رویداد۲۴ رایان حسینی: سخنان صبح امروز آیت الله خامنه‌ای درباره انتخابات ۱۴۰۰ برای فعالان سیاسی کشور بسیار اهمیت داشت و دو هفته مانده به برگزاری انتخابات پس از این سخنان از احتمال تعییر در روند انتخابات ایران سخن گفته می‌شود. رهبر انقلاب در سخنرانی امروز خود گفته در جریان بررسی گزارش‌های خلاف واقع داده شده است: «در جریان عدم احراز صلاحیت به برخی کسانی که صلاحیتشان احراز نشد جفا شد. به خودشان و خانواده‌هایشان نسبت‌هایی داده شد که معلوم شد خلاف است. فضای مجازی بدون هیچ قید و بندی این مسایل را منتشر کردند. مطالبه من این است که دستگاههای مسئول جبران کنند. گزارش‌های خلاف واقع بود.»
هنگامی که نتیجه بررسی صلاحیت‌ها منتشر شد، اعضای شورا هرگونه مخالفت با نظر خودشان را مخالفت با جمهوریت و اسلامیت نظام تلقی می‌کردند. آیت الله اراکی گفته بود «تضعیف قانون به نفع دشمن است و شورای نگهبان تضمین قانونی بودن نهادهاست. بعد از تصمیم‌گیری شورای نگهبان دیگر مخالفت با آن مخالفت با جمهوریت و اسلامیت نظام است.» سیداحمد خاتمی نیز مخالفت با نظر شورای نگهبان را مخالفت با دین توصیف کرده بود. اما امروز بعد از سخنان و هشدار رهبر انقلاب، اعضای شورا عقب‌نشینی کردند و کدخدایی اعلام کرد که شورای نگهبان مصون از خطا نیست.
ناظران سیاسی این سخنان را متوجه علی لاریجانی می‌دانستند که گفته شده بود دختر او تابعیت آمریکایی دارد و به همین دلیل ردصلاحیت شده است. این گمانه‌زنی درباره محمد شریعتمداری هم مطرح شده بود که درباره خانواده او گزارش‌های خلاف واقع به شورای نگهبان رسیده است.
رهبر انقلاب هفته گذشته درباره انتخابات صحبت کرد و سخنانی مطرح کرد که در حمایت از عملکرد شورای نگهبان بود اما سخنان امروز ایشان تفاوت چشمگیری با هفته گذشته داشت. این احتمال وجود دارد که گزارش‌هایی از دخالت نهادهای امنیتی به بیت رسیده باشد؛ اگر سخنان امروز رهبر انقلاب را در کنار اظهارات هفته گذشته آیت الله آملی لاریجانی قرار بدهیم، معنی ماجرا بهتر روشن می‌شود. آملی لاریجانی با اشاره رد صلاحیت‌ها گفته بود: «هیچ گاه تصمیمات شورا را تا این حد غیر قابل دفاع نیافته‌ام؛ چه در تأیید صلاحیت‌ها و چه در عدم احراز صلاحیت‌ها.»
آنگونه که آملی لاریجانی گفته بود دلیل این موضوع «دخالت‌های فزاینده دستگاههای امنیتی از طریق گزارش‌های خلاف واقع، در تصمیم سازی برای شورای نگهبان است؛ به ویژه اگر عضو مسئولی که باید گزارش‌های محققانه به شورا ارائه کند خود، عامدانه چیزی بر آن بیفزاید!»
آملی لاریجانی در باره این فرآیند توضیح داده بود که «از وزارت اطلاعات با قاطعیت تمام مطلبی نقل می‌کنند، حال آنکه با پرسش از معاونت مربوطه در وزارت اطلاعات به صراحت این مطلب تکذیب می‌شود.»
یکی از این موارد مربوط به علی لاریجانی بود که پای خانواده‌اش به میان آمد. اگرچه او در بیانیه خداحافظی‌اش از انتخابات نوشت: «حال که روند انتخابات اینگونه رقم زده شد، بنده وظیفه خویش را در پیشگاه الهی و ملّت عزیز انجام داده‌ام و راضی به رضای الهی هستم.»
علی لاریجانی هیچگونه مطلبی که نشان‌دهنده هیجان‌زدگی داشته باشد در بیانیه خود نیاورد و نوشت به وظیفه خود عمل کرده و دیگران برای اعتلای انقلاب در انتخابات شرکت کنند. اگرچه لاریجانی تلاش کرد چهره‌ای کاملا طبیعی به خود بگیرد اما معلوم بود که رد صلاحیت برای او بسیار گران تمام شده است؛ آنچنان که هم صدای برادر درآمد و هم یک هفته بعد از ردصلاحیت، رهبر انقلاب هم وارد ماجرا شد و از گزارش‌های خلاف واقعی که به شورای نگهبان رسیده، انتقاد کرد.
این سوال برای ناظران مطرح بود که گزارش خلاف واقع از کدام نهاد به شورای نگهبان رسیده است. آنگونه که از سخنان آملی لاریجانی برداشت می‌شد، این نهاد وزارت اطلاعات نبوده است، چراکه به گفته او وقتی از وزارت اطلاعات استعلام گرفته شده، آن گزارش‌ها رد می‌شده است. بنابراین باید رد ماجرا و دخالت در گزارش به شورای نگهبان را از نهاد امنیتی دیگری جستجو کرد؛ نهادی امنیتی که ظاهرا دخالت جدی در فرآیند ردصلاحیت‌ها داشته است.
بیشتر بخوانید: رد صلاحیت کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری با چه هدفی انجام شد؟
به گزارش رویداد۲۴ بخش دیگر سخنان آیت الله خامنه‌ای درباره جبران این ماجرا بود؛ آنجا که دستور داده شد «دستگاههای مسئول جبران کنند.» نخستین جمله درباره این موضوع آن بود که راه جبران دستگاههای چیست؟ برخی تحلیلگران راه نوشتند احتمالا منظور رهبری بررسی مجدد صلاحیت‌ها بوده است. در نخستین واکنش عباسعلی کدخدایی اعلام کرد که «شورای نگهبان به زودی اعلام نظر خواهد کرد.»
معلوم نیست اعلام نظر شورای نگهبان چگونه خواهد بود، اما ماجرا از سه حالت خارج نیست؛ اول آنکه شورای نگهبان بر نظر خود بماند و بدون تغییر در شرایط صلاحیت‌ها، اصرار به برگزاری انتخابات داشته باشد. حالت دوم بازگرداندن چهره‌هایی است که به گفته رهبر انقلاب در حق آنها جفا شده است. در این سناریو باید شاهد بازگشت علی لاریجانی به گردونه انتخابات ریاست جمهوری باشیم. خبرگزاری فارس امروز گزارشی منتشر کرده و در حمایت از نهادهای امنیتی که گزارش صلاحیت کاندیداها را آماده کرده بودند، به نقل از یک منبع آگاه که معلوم نبود متعلق به کدام نهاد است، نوشت: «رد صلاحیت علی لاریجانی ربطی به تابعیت دخترش نداشته است.»
خبرگزاری فارس رسانه نزدیک به نهادی نظامی خواسته اینگونه القا کند که لاریجانی مشکلات بزرگتری از تابعیت دوگانه دخترش داشته و منابع آگاه تایید کرده‌اند که حضور در انتخابات به صلاح نیست و نباید روی آن پافشاری کرد. این تحلیل در حالی مطرح شده که رهبر انقلاب به صراحت از گزارش خلاف واقع سخن گفته است.
اما حالت سومی نیز وجود دارد؛ حالتی که تا بررسی بیشتر شورای نگهبان، انتخابات معوق شود و برگزاری آن به زمانی دیگر موکول شود. محمد مهاجری فعال سیاسی اصولگرا در توییتی نوشت: «آقای رئیس جمهور! آقای وزیر کشور! اینک که به فرموده رهبر معظم انقلاب، در مورد برخی کاندیداهای ردصلاحیت شده ظلم مسلم به وقوع پیوسته، برای برگرداندن عدالت، دستور فوری برای تعویق انتخابات بدهید.»
مهاجری همچنین در توییتی دیگر نوشت: «برگزاری انتخابات در وضعیت کنونی در شأن جمهوری اسلامی، مردم و رهبر عزیزش نیست. دوستان متعددی تماس گرفته اند که تعویق انتخابات، یعنی امتیاز دادن به کسانی که مخاطب رهبر معظم انقلاب بوده‌اند. به زعم این دوستان، فرصت برای کسانی که به عرصه انتخابات ورود کنند وجود دارد. سخن دوستان منطقی است. باید روندی را که می‌تواند اصلاح شود تا رسیدن به نتیجه پی بگیریم.»
علی مطهری بعد از سخنان آیت الله خامنه‌ای گفت: «رهبری فرمودند مطالبه من این است که دستگاههای مسئول این جفا و ظلم را جبران کند؛ به نظر من مفهوم این جمله ایشان این است که شورای نگهبان باید جلسه‌ای تشکیل دهد و حداقل آقای لاریجانی را تایید صلاحیت کند و ایشان وارد رقابت‌ها شود. اگر غیر از این باشد جبران معنی نمی‌دهد.»
جلیل رحیمی جهان آبادی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی از جمله کسانی بود که به هشدار رهبری توجه کرد. او در مصاحبه‌ای گفت: «با توجه به این که صحبت‌های رهبری به صراحت مربوط به عدم احراز صلاحیت آقای لاریجانی بود، ایشان می‌تواند درخواست حکم حکومتی کند البته اگر شورای نگهبان نخواهد کاری انجام دهد، اما رهبری گفتند من از دستگاه های مسئول مطالبه دارم که این اشتباه، خطا و ظلم را جبران کند لذا به نظرم شورای نگهبان باید تشکیل جلسه دهد و این مطالبه رهبری را بررسی کند.»
معلوم نیست آیا در وضعیت لاریجانی تغییری ایجاد خواهد شد یا خیر. تا این لحظه خبری از بازگشت علی لاریجانی به صحنه انتخابات وجود ندارد. برخی اینگونه تحلیل می‌کنند که حمایت از لاریجانی به منزله حضورش در انتخابات ۱۴۰۰ نیست و احتمالا این حمایت می‌تواند پشتوانه خوبی برای او و البته محمد شریعتمداری در انتخابات ۱۴۰۸ باشد.