رویداد۲۴ انتخابات ریاست جمهوری روز‌های پایانی خود را سپری می‌کند و مناظره‌های نامزد‌ها به پایان رسیده، این در حالی است که در یک سوی میدان جریان اصولگرا با کمک اهرم شورای نگهبان با دستی باز وارد عرصه شده و در گوشه‌ای از این میدان هماورد می‌طلبد و در سوی دیگر میدان جریان اصلاح‌طلب با دست بسته به تماشای این منظره نشسته است.
اصلاحطلبان که از گروه‌های حامی دولت روحانی محسوب می‌شوند، در سال‌های گذشته به دلیل بروز و شدت‌گیری بحران‌های اقتصادی در کشور که منجر به سخت شدن معیشت روزمره مردم شد، با کاهش سرمایه اجتماعی مواجه شده‌اند، از یکسال قبل در پی تلاش برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ اقدام به تشکیل نهادی اجماع‌ساز و جدید با عنوان «جبهه اصلاحات ایران» کردند. آن‌ها در این راستا اسامی کاندیداهای مدنظر خود را که به ۱۴ تن می‌رسید معرفی کردند، اما پس از اعلام نتایج بررسی صلاحیت داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری، آن‌ها و بخشی از جامعه سیاسی کشور با یک شوک مواجه شدند؛ در میان لیست تایید صلاحیت‌شدگان انتخابات ریاست‌جمهوری حتی یک نفر از لیست منتخب آنان حضور نداشت و حتی علی لاریجانی سیاستمدار کهنه‌کار راستگرا که سابقه صدرنشینی ۱۲ ساله بر مجلس را داشت و پیش از این یکبار برای ریاست جمهوری و ۳ بار برای مجلس از سوی نگهبان تایید شده بود نیز نتوانست از فیلتر شورای نگهبان عبور کند.
تنها دو کاندیدای غیرتشکیلاتی که اسامی‌شان نیز در میان ۱۴ کاندیدای اصلاح‌طلب هم نبود، اما به سختی و با اغماض می‌شد آن‌ها را به این جریان سیاسی منتسب کرد، در جمع کاندیداهای نهایی حضور داشتند.
در مقابل، اما جریان اصولگرا با ۵ کاندیدا وارد عرصه شد و این امر حیرت تحلیلگران سیاسی را در پی داشت، حتی عبدالناصر همتی در مناظره‌های انتخاباتی بار‌ها برخی از این کاندیداها را «پوششی» و «یار کمکی» نامید و حتی چندبار گفت که به صحبت‌های زاکانی پاسخ نمی‌دهد چراکه او را پوششی سید ابراهیم رئیسی می‌داند و ترجیح می‌دهد مستقیم با «کاپیتان» گروه مقابل صحبت کند.
طعنه پوششی و یارکمکی بودن از سوی گروه‌های سیاسی و حتی دو کاندیدای نزدیک به اصلاحطلبان خطاب به سایر کاندیداها چندان به مذاق آن‌ها خوش نیامد و آن‌ها بار‌ها این مساله را تکذیب کردند. در این میان طی دو روز گذشته و پس از پایان سومین مناظره انتخاباتی کاندیداها در ابتدا شایعه کناره‌گیری سیدامیرحسین قاضی‌زاده هاشمی در فضای مجازی مطرح و البته خیلی زود از سوی او تکذب شد. این کاندیدای انتخابات در صفحه توئیتر خود نوشت: «میدان را باز کنید؛ می‌خواهیم ایران جدید را بسازیم. بر اساس وظیفه شرعی و با تکیه بر اعتماد مردم و توجه به مطالبات و لطف گسترده هموطنان که پس از مناظره‌ها شاهد هستیم، به لطف الهی تا آخر انتخابات در صحنه خواهم بود. پیش به سوی دولت سلام.» توئیتی که از عزم جدی او برای حضور در عرصه رقابت‌ها خبر می‌داد.
بیشتر بخوانید: کاندیداهای اصولگرا، همچنان در کشمکش کناره‌گیری/ رد انصراف، تا اطلاع ثانوی!
در سوی دیگر علیرضا زاکانی که مشخصا تلاش می‌کرد خود را منتقد و مخالف دولت کنونی معرفی کند، در جریان مناظره‌ها بار‌ها سعی کرد با عبدالناصر همتی رئیس کل پیشین بانک مرکزی وارد چالش شود و حتی پس از سخنرانی چهارشنبه گذشته رئیس‌جمهور، روحانی را به مناظره دعوت کرد؛ او یکی دیگر از کاندیدا‌هایی بود که گمان پوششی بودن وی می‌رفت، اما صبح روز گذشته مالک شریعتی سخنگوی ستاد انتخاباتی علیرضا زاکانی، کناره‌گیری وی از نامزدی سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری به نفع ابراهیم رییسی را تکذیب کرد. این در حالی بود که پیش از آن خبری در فضای مجازی منتشر شده بود مبنی بر اینکه علیرضا زاکانی در تپه نورالشهدا غرب تهران از ادامه رقابت انتخابات به نفع سید ابراهیم رییسی انصراف داده است.
این تکذیب‌ها در شرایطی رقم خورده است که روزنامه کیهان روز گذشته در مطلبی خواستار کناره‌گیری چهار کاندیدای جبهه انقلاب به نفع یک کاندیدا شد، اقدامی که صحت ادعای همتی در مناظره‌های انتخاباتی را تایید می‌کرد، کیهان در این مطلب خودداری چهار نامزد باقیمانده از کناره‌گیری به نفع نفر پنجم را خطای بزرگ و گناهی نابخشودنی برشمرد و نوشت: «آنچه بی‌تردید می‌توان گفت اینکه حضور هر ۵ نامزد جبهه انقلاب در انتخابات و خودداری ۴ تن آن‌ها از کناره‌گیری به نفع نفر پنجم، خطای بزرگی است که دود آن به چشم جبهه انقلاب می‌رود و می‌توان این خطا را با توجه به دامنه اثر نا‌مطلوب و خسارت‌آفرینی که درپی دارد، گناهی نابخشودنی دانست».
اما این موضع‌گیری علنی کیهان پایان کار نبود و حتی می‌توان آن را آغاز فرآیند «فشار بر سایر کاندیداها برای کناره‌گیری» دانست، به نظر می‌رسد علیرغم حضور یکجانبه با ۵ کاندیدا و غیبت کاندیداهای رقیب، اصولگرایان هنوز نسبت به پیروزی اطمینان ندارند.
در ساعات میانی روز گذشته غلامعلی حدادعادل رئیس شورای ائتلاف در نشست خبری خود با بیان سخنانی دراین رابطه تلاش کرد با علنی کردن مساله کناره‌گیری انتخابات، فشار‌ها را بر کاندیداهای این جریان سیاسی افزایش داده و به عرصه رسانه و عموم بیاورد، وی در این خصوص گفت: «انتظار مردم از نامزد‌های جریان انقلاب این است که هر تصمیمی که می‌گیرند به نفع پیروزی جریان انقلاب باشد، بنابراین هر نامزدی اگر تصمیمی بگیرد که خدای نکرده منجر به شکست جریان انقلاب شود، مردم او را نخواهند بخشید» این ادبیات حدادعادل بیش از آنکه نگاه و تحلیل یک ریش سفید سیاسی را منتقل کند، رنگ و بوی تهدید خطاب به کاندیداها داشت.
رئیس شورای ائتلاف نیرو‌های انقلاب در پاسخ به سوالی درخصوص رایزنی با کاندیداها، نیز اظهار کرد که «رایزنی‌های مقدماتی داشته‌ایم، اما رایزنی‌های جدی‌تر به بعد از مناظره سوم موکول شد و حالا که این مناظره‌ها به اتمام رسیده و درصد آراء کاندیداها مشخص شده، هر نامزدی خودش باید محاسبه کند که حضورش به نفع جبهه انقلاب است یا به ضرر» و ادامه داد «این شکست نیست که رای نداریم و به نفع فرد رای آور کنار برویم، این شجاعت است»
ترجمان این سخنان حداد عادل را می‌توان اینگونه دانست که سایر کاندیداها که در نظرسنجی از درصد پایین‌تری از آراء برخوردارند، به نفع فردی که آراء بیشتری دارد کنار برود و اگر چنین نشد، آن‌ها مسئول شکست احتمالی خواهند بود. این در حالی است مهدی چمران نایب رئیس شورای ائتلاف هفته گذشته در گفتگو با خبرنگار ایلنا از انجام مذاکره با سایر کاندیداها به نفع کاندیدای منتخب این جبهه یعنی سید ابراهیم رئیسی اظهار بی‌اطلاعی کرد و البته تصریح کرده بود که «بستگی به تصمیم خود آن عزیزان دارد، اما اینکه کناره‌گیری کنند یا نکنند چندان تاثیری نخواهد داشت.»
در این میان شاید بتوان «علیرضا زاکانی» را نخستین فردی دانست که پیام این مطلب کیهان و سخنان حدادعادل را دریافت کرد، او که صبح دیروز کناره‌گیری‌اش در جوار تپه نورالشهدا غرب تهران تکذیب شده بود، شامگاه روز گذشته وقتی به شرق تهران رفت و در مسجد جامع نارمک (محله محمود احمدی‌نژاد) سخن می‌گفت، طی اظهاراتی، شائبه کناره‌گیری سایرین به نفع یک کاندیدا را تقویت کرد. زاکانی که همتی او را ایفاکننده نقش «پلیس بد» در مناظره‌ها معرفی می‌کرد، در تقسیم‌بندی کاندیداها آن‌ها را به دو دسته تقدیم کرد و گفت: «این هفت نامزد شبیه هم نیستند، دو نفر یک تفکر و پنج تا یک تفکر دیگر را دنبال می‌کنند» و اینگونه دسته‌بندی نامزد‌ها را معرفی کرد، اما در بخش پایانی سخنان خود درخصوص اهمیت حضور پای صندوق رأی اظهار داشت: «این پنج نامزد باید باهم صحبت کنند که مردم را گرفتار تشتت نکرده و باهم هم‌افزایی داشته باشند، امروز امتحان بزرگی برای نامزد‌ها است اینکه مردم را به خود دعوت می‌کنند یا به انقلاب؟ هر پنج نفر جدی کار می‌کنند، اما آیا باید تا پایان انتخابات بمانند؟»
اظهاراتی که به راحتی می‌توان افزایش احتمال کناره‌گیری وی را از آن برداشت کرد، اما او در این سخنان نه‌تن‌ها احتمال کناه‌گیری به نفع فرد دیگر از سوی خود را تقویت کرد، بلکه تلاش کرد در زمین کیهان و حدادعادل بازی کرده و برای سایر کاندیداها نیز تعیین تکلیف کند.
این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شود که یاران سعید جلیلی یکی دیگر از کاندیداهای جریان انقلابی همزمان با پایان مناظره سوم کاندیداها، انتقادات شدیدی را متوجه سید ابراهیم رئیسی کردند، زمینه این اختلاف نظر، اما «برجام» بود، جایی که ابراهیم رئیسی در واکنش به اظهارات همتی گفت: «اجرای برجام دولت مقتدر می‌خواهد و شما که نمی‌توانید مرغ و تخم مدیریت کنید، قادر به اجرای آن نیستید» سخنانی که نشان از تایید برجام توسط این کاندیدای انتخابات داشت، اما در مقابل سعید جلیلی همچنان مانند گذشته «برجام را خسارت محض» می‌داند و از همین جهت یاران او به منتقدان جدی اظهارات رئیسی تبدیل شده‌اند.
حال باید منتظر ماند و دید آیا فشار‌های آشکار و نهان سران جریان اصولگرایی که طی ۴-۵ سال اخیر کلمه «انقلابی» را برای خود برگزیده‌اند، کارساز می‌افتد و آن‌ها می‌توانند استراتژی «همه برای یکی» را اجرایی کنند یا خیر. هرچه هست این میزان فشار و اضطراب در میان بزرگان این گروه سیاسی نشان‌دهنده آن است که علیرغم نداشتن رقیب جدی، آن‌ها همچنان از پیروزی مطمئن نیستند و واهمه شکست دارند.