داشت. اکانت مخلصین در توییتر نوشته یک کانال محرمانه خبر داده که محسن رضایی صلاحیتش در شورای نگهبان تا لحظه انتشار خبر، احراز نشده است. همچنین پیرو این خبر، صلاحیت سعید محمد به دلیل عدم تطبیق ۴ سال مدیریت اجرایی خود با میزان فعالیت به عنوانفرماندهی قرارگاه، احراز نشده.
محمد کشوری یکی از توییت نویسانی است که نوشته مهم و محرمانه: رئیسی، لاریجانی و جلیلی تایید صلاحیت میشوند.
یک فعال رسانهای اصولگرا معتقد است احتمال رد صلاحیت چند چهره شاخص جریان اصولگرا بالاست که بعد از آن اصلاحطلبان نتوانند مدعی عملکرد جناحی شورای نگهبان باشند. یکی از کاربران توییتر هم در واکنش به این شایعه نوشته «من فکر میکنم محسن رضایی رد صلاحیت میشه. اصلا باهاش توافقی کردن که بیاد تا رد صلاحیت بشه، چون راه رو برای رد صلاحیت خیلیا باز میکنه. خودش هم مطمئن بود که رای نمیاره، ولی اومد!»
یک چهره اصولگرای حامی سعید محمد هم نوشته «مافیای اصلاحطلب و اصولگرا و زدوبندهای جناحی باعث شده احتمال رد صلاحیت #سعید_محمد قوت بگیرد، شورای نگهبان بداند ایشان شانس اول پیروزی هست و عدم تایید صلاحیت ایشان باعث ریزش مشارکت خواهد شد. براستی یک نخبه میدانی چرا نباید تایید شود، ولی عدهای زدوبندکار تایید شوند؟»
فضای مجازی عرصه تاخت و تاز حامیان و مخالفان احمدی نژاد است، برخی اکانتها در فضای مجازی ادعا کردند که محمود احمدی نژاد تایید صلاحیت شده است. در توییتر نیز ادعا شده که محمود احمدی نژاد در آستانه تایید صلاحیت قرار گرفته است. علی قلهکی از رهبران ارتش سایبری اصولگرایان نوشته است نگرانِ تاییدِ صلاحیتها هستم! بعضی کاربران این توییت را پالسی برای تایید صلاحیت محمود احمدی نژاد میدانند.
اصولگرایان حامی رئیسی و احمدی نژاد هم به حضور برادر لاریجانی در جمع فقهای شورای نگهبان انتقاد دارند. با اینکه صادق لاریجانی منصوب رهبری است، اما آنها معتقدند حضور او در این جایگاه، باعث میشود تایید صلاحیت علی لاریجانی دارای شبهه باشد. در مقابل حامیان لاریجانی میگویند شش حقوق دادن شورای نگهبان، منصوب رئیس قوه قضاییه هستند.