رویداد۲۴ افزایش قیمت سیمان در بازار مدتی است که انتقاداتی را از سوی مردم و نمایندگان مجلس به همراه داشته است. مسئولان مهمترین دلیل این اتفاق را قطع برق کارخانه‌های سیمانی و کاهش تولید این صنعت عنوان می‌کنند، اما در کنار این موضوع، حضور پررنگ واسطه‌ها در بازار سیمان و رانت موجود در این بازار نیز به عنوان یکی از عوامل موثر در رشد بیش از حد قیمت سیمان عنوان می‌شود.
به گزارش فارس، بررسی قیمت‌ها در بازار سیمان نشان می‌دهد واسطه‌ها، این محصول را پیش از قطع برق کارخانه‌ها ۵۰ درصد گران‌تر از نرخ مصوب و پس از قطع برق ۵۰۰ درصد بالاتر از نرخ تعیین شده به مصرف کننده ارائه کرده‌اند. به این ترتیب قیمت سیمان در این وضعیت به کیسه‌ای ۱۱۰ هزار تومان نیز رسید، اما حالا معاون معدنی وزیر صنعت می‌گوید نرخ هر کیسه سیمان در بازار به محدوده ۴۰ هزار تومان رسیده است.
اسدالله کشاورز، معاون امور معادن و صنایع معدنی وزیر صمت با تاکید بر تاثیر قطعی برق بر قیمت محصولاتی مانند سیمان و فولاد، تأمین برق پایدار و مستمر را لازمه تدوام تولید این واحد‌ها دانست و از کاهش قیمت سیمان در بازار با تامین نسبی برق مورد نیاز صنایع سیمان در روز گذشته خبر داد.
وی در مورد نوسانات قیمت سیمان در کشور گفت: شرایط و محدودیت‌هایی که در تامین برق واحد‌های تولیدی به خصوص فولاد و سیمان به وجود آمد، باعث کاهش تولید و عرضه در بازار و در نتیجه افزایش قیمت این محصول در کشور شد.
معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت با اشاره به مشکلات تولید برق ناشی از کمبود آب و نیز فصل گرما و افزایش مصرف برق در کشور، افزود: عدم تولید برق توسط توربین‌های برق‌آبی و محدودیتی که در تامین برق مورد نیاز صنایع ایجاد شد، تاثیر منفی در تولید صنایع سیمان و فولاد داشت به طوری که کاهش تولید تا میزان یک سوم را به این صنایع تحمیل کرد و شاهد تعطیلی بسیاری از این واحد‌های تولیدی بودیم که نتیجه این اتفاق در بازار به صورت افزایش قیمت خود را نشان داد.
وی با استناد به صحبت‌های مسئولان وزارت نیرو، نسبت به تامین برق واحد‌های صنعتی به ویژه صنایع فولاد و سیمان ابراز امیدواری کرد و گفت: با تامین برق این واحد‌ها و افزایش تولید، قیمت در بازار کنترل خواهد شد. همان طور که شاهد هستیم در این چند روز که با افزایش نسبی سهمیه مصرف این واحد‌ها و بهبود شرایط توزیع سیمان در منطقه شهر ری شاهد کاهش قیمت سیمان به محدوده ۴۰ هزار تومان هستیم.
وی تصریح کرد: مسئولیت موضوعات مربوط به برق و پیش‌بینی مصرف و تامین برق مورد نیاز کشور بر عهده وزارت نیرو است و اگر از قبل در این خصوص برنامه ریزی و اطلاع رسانی شده بود، واحد‌های صنعتی راحت‌تر می‌توانستند نسبت به این مسئله برنامه ریزی و مدیریت داشته باشند.
به گفته کشاورز، واحد‌های صنعتی نیازمند انجام تعمیر و نگهداری تجهیزات خود به صورت دوره‌ای هستند که این امر مستلزم برنامه‌ریزی است، اما مشکلات قطعی برق در این زمینه اختلال ایجاد کرده است.
وی با تاکید بر اینکه تامین برق پایدار برای فعال نگه داشتن خط تولید کارخانه‌های سیمان و فولاد ضروری است، تصریح کرد: اگر برق به صورت مستمر و به میزان لازم برای فعال کردن همه بخش‌های مورد نیاز تولید در این واحد‌ها تامین نشود، تولید صورت نمی‌گیرد.
وی توضیح داد: گرم کردن کوره این واحد‌ها آن هم در صورت تامین برق مورد نیاز، حدود ۲۴ ساعت زمان نیاز دارد تا بتواند تولید را شروع کند؛ بنابراین اگر برق به صورت پایدار و مستمر تامین نشود، نه تنها تولیدی انجام نمی‌شود، بلکه این سرد و گرم شدن کوره و شوک حرارتی که به آن وارد می‌شود موجب تحمیل خسارت به واحد‌های تولیدی می‌شود.
بیشتر بخوانید: تشریح جزییات عرضه سیمان در بورس
در این مورد سعید زرندی، معاون برنامه ریزی وزیر صمت نیز اظهار داشت: شرکت‌هایی که روز چهارشنبه هفته پیش محصول خود را در بورس عرضه کردند در اولویت تامین برق قرار گرفتند که شامل ۳۶ شرکت است.
وی افزود: با عرضه بیش از ۷۰۰ هزار تن سیمان در بورس در آخرین روز کاری هفته گذشته، متوسط قیمت ۲۹ هزار و ۵۰۰ تومانی برای هر کیسه سیمان تعیین شد که به واقعیت، بسیار نزدیک است.
وی اضافه کرد: اگر تامین برق صنایع سیمانی به روال عادی بازگردد، ذخایر کلینکر زیادی در این شرکت‌ها وجود دارد که می‌تواند تبدیل به سیمان شده و منجر به کاهش بیش از پیش قیمت‌ها شود.
زرندی با بیان اینکه منتظریم وزارت نیرو شرایط را برای ادامه کار واحد‌های سیمانی و فولادی تسهیل کند، افزود: ابتدا مقرر بود این دو صنعت به مدت دو هفته با محدودیت‌های تامین برق مواجه باشند، اما به دلیل شرایط اضطراری این مسئله تمدید شد و احتمالا تا پایان هفته محدودیت‌ها ادامه خواهد داشت.
معاون وزیر صمت گفت: با این حال مقرر شده تامین برق به میزان ۷۰ درصد در شب و ۳۰ درصد در روز برای واحد‌های سیمانی لحاظ شود و به همین منظور شرکت‌هایی که روز چهارشنبه هفته پیش محصول خود را در بورس عرضه کردند، در اولویت قرار گرفتند که شامل ۳۶ شرکت است.
وی ادامه داد: به این ترتیب در شرایط مساوی، شرکت‌هایی که عرضه سیمان تولیدی خود در بورس را به صورت کامل انجام دادند، در اولویت تامین برق با فرمولی که عنوان شد قرار خواهند گرفت.
در عین حال، رضا جمارانیان رئیس انجمن سیمان معتقد است: عمده نابسامانی بازار سیمان متأثر از فعالیت ۱۵ نفر واسطه در بازار است و سازمان‌های ناظر مانند سازمان بازرسی و وزارت اطلاعات می‌توانند از طریق برخورد با این افراد جلوی ادامه روند معیوب بازار سیمان را بگیرند.
به گفته وی، گردش مالی بازار سیمان در زمستان سال گذشته حدود ۶ هزار میلیارد تومان بوده که سود بالایی را نصیب دلالان کرده و در این میان، مصرف کننده مجبور به خرید سیمان با نرخ‌های بالاتر از قیمت مصوب بوده است.
وی با بیان اینکه هرجا از نظام عرضه و تقاضا خارج شدیم و قوانین دستوری را جایگزین کردیم، به غیر از رانت و فساد برای عده خاص، هیچ عایدی نه برای تولیدکننده و نه برای مصرف کننده نداشته است، تصریح کرد: عده‌ای با استفاده از این رانت و ایجاد فساد، سیمان ۱۶ هزارتومانی را به قیمت ۶۰ هزار تومان به مصرف‌کننده فروختند.
جمارانیان گفت: در کل کشور ۳۰ نفر واسطه در بازار سیمان وجود دارند که بیش از ۱۵ سال است بازار را در دست دارند و مصرف کننده و تولیدکننده را نابود کردند.
عبدالجلال ایری، سخنگوی کمیسیون عمران مجلس نیز در این مورد با اشاره به افزایش بی ضابطه و افسارگسیخته قیمت مصالح ساختمانی، گفت: متاسفانه تعطیلی کارخانه‌های سیمان جهت تأمین برق کشور موجب رونق بازار کاذب و عدم کنترل قیمت سیمان شده است، کمبود عرضه سیمان در بازار و افزایش تقاضا در این فصل از سال که همیشه با مصرف بالای سیمان مواجه هستیم، تعادل عرضه و تقاضا را در بازار بر هم زده است.
وی با تاکید بر اینکه کاهش فعالیت واحد‌های تولیدکننده سیمان و فولاد تقاضای کاذب در بازار به دلیل بار روانی ناشی از تعطیلی این واحد‌ها را افزایش داده است، اظهار داشت: تقاضای کاذب در بازار مصالح ساختمانی و نگرانی انبوه‌سازان از کمبود سیمان در سایه خلاء نظارتی دستگاه‌های متولی و فعالیت گسترده دلالان و سوداگران موجب گرانی سیمان و فولاد شده است.
در هر حال، با توجه به قرار گرفتن در فصل ساخت و ساز ضروری است مسئولان پیگیری خود را برای حل مشکلات بازار سیمان افزایش دهند و در عین حال، فکری اساسی برای بهبود شرایط تولید سیمان و تأمین برق کارخانه‌ها طی سال‌های آینده شود.