۲۸ خرداد سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری ایران برگزار می‌شود. در دومین مناظره (مانند مناظره اول)، ترتیب صندلی نامزدها و پاسخ دادن آنها به سؤالات براساس قرعه‌کشی مشخص خواهد شد. انتخاب سؤالات نیز به قید قرعه انجام می‌شود.
مناظره دوم در دو قسمت برگزار می‌شود و زمان تقریبی هر قسمت از مناظره حدود ۹۰ دقیقه است. هر نامزد برای پاسخ به هر سؤال سه دقیقه فرصت دارد. هر نامزد همچنین چهار دقیقه فرصت نقد پاسخ‌های دیگر نامزدها و چهار دقیقه فرصت دفاع از پاسخ‌های خود را در مقابل نقد دیگر نامزدها دارد.
در قسمت دوم مناظره نیز از هر نامزد دو سؤال به قید قرعه پرسیده خواهد شد. در پایان مناظره، هر نامزد چهار دقیقه فرصت جمع‌بندی خواهد داشت.
نخستین مناظره، شنبه گذشته با موضوع اقتصاد برگزار شد.
بیشتر بخوانید:ابراهیم رئیسی و فیلترینگ / قاضی القضات مخالف محدودیت فضای مجازی است؟
در ادامه این گزارش اخبار لحظه به لحظه و حواشی مربوط به دومین مناظره را می‌خوانید:
* مهرعلیزاده پیش از حضور در محل مناظره دوم: روش من در این مناظره مانند روش دفعه اول خواهد بود. بر اساس شایعاتی که شنیدم قرار است دوپینگ ۵ دقیقه‌ای در اختیار کاندیدای خاص بگذارند.
*زاکانی پیش از حضور در محل مناظره دوم: قول می‌دهم که اگر کار برای کار اولی‌ها جور نشد، ماهانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به آنها پرداخت شود. به مردم قول می‌دهم در سال اول دولت اقدام و اصلاح ریشه فقر مطلق را در کشور بکنم و بعد از دو سال اول کسی درد بی‌پولی نکشد.
*محسن رضایی پیش از حضور در محل مناظره دوم: ۱۴۰۰ سال گشایش ملت ایران خواهد بود. ان‌شاالله ناراحتی‌ها کنار می‌رود و لبخند به صورت مردم ایران برمی‌گردد. دولت ما امید هدیه می‌دهد. مناظره دوم بسیار مهم است و امیدوارم بشود بحث‌ها و درد‌های اصلی مردم ایران را باز کنیم، در مورد آنها صحبت کنیم و در نهایت در مورد آنها راهکار بدهیم.
*عبدالناصر همتی پیش از حضور در محل مناظره دوم: در مناظره قبلی من بی اخلاقی را شروع نکردم. دیگران شروع کردند و من مجبور به پاسخ شدم. باید به برنامه‌هایمان بپردازیم. آمده‌ام که صدای بی قدرتان شوم. ۲۹ بار اسم من را آوردند و تهمت زدند اما به رقیب اصلی من جایزه دادند!
*سعید جلیلی پیش از حضور در محل مناظره دوم: امیدوارم در این مناظره به برخی از موضوعاتی که پرداخته نشده (به جمعیت روستاها، جمعیت زنان در ایران) بهتر پرداخته شود.
*ابراهیم رئیسی پیش از حضور در محل مناظره دوم: مردم انتظار دارند در مناظره یا برنامه ارائه شود یا کارنامه و به آنها اطمینان داده شود رویه تغییر می کند. با ارائه شما مردم و با اقدام من این امید هست که این رویه و وضعیت و شرایط به نفع مردم تغییر کند. در مناظره قبل بداخلاقی هایی شد و افتراهایی به من زده شد. اگر با این حرفها مشکل معیشت مردم حل می شود مشکلی ندارد.چهار سال پیش هم در این سال با من رفتارهای مشابهی شد. کمیته نظارت پنج دقیقه برای جبران به من در نظر گرفت اما من استفاده نمی کنم. از وقت پاسخگویی خود می‌گذرم و قضاوت را به مردم می‌سپارم. مردم آذری زبان بنده را مورد لطف خود قرار دادند.
*امیرحسین قاضی زاده هاشمی پیش از حضور در محل مناظره دوم: من با هدف اصلاح پا به رقابت های ریاست جمهوری گذاشتم و نباید تخریب انجام شود. دوستانی که از خط خارج شده بودند به متن بازگردند و حاشیه پردازی نکنند. کسی که دستش پر باشد حاشیه سازی نمی کند.
*قرعه کشی مربوط به تعیین صندلی محل قرار گرفتن نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری انجام شد.
*با پخش سرود جمهوری اسلامی ایران و قرائت قرآن رسما دومین مناظره انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم آغاز شد.
راهکار شما برای کاهش فاصله طبقاتی در کشور چیست؟
ابراهیم رئیسی: در جلسه قبل بداخلاقی شد. بر اساس قانون اجازه دفاع پیدا کردم. اما از این حق استفاده نمی‌کنم و قضاوت بر عهده مردم باشد. آذری زبان‌های عزیز بنده را مورد محبت قرار دادند. یکی از مشکلات جامعه ما فاصله طبقاتی است که محصول سیاست‌های غلط اقتصادی است. یکی از حقوق نجومی برخوردار است و یکی کمتر.
حقوق باید به عدالت پرداخت شود و ظرفیت‌ها باید بر اساس عدالت توزیع شود. در این صورت شاهد فاصله طبقاتی نیستیم. این محصول تصمیم گیری‌های غلط اقتصادی است. پرداخت تسهیلات به صورت ناعادلانه یکی از دلایل فاصله طبقاتی است. ارز‌های چهار هزار و دویست تومانی از دلایل دیگر فاصله طبقاتی است.
برنامه شما برای افزایش امید در میان جوانان چیست؟
محسن رضایی: مشکلات مردم با شعار و وعده و حرف‌های مفت حل نمی‌شود. مشکلات مردم ریشه اقتصادی دارد. انصراف نمی‌دهم و تا پایان هستم. من افتخار می‌کنم زاگرسی هستم و از قوم لر. در تمام دوران زندگیم از همه اقوام ایرانی استفاده کردم.
دولت‌های خواب آلوده که شب می‌خوابند و صبح قیمت بنزین را افزایش میدهند و مردم به خیابان می‌آیند و آن اتفاق‌ها می‌افتد، من از دولت خواب آلود جلوگیری می‌کنم. تا اخرین ریالی که از جیب شما رفته به جیب مردم بازمی گردد.
برنامه‌های شما برای افزایش اعتماد مردم به دولت چیست؟
سعید جلیلی: اگر فرهنگ سیاسی غلط را پاک نکنیم، ظرفیت‌ها و توانمندی‌های کشور افزایش پیدا نمی‌کند. اگر در فرهنگ سیاسی کشور نمایش جای کار واقعی را گرفت. نمی‌توان انتظار داشت کار‌ها جلو برود، کشور با نمایش جلو نمی‌رود. اگر به جای ارائه نتیجه فرایند کار را توضیح دهید کار پیش نمی‌رود. اصلاح ساختار بودجه، اصلاح نظام بانکی، از جمله اصلاحاتی است که نتیجه ان باید ارائه شود، نه به صورت نمایشی.
مثلا می‌گوید توافق کردیم، اما تحریم‌ها دوبرابر شده، بعد بگویید ما جام اخلاق را بردیم. زمانی که کشور را دو سال معطل یک تصمیم گذاشتید، زمانی که چند شغلی در میان مسولان رواج داشته باشد و یک ارزش شد. کار دنبال نمی‌شود. اگر می‌خواهیم برخی کار‌ها را دنبال کنیم باید این فرهنگ سیاسی اصلاح شود.
روش شما برای اجرای سیاست کلی برجام چیست؟
محسن مهرعلیزاده: برجام باید احیا شود. ما آذری زبان نداریم. ترک زبان داریم. هیچ ترکی به اقای رئیسی توهین نکرده. اقای رئیسی قاضی هستند. بیشتر باید دقت کنند. جناب رئیسی از نظر کلاسیک شش کلاس بیشتر سواد ندارد. علم اقتصاد نیازمند علم کلاسیک است. فیلم تبایغاتی من را سانسور کردند. اقای قاضی چرا فیلترینگ داریم؟
برنامه شما برای انطباق نظام آموزشی با نیاز‌های بازار چیست؟
عبدالناصر همتی: مناظره شبیه مسابقه هفته شده. انتخاب میان بد و بدتر و خوب و خوبتر نیست. انتخاب میان افرادی است که می‌خواهد کنشگری به روی مردم بسته شود است و مردم باید تصمیم بگیرند. من صدای بی صدا‌ها و قدرت بی قدرتان هستم. دولت من حامی اسیب پذیرترین افراد جامعه هستم.
بازار رقابتی نقش مهمی در توسعه کشور دارد. سلامت، آموزش و رسیدگی به اشخاص آسیب پذیر بسیار اهمیت دارد. مدارس دولتی باید تقویت شود.
سیاست شما برای جلوگیری از تعارض در عملکرد بخش‌های مختلف دولت چیست؟
امیرحسین قاضی زاده هاشمی: اینکه ساحت علم را محصور کنیم انحصار طلبی است.
برنامه شما برای مقابله با عوامل و علل کاهش جمعیت چیست؟
علیرضا زاکانی: موضوع جمعیت به نقطه بحرانی رسیده. باید نرخ باروری را افزایش دهیم. زوج‌های نابارور را بیمه می‌کنم. کاری می‌کنم بچه دار شدن برای زوج‌ها ارزو نماند. دولت روحانی پوشک بچه را گران کرد. همین دولت بلایی بر سر مردم آورده که ۵۸ درصد خانه خود را برای خانه در تهران هزینه کنند برای همین دیگر امیدی به بچه دار شدن ندارند. توجهم را معطوف به حل مشکلات مسکن و هزینه‌های زندگی کنند؛ و شرایط ازدواج را تسهیل می‌کنم.
آغاز بخش نقد سایر نامزدها:
محسن رضایی:
مساله عدالت و فقر زدایی نیازمند جراحی‌های بزرگ دارد. طرح من اسم کفایت زندگی و ایران بدون فقیر است. اول یارانه ۴۵۰ هزار تومانی، دوم مسکن سهل و ارزان است. سوم پرداخت حقوق به بانوان خانه دارد و چهارم کسب و کار خانگی و پنجم سهام شرکت نفت و ملی کردن نفت به معنای واقعی است. اسم این بسته کفایت زندگی است و پس از اجرای آن ما یک فقیر هم نداریم.
چطور برای رانت فولاد و سلاطین مفت خور منابع داریم، اما برای فقرا منابع نداریم؟ دولت ما با قدرت تمام و بدون نگرانی و ترس از کسی حق مردم را به آنها می‌دهیم. به زنان خانه دار حقوق می‌دهیم.
علیرضا زاکانی:
برخی گفتند صدای کوله بران هستند. چرا اقایان در دولت جلوی قاچاق رسمی را نگرفتند؟ می‌گویند به دنبال آزادی هستند، ازادی از عدالت قابل تفکیک نیست. امروز مشکل فقر و غنا و بی عدالتی در قبال تبعیض‌ها است. نیاز به مظلوم نمایی نیست کارنامه و برنامه بدهید. سال ۹۲ وعده دادند، اما کاری انجام ندادند. جوری حرف بزنند که با کارنامه شان تطابق داشته باشد. ادم از یک سوراخ دوبار گزیده نمی‌شود.
پرداخت یارانه وعده داده شده از سوی محسن رضایی پشتوانه و منابع ندارد.
محسن مهرعلیزاده:
مثلث کارگر کارفرما و دولت را برای افزایش حقوق کارگران را افزایش می‌دهم. در زمینه حقوق معلمان باید کار جدی در افزایش انجام داد. صندوق درآمد پایدار برای افرادی که درآمد ندارند ایجاد می‌شود. بیمه تکمیلی رایگان تشکیل می‌دهیم.
عبدالناصر همتی:
مجوز‌های کسب و کار را باید به سرعت ارائه دهیم. اقای جلیلی اف‌ای تی اف را دو سال در مجمع تشخیص معطل نگه داشتید. اقای رئیسی چرا جلوی ارز چهار هزار و دویست تومانی را نگرفتید. همه بلایی که ترامپ سر ایران اورد دوستان دارند سر همتی خراب می‌کنند. همه زندگیم را ۲ سال در بانک مرکزی گذاشتم. رئیسی ۴۰ سال در قوه قضائیه بود مسئول هر مشکلی ایشان هستند، اگر من برای دو سال در بانک مرکزی باید پاسخگو باشم اقای رئیسی که اولا‌تر هستند.
ابراهیم رئیسی:
چرا ارز چهار هزار و دویست تومانی به درستی اجرا و بر آن نظارت نشد. حقوق معلمان باید متناسب سازی شود.
امیرحسین قاضی زاده هاشمی:
در حوزه ماجرت نخبگان غوغا شده است. حال جوانان خسته از کنکور و سربازی هستند، ان‌هایی که سرکار هستند مساله درامد دارند و در حسرت ازدواج هستند. موضوع دولت ما زندگی و جوانان است. کنکور را حذف میکنیم. سربازی را حل میکنیم.
سعید جلیلی:
یکی از مشکلات ما فرهنگ سیاسی ماست. امروز درباره انتخاب رئیس جمهور صحبت میکنیم، کسی که میخواد ماشین دولت را راه بیندازد. تعارف را کنار بگذارید. این جلسه برای انتخاب مردم است. درباره روستاییان و زنان و کارمندان و جوانان سوالی نمی‌شود. رئیس جمهور باید کسی باید که با اقتدار دولت را مدیریت کند. رئیس جمهور باید بتواند بگوید برای فلان موضوع چگونه به دستگاه‌ها ماموریت می‌دهم و مطالبه گری می‌کنم و مردم باید بتوانند از او پاسخ بخواهند.
امیرحسین قاضی زاده هاشمی:
یکی از مشکلاتی که ما در نظام اداری کشور داریم، نحوه تقسیم وظایف است که نهادها، وزارتخانه‌ها و شورا‌هایی را شامل می‌شود که به صورت همزمان یک هدف را دنبال می‌کنند. یکی از مشکلات نظام اداری نحوه تقسیم وظایف است. ما ۳۸ سازمان فعال در حوزه فرهنگی داریم که همین وضع در حوزه‌های دیگر هم وجود دارد. ما باید بازطراحی جدیدی برای حکمرانی دولت انجام دهیم. گفتند ۱۸ میلیون دوز واکسن کرونا میخواستند وارد کنند، اما دولت مانع شد.
ابراهیم رئیسی: وضعیت معیشت و کسب و کار مردم و همینطور اعتماد مردم به دولت به شدت اسیب دیده. مردم به دنبال استقلال اقتصادی و سیاسی هستند. به دلیل نگاه‌های شخصی و فردی و حزبی نه نگاه انقلابی استقلال اقتصادی نداریم. مردم از اسیب‌های اجتماعی نگران هستند. لایحه صیانت از بانوان در قوه قضائیه تدوین شد، اما در دولت مسکوت ماند. عدالت در کشور اسیب دیده.
محسن مهرعلیزاده:
ده میلیون جوان بلاتکلیف در سن ازدواج داریم. جوانان صاحب آینده کشور هستند و باید سبک زندگی جوانان دهه هشتاد و نود را بپذیریم و دختران را به دلیل بی جابی پیامک وحشتناک ندهیم. این میشه فرار نخبگان و از دست دادن نیرو‌های ارزشمند کشور. اگر وزارت بهداشت از مافیابازی دست برمیداشت مردم الان واکسن کرونا زده بودند. در طول ۳ ماه همه مردم ایران را علیه کرونا واکسینه می‌کنم.
محسن رضایی:
سال ۱۴۰۰ سال گشایش است. پولی که در کشور حیف و میل می‌شود را می‌توان به مردم داد.
پایان بخش اول
آغاز بخش دوم
راهکار شما برای کاهش آثار منفی توسعه صنعتی بر مسائل زیست محیطی؟
محسن رضایی: آلودگی هوا زندگی مردم را در استان های مختلف مختل کرده. در برنامه من، برنامه اقوام و زبان مادری مهم در نظرگرفته شده است.
راهمارهای شما برای کاهش و رفع آسیب های اجتماعی چیست؟
عبدالناصر همتی:آسیب های اجتماعی ناشی از ساختار غلط است و گروه های ذی نفع بر اقتصاد چمبره زده اند. رقبای من هم مواضعشون امتداد همین وضع موجود است. به دنبال حسینیه کردن کاخ سفید هستند. چه کسانی به سفارت عربستان حمله می کنند ارزش پول ملی را کاهش می دهند. همه اینها زنجیره وار بهم وصل هستند. آمده ام که این روند را تغییر دهم.
برنامه شما برای توسعه فناوری هسته ای چیست؟
محسن مهرعلیزاده: باید به جوانان میدان دهیم و آنها را از کشور فراری ندهیم. بخش قابل توجهی از کشور هم جوانان و هم بانوان عزیزی هستند که به دلیل مسائل اجتماعی نتوانستند از حقوق اجتماعی خود دفاع کنند. سه وزیر زن انتخاب می کنم. اگر مجلس مخالفت کرد معاون اول خودم را یک زن انتخاب می کنم. میانگین دولتم 45 سال است.
برنامه شما برای توسعه کارآمد عادلانه و پایدار نظام سلامت؟
سعید جلیلی: باید وزارت بهداشت مدعی و محور نظام سلامت باشد، اما وزارتخانه های صنعت، کشاورزی و ... سایر دستگاه ها نیز در آن نقش دارند. بیشترین مجروحان ما به علت حوادث جاده ای است.
علیرضا زاکانی: آقای همتی ناظر به مسئولیتشان میگویم؛ ذیل مسئولیت آقای همتی مبلغ زیادی از بانک دولتی به یک بانک خصوصی برخلاف قانون منتقل می‌شود.
برنامه شما برای جبران عقب ماندگی در اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش؟
امیرحسین قاضی زاده هاشمی: شواف و شومن بازی برای جلب توجه دیگر اثری ندارد. اموزش و پرورش اساسی ترین مساله کشور است. مهمترین وزارت خانه کشور آموزش و پرورش است و نیازمند تحولات بنیادین هستیم. نظام تعلیم و تربیت به سمت استعدادیابی رفته و بر اساس استعدادها افراد مورد هدایت تحصیلی قرار می گیرند اما در کشور ما جوانان رها می شوند. باید بالاترین رتبه شغلی در کشور به معلمان تعلق بگیرد. آینده را به پولداران می فروشیم.
برنامه شما برای تقویت دیپلماسی اقتصادی و ارتقای جایگاه اقتصادی ایران؟
ابراهیم رئیسی: سهم صادرات ما به منطقه می تواند به 40 تا 50 میلیارد دلار برسد. دیپلماسی اقتصادی با حرف و سخن نمی شود.
برنامه شما برای تشویق جوانان برای ازدواج آسان چیست؟
ابراهیم رئیسی: در مشهد برای ازدواج جوانان مسکن ساختیم. ظرفیت تولید شغل داریم و 70 درصد از ظرفیت تولید اقتصاد کشور خالی است. فعال کردن اقتصاد دریا ظرفیت بالایی دارد. اگر زبان مذاکره را بلد بودند نمی‌گفتند خزانه خالی است.
راهکار شما برای تحکیم خانواده در عین مشارکت اجتماعی؟
همتی: من جزو فرماندهان خنثی‌سازی تحریم‌ها هستم. چه تفریحی برای جوانان ایجاد کردید. جوانان نمی توانند ازدواج کنند. شما پنج نفر تفکر مشابهی به ویژه در خصوص جوانان داریم. در کابینه ام از ۵ زن استفاده خواهم کرد.پیامک دادن به دختران و فعالیت گشت ارشاد باید تعطیل شود.
راهکار شما برای تربیت نیروی انسانی متعهد دارید؟
محسن رضایی: اینترنت رایگان به زنان خانه دار می دهم. محدودیت های ورزشی برای زنان را برطرف می کنم.
علیرضا زاکانی خطاب به همتی: اگر ما کاندیدای پوششی هستیم شما کاندیدای روکشی هستید! به کسانی که یادتان میدهند چه حرفایی بزنید بگویید ما مشتشان را باز میکنیم. آمده‌اید روی ۸ سال بلایی که سر مردم آوردید روکش بکشید!۷۰ مردم ایران ورزش نمی‌کنند.دولت روحانی برای مردم حوصله‌ای باقی نگذاشته است که بخواهند بروند ورزش کنند
مهمترین اولویت های شما در عرصه سیاست خارجی؟
سعید جلیلی: مشکل ما نسبت به دولت این است که همه چیز را معطوف به چند کشور کرده‌اند. اگر ۲۰۰ کشور دنیا داریم، باید همه فرصت‌ها را روی میز بگذاریم و مجموعه ای از آنها را بالفعل کنیم. ما می‌توانیم کارهای بزگی انجام دهیم و با ابزار اقتصادی دشمن را پشیمان کنیم.
قاضی‌زاده هاشمی: برخی نزدیک انتخابات یاد کولهبران و آزادی زنان میافتند. نامزدها کم کم، در افزایش تعداد خانم‌های کابینه روی دست هم می‌زنند. من هم می‌خواستم به شوخی بگویم کل کابینه را با خانم‌ها تشکیل می‌دهم. این تلقی ایجاد کردن جای سوال است، موضوع باید شایسته‌سالاری باشد. در وضعیتی که همه کاندیداها مسئولیت داشتند، وضع فعلی در بیکاری مرزنشینان ایجاد شده است. اگر راست میگوییم جای شعار اینها را حل کنیم.
محسن رضایی: شورای عالی انقلاب فرهنگی را منحل کنیم.
مهرعلیزاده: مه و خورشید و فلک را بسیج کرده‌اند که یک نفر را رئیس جمهور کنند. نامزدها را تهدید به ممنوع الخروجی می کنند گویی که مردم متهم و این ها قاضی هستند.
علیرضا زاکانی: 26 جاسوس در این دولت گرفتند. با فیلترینگ مخالفیم.هیچ‌کس نباید در حریم خصوصی مردم وارد شود، حریم خصوصی خط قرمز ماست.
همتی: 60 درصد گفته اند رای نمی دهیم. در برنامه موسیقی شان رپ می گذارند اما موسیقی رپ را ممنوع می کنند.
پایان مناظره دوم.