انعطاف پذیری آمریکا تحت تأثیر فشارهای داخلی و خارجی علیه بایدن که عمدتاً توسط اسرائیل اعمال میشود، قرار دارد و شرایط را پیچیده کرده است.
رویداد۲۴ هاآرتص نوشت: حسن روحانی، رئیس جمهور این کشور در روز چهارشنبه اعلام کرد: مذاکرات فعلی ما با مذاکرات سال ۲۰۱۳ متفاوت است. اکنون، ایران در مذاکرات حرف اول را میزند. ما در حال حاضر در مورد برنامه جامع اقدام مشترک صحبت نمیکنیم. گفتگوها در مورد برجام به پایان رسیده است و اکنون ما در حال صحبت کردن در مورد چگونگی اجازه دادن به ایالات متحده برای بازگشت به توافق هستیم.
این سخنان در حالی است که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا تصمیم گرفت که به توافق اولیه برگردد، تحریمها را لغو کند و اطمینان حاصل کند که ایران مطابق با این توافق عمل میکند، همانطور که تا سه سال پس از اجرای برجام، این کار را کرد.
بیشتر بخوانید: العربی الجدید: خواستههای ایران و آمریکا در مذاکرات وین کدامند؟
ایران درباره توافق اصلی بسیار صحبت میکند، زیرا خروج آمریکا از آن در سال ۲۰۱۸ منجر به تحولاتی شد که ایران را قادر به نقض محدودیتهای کمی و کیفی خود در غنی سازی اورانیوم کرد.
عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران گفت که تحولات اساسی مهمی در مذاکرات رخ داده، اگرچه هنوز چند موضوع برای حل و فصل باقی مانده است. مقامات آشنا با این گفتگوها میگویند که منظور از مسائل باقیمانده موضوعاتی همچون عدم پذیرش نظارت بر تأسیسات نظامی ایران که به عنوان سایتهای هستهای طبقه بندی نشده اند و سرعت لغو تحریمها است.
روحانی وقتی گفت که توافق تمام شده است، در اظهاراتش خیلی دقیق نبود. با این وجود، فرض طرفهای مذاکرات این است که تهران و واشنگتن تلاش دارند که توافقنامه قبل از انتخابات ریاست جمهوری ایران در ۱۸ ژوئن امضا شود.
یک دیپلمات اروپایی آشنا با این گفتگوها به هاآرتص گفت: گفتگوهای فعلی از جمله سریعترین مذاکرات بین ایران و کشورهای غربی است. اگرچه در گذشته ایرانیان هر توافق موقت را برای تأیید به تهران ارسال میکردند، روندی که گاهی چند روز طول میکشید، این بار کارها به سرعت انجام میشود. ظاهراً نمایندگان ایران اختیارات بیشتری دریافت کرده اند، اما بدون شک انعطاف پذیری آمریکا نیز کمک بسیاری به تسریع امور کرده است.
این انعطاف پذیری آمریکا تحت تأثیر فشارهای داخلی و خارجی علیه بایدن که عمدتاً توسط اسرائیل اعمال میشود، قرار دارد و شرایط را پیچیده کرده است. به طور مثال، در این ماه ۴۴ سناتور جمهوری خواه آمریکا با ارسال نامهای به بایدن خواستار پایان دادن به مذاکرات به خاطر حمایت ایران از حماس شدند. نامه مشابهی هم در ماه مارس ارسال شد. گروهی از سناتورها از لایحهای حمایت میکنند که طبق آن رئیس جمهور برای هر توافق نامهای که با ایران میبندد، باید مصوبه کنگره را بدست آورد. البته با توجه به کنترل کنگره توسط دموکراتها بعید به نظر میرسد که این لایحه تصویب شود، اما با گذشت زمان مخالفان توافق هستهای میتوانند حمایت بیشتری کسب کنند.
فشار اسرائیل هرگز فروکش نمیکند، اما علیرغم حملات مکرر به ایران و بمبارانهای سیاسی در واشنگتن، این فشارها تا کنون در به تأخیر انداختن مذاکرات هستهای ایران کارساز نبوده است. به نظر میرسد تهران تصمیم گرفته است، طوری رفتار کند که گویی اسرائیل علیه مذاکرات هستهای ایران اقدامی انجام نمیدهد و اصلاً توافقی صورت نگرفته است. این رویکرد ایران، میتواند در آینده و وقتی که ایالات متحده بخواهد درباره موضوعات دیگر مذاکره کند، مفید باشد. مهم اینکه، در ادامه تهران درخواست مشابهی را برای مهار اسرائیل به واشنگتن ارائه خواهد داد.
اگر ایران تصمیمی استراتژیک برای پایان دادن به مذاکرات پیش از انتخابات اتخاذ کرده، عمدتا به دلایل سیاسی است. در اینجا همچنین تلاقی منافع تهران و واشنگتن را شاهد هستیم. با این وجود، در حالی که واشنگتن میترسد رئیس جمهور و دولت بعدی ایران در روند مذاکرات سنگ اندازی کنند، ایران ممکن است تعیین تکلیف در مورد توافقنامه را به رئیس جمهور بعدی بسپارد. این اقدام ممکن است که یک سکوی پرشی نه تنها برای بهبود اقتصادی دولت بلکه برای افزایش اعتماد عمومی باشد، که پس از بحران اقتصادی و بیماری همه گیر ویروس کرونا آسیب جدی دید.