رویداد۲۴ فرسودگی اتوبوس‌های مسافربری یکی از معضلات جدی سیستم و حمل و نقل کشور به خصوص در جاده‌هاست. موضوعی که بارها نیز مورد انتقاد قرار گرفته، اما دلایل متعددی برای عدم نوسازی این ناوگان اعلام شده که به نظر می‌رسد صرف‌نظر از منطقی یا غیرمنطقی بودن، نتیجه این عدم نوسازی چیزی جز به خطر افتادن جان صدها تن از مسافران این ناوگان نخواهد بود.
در این آخرین حوادثی که فرسودگی اتوبوس، حادثه ساز شد می‌توان به حادثه واژگونی اتوبوس خبرنگاران محیط زیست و همچنین اتوبوس سربازان اشاره کرد که در حادثه مربوط به خبرنگاران اتوبوس مذکور در سال ۱۳۸۵ یعنی ۱۵ سال پیش باز تولید شده و در اتوبوس سربازان نیز وسیله نقلیه دارای نقص فنی مستمر بوده است، این درحالی است که در بسیاری از کشورهای جهان عمر مفید اتوبوس‌های بین شهری میان پنج تا ۱۰ سال است.
فرمانده ناجا: ناوگان اتوبوسی کشور فرسوده است
گرچه انتقادات زیادی به فرسودگی اتوبوس‌ها مطرح شده، اما در تازه‌ترین این اظهارات، سردار حسین اشتری، فرمانده ناجا نیز این موضوع را مورد انتقاد قرار داده و می‌گوید: «زمانی که حادثه برای اتوبوس خبرنگاران و سربازان رخ داد دستور ویژه به رییس پلیس راهور ناجا داده شد تا این موضوع مورد پیگیری قرار بگیرد.»
اشتری ادامه می‌دهد: «آنچه که مشخص است این است که ناوگان اتوبوسی و به خصوص اتوبوس‌های بین شهری ما یک ناوگان فرسوده است و شاید بیش از ۱۰ سال باشد که آنچنان اتوبوس جدیدی وارد این ناوگان نشده و باید این ها مورد نظر قرار بگیرد.»
فرمانده ناجا با بیان اینکه «بایداز نظر زیرساخت اقدامات فنی خوبی صورت بگیرد»، افزود: «همه دستگاه‌ها اعم از وزارتخانه های مربوطه و دستگاه‌های دارای مسئولیت در این زمینه باید بیشتر همت کنند و خودشان را مسئول کنند. روزانه اتوبوس‌هایی هستند که حتی مسافر هم دارند اما به دلیل نکات ایمنی همکاران ما مانع از حرکت آنها در پایانه و پلیس راه می‌شوند. ما عقب افتادگی در این خصوص داریم و امیدواریم که همه تلاش کنند و بتوانیم این تصادفات را به صفر برسانیم و کاهش دهیم.»
بیشتر بخوانید: پاسخ به ادعا‌ها درباره «اتوبوس‌های کاغذی» / سازندگان و سازمان استاندارد چه می‌گویند؟
فرمانده ناجا نخستین فردی نیست که از فرسودگی اتوبوس‌ها به عنوان یکی از دلایل وقوع تصادفات رانندگی انتقاد کرده است. پیش از او کریمی سنجری، از کارشناسان صنعت خودرو نیز به این موضوع پرداخته و گفته بود: «قریب به ۳۰۰ هزار خودروی فرسوده تجاری که ۶۰ درصد آنها را اتوبوس‌های شهری و برون‌شهری تشکیل می‌دهند، همچون تهدیدی آشکار در خیابان‌ها و جاده‌های کشور به جابجایی مسافر مبادرت دارند. دولت سیزدهم باید به این نکته توجه داشته باشد که جایگزینی اتوبوس‌های فرسوده یکی از مهمترین اولویت‌ها در خودروسازی کشور است.»
صدرالله بمانا، مشاور رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای نیز در تیرماه سال ۹۹ در گفت‌وگویی با ایسنا گفته بود که در طرح نوسازی خودروهای فرسوده قرار است که ۱۷۶ هزار و ۵۵۰ دستگاه کامیون، اتوبوس، مینی بوس و کامیونت را نوسازی کنیم و این یعنی دستکم ۱۷۶ هزار و ۵۵۰ دستگاه وسیله نقلیه سنگین فرسوده در حال تردد در جاده‌هاست.
هشدار دو سال پیش پلیس راه در مورد اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌های فرسوده
بیش ازدو سال پیش نیز، سردار محمدحسین حمیدی، فرمانده وقت پلیس راه کشور نسبت به بکارگیری اتوبوس‌ها و مینی‌بوس های فرسوده به عنوان سرویس ادارات، کارخانجات و مدارس هشدار داده و به ایسنا گفته بود: «ناوگان فرسوده اتوبوس و مینی بوس یکی از دلایل تصادفات و به خصوص در ۳۰ کیلومتری شهرهاست. متأسفانه خیلی از خودروهایی که تحت عنوان سرویس شرکت‌ها به خصوص در بخش خصوصی و حتی مدارس استفاده می‌شود، جزو ناوگانی است که در گذشته در جاده تردد داشته اما بعداً به دلیل قانون، تنها امکان تردد در جاده را از دست دادند و به همین دلیل برای ادامه فعالیت مجبورند در مسیرهای کوتاه تردد کنند. نظارت کمتری بر این خودروها وجود دارد و متأسفانه اکثر این خودروها در سن فرسودگی هستند و عمدتاً نیز بخش خصوصی آنها را به کار گرفته است که همین موارد می‌تواند ریسک وقوع حوادث رانندگی در این خودروها را افزایش دهد.»
آنچه که حمیدی حدود دو سال پیش به آن اشاره و نسبت به آن هشدار داده بود، مشابه مورد اتوبوس خبرنگاران محیط زیست است؛ اتوبوسی فرسوده که به عنوان سرویس کارخانه سیمان و برای مسیرهای کوتاه از آن استفاده شده و این بار بدون صورت وضعیت در اختیار ماموریت رسانه‌ای سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته بود.
ده‌ها مورد دیگر از هشدار و ابراز نگرانی از ناوگان فرسوده اتوبوسرانی در حوزه برون و درون شهری وجود دارد، اما سوال جدی اینجاست که چرا تاکنون اراده‌ای برای حل این معضل وجود نداشته و چه اولویت‌هایی بالاتر از حفظ جان انسان‌ها برای متولیان نوسازی ناوگان حمل و نقل جاده‌ای وجود داشته است؟