براساس گزارش مهر، در این مرحله افراد معرفی شده، که چند برابر ظرفیت مسئولیت‌های موردنیاز در کابینه هستند، توسط کارگروه‌های تخصصی متناسب با «مأموریت‌های هر وزارت خانه و رویکردهای کلان دولت جدید» در هر حوزه، ارزیابی تخصصی می‌شوند. نتایج این ارزیابی‌ها جهت طی مراحل بعدی در اختیار رئیس‌جمهور منتخب قرار خواهد گرفت.
بیشتر بخوانید: سرنوشت برجام و FATF در دولت رئیسی چه خواهد شد؟
در روزهای گذشته برخی چهره‌های اصولگرا، اسامی بعضی چهره‌های اقتصادی کابینه ابراهیم رئیسی را اعلام کردند. در این فهرست، چند نام معتبر حضور داشتند و چند اسم نیز غایب بودند. محمدرضا فاطمی امین، مهدی دوستی، فرهاد رهبر، مسعود میرکاظمی، حجت عبدالملکی و یاسر جبرائیلی به عنوان چهره‌های اصلی اقتصادی کابینه ابراهیم رئیسی معرفی شده‌اند.
پیش‌بینی می‌شد که تیم آستان قدس، نقش مهمی در کابینه ابراهیم رئیسی داشته باشد. فرهاد رهبر (مشاور اقتصادی و دبیر کارگروه اقتصادی آستان قدس) و محمدرضا فاطمی امین قائم‌مقام آستان قدس چهره‌های مهمی هستند که از آستان قدس تا امروز کنار ابراهیم رئیسی بوده‌اند و در تیم اقتصادی او هم نقش‌آفرینی می‌کنند. فرهاد رهبر البته یکی از مدیران ارشد دولت محمود احمدی نژاد هم بوده است و در کنار مسعود میرکاظمی، می‌تواند در تحقق رویای دولت سوم احمدی‌نژاد منهای احمدی‌نژاد، آن‌ها را یاری کند.
علی نیکزاد از دیگر چهره‌های نزدیک به محمود احمدی نژاد است که ریاست ستاد رئیسی را هم بر عهده داشته است. نیکزاد برای رسیدن به جایگاه معاون اولی تلاش می‌کند. برخی اخبار تایید نشده نیز از تحرکاتی برای تصدی او به شهرداری تهران نیز حکایت می‌کند.
بیشتر بخوانید: از حلقه مشهد تا دولت در سایه / کابینه ابراهیم رئیسی چگونه تشکیل می‌شود؟
به گزارش رویداد۲۴ چهره دیگری که حضورش در این سطح قابل توجه است، مهدی دوستی است. مهدی دوستی از چهره‌های اصلی حامی سعید محمد بود. محمد پس از رد صلاحیت در ایام انتخابات، برای حمایت از رئیسی به سفر انتخاباتی رفت و از همان زمان می‌شد پیش‌بینی کرد که سعید محمد و نیرو‌های نزدیک به او در کابینه رئیسی حضور جدی خواهند داشت. گفته می‌شود مهدی دوستی گزینه اول وزارت نفت دولت رئیسی است، اما نکته مهمتر و مستتر این است که فعلا صحبتی از نزدیکان محسن رضایی، رستم قاسمی و سعید جلیلی، در کابینه ابراهیم رئیسی نشده است. در صورتی که این افراد هم مدعی داشت برنامه‌های مفصل اقتصادی برای اداره کشور بودند.
اگرچه مهدی دوستی نیروی نزدیک به سعید محمد شناخته می‌شود، اما او از معدود نیروهایی است که نه به خاطر ارتباطات سیاسی، بلکه به خاطر توانایی فنی‌اش و شناخت خوبش به کابینه معرفی شده است. دوستی مجری طرح پالایشگاه ستاره خلیج فارس بوده است.
چنانچه گفته شد حامیان رستم قاسمی و محسن رضایی بیکار ننشسته‌اند؛ چه آنکه یاسر جبرائیلی هم در میان اعضای تیم اقتصادی ابراهیم رئیسی قرار دارد. یاسر جبرائیلی متولد ۶۳ است و اکنون رئیس مرکز ارزیابی و نظارت راهبردی اجرای سیاست‌های کلی نظام در مجمع تشخیص مصلحت نظام است و شاید بتوان او را تا حدی به محسن رضایی نزدیک دانست. او مدتی از مدیران ارشد خبرگزاری فارس بوده، اما امسال در یک برنامه تلویزیونی به شدت به سعید جلیلی حمله کرد و گفت «این آقا که مدام می‌گوید برنامه دارد، هیچ برنامه مدونی ندارد و فقط شعار می‌دهد و عکس انداختن با این و آن، به منزله برنامه داشتن نیست!»
جبرائیلی یک چهره اقتصادی نیست و فقط یک کتاب درباره رهبر انقلاب نوشته است و اگر در مسئولیتی اقتصادی به کار گمارده شود، اولین تجربه او در این زمینه خواهد بود.
حجت عبدالملکی دیگر مهره اصلی کابینه اقتصادی ابراهیم رئیسی است. او که در دولت احمدی نژاد با فوق لیسانس اقتصاد از دانشگاه امام صادق، مشاور وزیر اقتصاد بوده، حالا می‌خواهد یکی از چهره‌های اصلی دولت ابراهیم رئیسی باشد. عبدالملکی از چهره‌های نزدیک به پرویز فتاح است و به نظر می‌رسد حضور او، نشان می‌دهد که تیم ابراهیم رئیسی، با تیم پرویر فتاح هم هماهنگ است.
البته تا معرفی کابینه زمان زیادی مانده است، اما نکته‌ای که ممکن است در روزهای آینده، اصولگرایان را دچار چالش کند، وجه اشتراک این چهره‌هاست. سعید محمد به عنوان چهره‌ای منتقد فساد‌های شهرداری قبل از سال ۹۶ شناخته می‌شد که با قالیباف اختلافات جدی داشت و حالا قرار است در کابینه رئیسی حضور جدی داشته باشد. این موضوع شاید به مذاق قالیباف خوش نیاید. البته رئیسی این توانایی را دارد که بتواند کدروت دیرینه قالیباف و محمد را رفع کند.
تیم پرویز فتاح هم تنها مجموعه میان اصولگرایان بود که از حداد عادل انتقاد کرده بود. در نهایت تیم احمدی نژاد هم سر سازگاری با پدرخوانده‌های اصولگرا را نداشت. آیا ابراهیم رئیسی می‌خواهد فساد را از نطقه خفه کند و به جنگ رهبران ثروتمند و گلوگاه‌های رانت در میان اصولگرایان برود؟ برای پاسخ به این سوال فعلا باید صبر کرد.
ابراهیم رئیسی سه مسیر برای انتخاب مدیریت دانشگاه دارد. راه اول، انتخاب یک چهره مثل کامران دانشجو است که بار دیگر، ریشه فعالیت دانشجویی را بخشکاند و دانشگاه را به حوزه تحت مدیریت اصولگرایان نزدیک کند. علیرضا زاکانی بهترین فرد برای این مسئولیت است. زاکانی نشان داده است برای حذف رقیب، از هر ابزاری استفاده می‌کند و با کسی شوخی ندارد. هواداران اصولگرا هم او را مثل یک تک تیراندازی می‌دانند که معبر‌ها را برای پیاده نظام امن می‌کند. زاکانی، دهقان، سروری، زهره الهیان و مالک شریعتی، هرچند همگی همفکر هستند، اما زاکانی صراحت بیشتری در بیان نظرات خاص این گروه دارد و می‌تواند راه‌های طی شده توسط کامران دانشجو را چند گام به پیش ببرد. رضا روستاآزاد هم به همین طیف فکری تعلق خاطر دارد و نسبت به دیگر گزینه ها، سواد آکادمیک بیشتری هم دارد.
راه دوم، انتخاب یک گزینه از میان چهره‌های راست میانه است. چهره‌ای که تکرار زاهدی باشد که اگرچه در افکار تندرو هستند، اما کاریزمای لازم برای منحل کردن نهاد‌های قدیمی یا بازنشسته کردن اساتید یا تغییر برخی ساختار‌های اساسی را ندارند. چهره‌های جوانی مثل احسان خاندوزی یا چهره‌های مستی مثل خود زاهدی، می‌توانند در این مسئولیت ایفای نقش کنند.
راه سوم نیز سپردن مدیریت دانشگاه به یک چهره میانه‌رو است. البته تعطیلی دانشگاه‌ها راه را برای برخی تغییرات باز کرده و بسیاری از تشکل‌های دانشجویی که در دوران کرونا نتوانسته‌اند انتخابات خود را برگزار کنند، از نظر آئین‌نامه‌ای به مشکل برخواهند خورد و افرادی که اختیار تصمیم‌گیری نداشته باشند، به راحتی می‌توانند در راستای اهداف تندرو‌ها حرکت کنند و هزینه‌ای هم برای اصولگرایان نداشته باشند. از محمدرضا عارف تا منصور غلامی، افرادی هستند که مثل یک کبریت بی‌خطر، می‌توانند در کابینه دولت انقلابی هم حضور داشته باشند.
دولت ابراهیم رئیسی کار سختی در دانشگاه دارد. دست‌کم در ظاهر، دختران نسل جدید حاضر به رعایت قواعد پوشش دانشگاه نیستند و در باطن هم به نظر می‌رسد تفاوت‌های اساسی بین ایدئولوژی دولتمردان رئیسی با نسل جدید وجود داشته باشد. ظاهرا، کمترین میزان مشارکت در انتخابات در بازه ۱۸ تا ۲۳ سال بوده است. با این احوال، باید دید مدیریت مخالفان دولت ابراهیم رئیسی چطور خواهد بود؟ آیا به نظرات مخالف گردن می‌نهد یا برنامه دیگری برای مخالفان تدارک دیده شده است؟
چند جریان نقش‌آفرینی اصلی را در ستاد‌های ابراهیم رئیسی داشتند؛ گروه اول، گروه آستان قدس است. افرادی که از چهار سال قبل و به خصوص در ایام انتخابات سال ۹۶، در کنار او قرار گرفتند. به نظر می‌رسد اعتماد رئیسی به این تیم، بیشتر از تیمی باشد که در کنار او در قوه قضائیه قرار داشتند.
گروه دوم، یاران احمدی نژاد هستند. چهره شاخص این جریان، علی نیکزاد است که ریاست ستاد رئیسی را بر عهده گرفته است. نیکزاد فردی است که در انتخابات ۹۲، همراه مشایی و احمدی نژاد به وزارت کشور رفت و در همه این سال‌ها سعی کرده پیوند همه مدیران احمدی‌نژاد باشد؛ خواه جریان مشایی باشند خواه جریان پایداری و خواه جریان ایثارگران. نیکزاد در این مدت از همه ظرفیت ستاد‌های سابق احمدی نژاد به نفع رئیس جدید بهره برده است.
گروه سوم حامیان سعید محمد هستند. با وجود اینکه تعداد زیادی از نامزد‌های جریان اصولگرا از رئیسی حمایت کردند، اما به نظر می‌رسد سعید محمد بیش از سایر نامزد‌ها مورد حمایت رئیسی بوده است. سعید محمد حتی برای تبلیغات رئیسی به سفر استانی رفت و مهدی دوستی رئیس ستاد سعید محمد هم به عنوان سخنگوی ستاد رئیسی انتخاب شد؛ به این ترتیب بعید است سعید محمد و چهره‌های نزدیک او در دولت آینده رئیسی حضور نداشته باشند.
گروه چهارم، حلقه مشهد هستند. البته قاضی‌زاده هاشمی و سعید جلیلی هم مشهدی هستند، اما ارتباطات خانوادگی، باعث شد خاندان علم الهدی نیز برای رای آوری رئیسی فعال شوند. در ایام انتخابات شایعاتی از ستاد خیابان فرشته رئیسی به بیرون درز کرد. این خبر‌ها البته تکذیب شد، اما ظاهرا فعالیت آن‌ها به صورت غیر رسمی زیرنظر حامد علم الهدی معاون مجمع جهانی تقریب مذاهب و فرزند حجت الاسلام سیداحمد علم الهدی شدت گرفته بود.
گروه پنجم تیم نظامیان سابق هستند. حضور علیرضا زاکانی در عرصه انتخابات، باعث شد تا احزابی مثل ایثارگران و رهپویان برای حمایت از رئیسی عجله نکنند. رئیسی البته کار را به دست یکی دیگر از نامزد‌های منصرف شده داد تا علیرضا افشار هم یکی از چهره‌های موثر ستاد او شد.
گروه ششم تیم سیاسی‌ها هستند. به جز شورای ائتلاف و شورای وحدت، جبهه پایداری و موتلفه هم اعلام کردند از نامزدی رئیسی حمایت می‌کنند. به این ترتیب همه گروه‌های موثر اصولگرا از رئیسی حمایت کردند؛ حمایتی که در تاریخ سیاسی ایران کم سابقه بوده و یادآور حمایت همه‌جانبه اصولگرایان از محمود احمدی نژاد در انتخابات سال ۸۸ است.
با این وصف اگرچه ابراهیم رئیسی خود را مستقل می‌خواند اما واقعیت در سیاست ایران این است که برای ماندگاری و حفظ موقعیت باید از گروه‌های حامی استفاده کرد؛ چه آنکه چهار سال به چشم بر هم زدنی می‌گذرد و رئیسی بار دیگر به این گروه‌ها نیاز پیدا می‌کند.
گمانه‌زنی‌ها نشان می‌دهد گروه‌هایی که توضیح آن در بالا داده شد، بیشترین سهم را در کابینه رئیسی خواهند داشت؛ گروه‌هایی که البته هم‌پوشانی‌های زیادی با هم دارند. مدیران احمدی نژاد به رهبری نیکزاد، مجلس یازدهم به رهبری قالیباف، مدیران آستان قدس به رهبری مرتضی بختیاری، جبهه پایداری به رهبری صادق محصولی، تیم مدیران نظامی سیاسی (حلقه رستم قاسمی) تیم مرکز پژوهش‌ها (گعده زاکانی) تیم دولت سایه (سعید جلیلی) و نیرو‌های وفادار به رئیسی که از قوه قضائیه به قوه مقننه خواهند آمد.
بیشتر بخوانید: چقدر احتمال تشکیل کابینه فراجناحی برای رئیسی وجود دارد؟
به گزارش رویداد۲۴ گمانه زنی‌ها حاکی از آن است که نیرو‌های جبهه پایداری معاون اولی دولت رئیسی را خواهند گرفت. سعید جلیلی و لنکرانی جدی‌ترین گزینه‌ها برای این مسئولیت هستند. البته نام فرهاد رهبر و علی نیکزاد از تیم احمدی نژاد هم برای این مسئولیت شنیده می‌شود.
برخی اصولگرایان معتقدند حضور جلیلی و لنکرانی بیشتر جنبه نمادین دارد تا دل حامیان جبهه پایداری به دست بیاید. همین وظیفه‌ای که جهانگیری در دولت روحانی داشت. به این ترتیب رئیسی فرصت پیدا می‌کند نیرو‌های عملگراتری را در مسئولیت‌های حساسی مثل دبیری شورای عالی امنیت‌ملی و وزارت خارجه به کار بگیرد. برای این مسئولیت‌ها هرچند افرادی مثل: جلیلی و علی باقری کنی هم مطرح هستند، اما بعید نیست مثل دو سال اول احمدی نژاد که لاریجانی در این صندلی قرار گرفته بود، چهره‌ای مثل سردار دهقان یا سردار وحیدی قرار بگیرد. اگر بنا به میانه‌روی در سیاست خارجی باشد، امیرعبدالهیان و عراقچی هم گزینه‌های جدی برای وزارت امور خارجه هستند.
برای سرپرستی نهاد ریاست‌جمهوری، اسامی زیادی مطرح هستند. سیدمرتضی بختیاری، اما جدی‌ترین گزینه است. همه می‌دانند او ارتباط صمیمانه‌ای با ابراهیم رئیسی دارد و یکی از نیرو‌های همفکر و همسو با او به شمار می‌رود.
مشخص نیست تیم صنعتی رئیسی از حضور چه افرادی تشکیل می‌شود. احتمالا نیکزاد تلاش دارد از افرادی مثل غضنفری و محرابیان در این جایگاه استفاده شود و طبیعتا اگر معاون اول نشود، خود او هم یکی از گزینه‌های این وزارتخانه‌ها به شمار می‌رود. در مقابل گفته می‌شود تیم نظامیان هم مدعی جدی این وزارتخانه‌ها است و رستم قاسمی و سعید محمد برنامه‌های جدی برای این مسئولیت‌ها تدوین کرده‌اند.
رهبری تیم اقتصادی رئیسی، احتمالا بین دو گزینه است فاطمی امین (از تیم آستان قدس) یا فرهاد رهبر (از تیم احمدی نژاد) البته نزدیکان زاکانی نام عبدالملکی را هم مطرح می‌کنند.
تیم دانشگاهی رئیسی، احتمالا توسط زاکانی مدیریت خواهد شد و شاید قاضی‌زاده هاشمی هم به وزارت بهداشت برود. زاکانی همیشه معتقد بوده ساختار وزارت علوم علیه اصولگرایان است و نیاز به بازبینی جدی دارد. البته با توجه به نحوه بیان او، اخیرا برای سخنگویی دولت هم از زاکانی نام می‌برند. زاکانی احتمالا خیلی زود بساط تشکل‌های مستقل را از دانشگاه جمع می‌کند و سیاست‌های هشت ساله احمدی نژاد را تکرار خواهد کرد. برای وزارت آموزش و پرورش هم حاجی‌بابایی و حاج‌علی‌اکبری، خیلی جدی مطرح هستند.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یکی دیگر از وزارتخانه‌های مهم برای اصولگرایان است. هر کس جز تیم جبهه پایداری در راس این وزارتخانه قرار بگیرد، مورد انتقاد خواهد بود. یامین‌پور و میثم نیلی جدی‌ترین گزینه‌های این وزارتخانه هستند، اما نمی‌توان از اسم مرتضی آقاتهرانی هم به راحتی عبور کرد.
برای وزارت کشور هرچند مدعی اصلی نیکزاد است، اما همه جریان‌ها گزینه خود را دارند. صادق محصولی از جبهه پایداری، صولت مرتضوی از تیم آستان قدس، محمد دهقان از تیم زاکانی و خود رستم قاسمی، مدعیان جدی برای این مسئولیت به شمار می‌روند. حضور دهقان (حقوقدان فعلی شورای نگهبان) در وزارت کشور، یکی از برنامه‌های جدی گروه‌هایی مثل جمعیت ایثارگران و جمعیت رهپویان است.
رسانه‌های دیگر نیز فهرستی را به عنوان کابینه رئیسی معرفی کرده‌اند که خلاصه آن در ادامه آمده است:
۱- معاون اول رئیس‌جمهور: فرهاد رهبر، محمد مخبر، پرویز فتاح، سعید جلیلی، لنکرانی
۲- دبیر شورایعالی امنیت‌ملی: جلیلی، علی باقری‌کنی، وحیدی، فدوی، حسین‌زاده
۳- رییس دفتر و سرپرست نهاد ریاست‌جمهوری: سیدمرتضی بختیاری، علی نیکزاد، مقداد نیلی، میثم نیلی، قدمی
۴- وزارت ورزش و جوانان: محسن منصوری، حسین‌زاده، سجادی، خادم، مهرداد بذرپاش
۵- وزارت صمت: فاطمی امین، محمد مخبر، صالحی، غضنفری، مسعود محرابیان
۶- وزارت خارجه: سعید جلیلی، امیرعبدالهیان، علی باقری‌کنی، علیرضا زاکانی، غریب‌آبادی
۷- معاونت امور پارلمانی: امیرآبادی، احمد حیدری، حسین‌زاده، میثم نیلی، حسینی
۸- سازمان برنامه و بودجه: فاطمی امین، فرهاد رهبر، زنگنه، عبدالملکی، سیداحسان خاندوزی
۹- وزارت علوم: فرهاد رهبر، محمدمهدی طهرانچی، ثقفی، مهدی نژاد نوری، قاضی‌زاده هاشمی
۱۰- سازمان انرژی اتمی: علیرضا زاکانی، محمدمهدی طهرانچی، آقامیری، کفایتی، شیرازی
۱۱- وزارت اقتصاد: فاطمی امین، فرهاد رهبر، عبدالملکی، سیداحسان خاندوزی، زنگنه
۱۲- معاونت امور زنان: وحید دستجردی، کبری خزعلی، جمیله علم‌الهدی، لاله افتخاری، زهره الهیان
۱۳- وزارت بهداشت: امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، عین‌اللهی، خانم وحید دستجردی، مسجدی، محققی
۱۴- وزارت دفاع: سردار فدوی، سردار حاجی‌زاده، دریادار حبیب الله سیاری، وحیدی، سعید محمد
۱۵- وزارت راه و شهرسازی: علی نیکزاد، رستم قاسمی، سعید محمد، پرویز فتاح، مهرداد بذرپاش
۱۶- وزارت آموزش و پرورش: مهدی حاجی‌بابایی، حاج‌علی‌اکبری، حسین‌زاده، میثم نیلی، خانم علم‌الهدی
۱۷- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: خرمشاد، یامین‌پور، میثم نیلی، خواجه‌سروی، حاج‌علی‌اکبری
۱۸- وزارت کشور: علی نیکزاد، صادق محصولی، صولت مرتضوی ، قاضی‌زاده هاشمی، شفقت
۱۹- معاونت علمی و فناوری: صاحب‌کار خراسانی، حسین‌زاده، ستاری، محمدمهدی طهرانچی، مهدی نژاد نوری
۲۰- وزارت جهادکشاورزی: سادات، نقدعلی، فلسفی، عسگری، فرهاد رهبر
۲۱- وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی: فاطمی امین، مهرداد بذرپاش، عبدالملکی، محمد مخبر، صالحی
۲۲ - وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات: هاشمی تشکری، اخوان بهابادی، زارع‌پور، قدمیاری، انتظاری
۲۳ - معاونت حقوقی رییس‌جمهور: بهادری جهرمی، خانم پاد، هادی طحان نظیف، محمد دهقان، سیدحجت‌الله علم‌الهدی
۲۴ - وزارت دادگستری: بهادر جهرمی، مرتضی بختیاری، محمد دهقان، سیامک ره پیک، هادی طحان نظیف، رسول قهرمان پور
۲۵ - وزارت نفت: فرهاد رهبر، میرکاظمی، رستم قاسمی، شاه میرزایی، فاطمی امین
۲۶ - وزارت نیرو: سعید محمد، مهدی دوستی، پرویز فتاح، رستم قاسمی، علی نیکزاد
۲۷ - میراث فرهنگی و گردشگری: عزت الله ضرغامی، منصوری،میثم نیلی، نصرالله پژمانفر، حسین زاده
۲۸ - وزارت اطلاعات: نبویان، عبدالهی، محسنی اژه‌ای، محمدی سیرت، مجتبی ذوالنوری
۲۹ - سازمان امور اداری و استخدامی: لطف‌الله فروزنده، علی احمدی، رضوی‌پور، الهام، بهادر جهرمی
۳۰ - بانک مرکزی: فرهاد رهبر، پرویز داودی، صمصامی، عبدالملکی، پیغامی
۳۱ - دبیرخانه مناطق ویژه اقتصادی: امیرآبادی فراهانی، سعید محمد، محمودزاده، قاسمی، عبدالملکی
۳۲- سازمان حفاظت محیط زیست: سادات، فلسفی، رفیعی، نقدی، شفقت