رویداد۲۴ بعد از دو دهه، همزمان با خروج آمریکایی‌ها از افغانستان طالبان بار دیگر در این کشور به قدرت رسید . اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان به امارات فرار کرده و طالبان در حال وضع قوانین جدید در این کشور است.
طالبان یک جنبش و یک سازمان نظامی متشکل از روحانیان اسلامگرای سنی اغلب تندرو در افغانستان است که اکنون تحت عنوان امارت اسلامی در این کشور حکومت می‌کند. این گروه نظامی سال‌ها به دلیل کشتار مردم و رفتارهای افراطی مورد نقد جامعه بین المللی بوده و منزوی شده بودند اما اکنون با سکوت و یا همراهی جامعه بین‌المللی قدرت را در کابل به دست گرفته.
با قدرت گرفتن طالبان در افغانستان، بسیاری از مردم خصوصا زنان ادامه زندگی خود را در خطر می‌بینند. اما طالبان و حامیانش معتقد است که طالبان فعلی با طالبان ۲۰ سال قبل متفاوت است و دلیلی برای فرار و ترس وجود ندارد. ابتدای اشغال شهر‌های افغانستان به دست طالبان، فیلم‌هایی منتشر شد که در آن نشان می‌داد طالب‌ها با زور و تهدید دختران بالای ۱۲ سال را برای ازدواج با نیرو‌های طالب می‌بردند. بعد از فتح کابل توسط طالبان‌ها، آنها اعلام کردند که در چارچوب شریعت اجازه فعالیت به زنان داده می‌شود.
در حالی که برخی معتقدند طالبان یک گروه تروریستی است و هیچ قرابتی با مردم افغانستان ندارد، برخی دیگر اما می‌گویند طالبان از جامعه افغانستان است و اساسا برخی از مردم این کشور نیز از حضور آنها رضایت داشته و در بدو ورود نیز از آنها استقبال کردند.
علی واحدی کارشناس مسائل افغانستان به رویداد۲۴ می‌گوید: همانطور که می‌دانید، بعد از سال ۲۰۰۱ که آمریکا وارد افغانستان شد و طالبان را سرنگون کرد، همان زمان توافقی برای شکل گیری دولت انجام شد و طی برگزاری انتخابات حامد کرزی به عنوان رئیس جمهور افغانستان انتخاب شد. کرزی می‌گفت درست است که طالبان سرنگون شده بود اما آمریکایی‌ها شبانه به منزل طالبان‌ها می‌رفتند و آنها را مورد آزار و اذیت قرار می‌دادند. این مسائل باعث شد آنها به طور کامل از افغانستان خارج شوند و هم علیه آمریکا به عنوان اشغالگر و هم به دولت به عنوان دست‌نشانده آمریکا موضع بگیرند.
بیشتربخوانید: آینده سیاست خارجی طالبان در منطقه/ طالب‌ها در قبال هند و روسیه و اتحادیه اروپا چه مواضعی اتخاذ می‌کنند؟
وی ادامه داد: چه در زمان اشرف غنی و چه در زمان کرزی، دولت همواره زیر نظر آمریکا و مجری اهداف آمریکا در این کشور بود. اگرچه آمریکا ادعا می‌کرد حضورش برای تامین امنیت و بازسازی کشور و کمک به ملت و دولت این کشور بود، اما نه تنها به وعده خود عمل نکردند بلکه در این دو دهه برخلاف ادعای خود پیش رفتند و منابع این کشور را چپاول کردند و تمامی مخالفان خود را در افغانستان با شدیدترین مجازات تنبیه می‌کردند. کرزی هم اعتراف کرد که نتوانستیم به مردم افغانستان خدمت کنیم.
این کارشناس با بیان اینکه در دوره دوم اشرف غنی، کاملا مشخص بود که آمریکا یه گزینه مطیع را در کشور خود می‌خواهد، تصریح کرد: در انتخابات ریاست جمهوری، درصد بسیار پایینی از مردم در انتخابات شرکت کردند و دولت غنی از مشروعیت و حمایت مردمی برخوردار نبود. در رقابتی که میان اشرف غنی و عبدالله بود، عبدالله پیروز شد، اما آمریکا دستکاری کرد و غنی را پیروز انتخابات معرفی کرد. آمریکا در این مدت با چالش‌های منطقه‌ای و بین المللی زیادی مواجه شد و حاکمیت آمریکا مورد تزلزل قرار گرفت.
وی ادامه داد: تداوم حضور آمریکا در افغانستان تلفات جانی و مالی زیادی داشت، از همین رو تصمیم گرفتند که از این کشور خارج شوند. در نهایت با توافق برای عدم حمله و تشنج، از این کشور خارج شدند.
واحدی با بیان اینکه در این ۲۰ سال فساد اداری در افغانستان غوغا می‌کرد، گفت: در این مدت زمانی که مردم به دولت بی اعتماد بودند پیش طالب‌ها می‌رفتند و مشکلات را حل و فصل می‌کردند. من معتقدم طالبان تا حدی ریشه مردمی دارد.
وی ادامه داد: این اعتراضاتی که رخ می‌دهد آنقدر گسترده نیست و بیشتر جنگ رسانه‌ای است. بیشتر هم سعی کردند جنگ سنی و شیعی و پشتو و … ایجاد کنند. بخش زیادی از مردم از حضور طالبان استقبال کردند و از شرایط فعلی رضایت دارند. طالبان جزیی از مردم افغانستان هستند، از مردم همین کشور هستند که در شرایط فشار آمریکا ترد شده بودند و باعث شد مقابله به مثل کنند.
محسن روحی‌صفت، سرکنسول پیشین ایران در پیشاور نیز در این باره به رویداد۲۴ می‌گوید: جامعه افغانستان یک دست نیست و اکثریت جامعه روستایی هستند، سطح سواد در این کشور بسیار پایین است و مبنای رفتارهای آنها قومی است نه مدنی! مسئله قومیت در این کشور حرف اول را می‌زند و شناسایی افراد مبنی بر قومیت آنها است نه اسم و فامیل.
وی افزود: ما با جامعه‌ای روبه‌رو هستیم که چند فرهنگی و چند قومیتی است که چند دهه است رنگ آرامش و امنیت را ندیده‌اند. حکومت‌ها در دست جامعه شهری بوده است، ولی خب کسانی که در شهر‌ها هستند همه جامعه این کشور را تشکیل نمی‌دهند. طالبان از یک جمعیت روستایی از قوم پشتون و بخشی از جامعه افغانستان است، اما آن بخشی هستند که هنوز آموزش ندیده و توسعه فرهنگی و مدنی پیدا نکرده‌اند. طالب‌ها بخشی از جامعه افغانستان هستند و طبیعتا ریشه مردمی هم دارند.
طالبان از آمریکا فن مذاکره یاد گرفت
وی ادامه داد: طالبان ۲۰ سال قبل، از همین جامعه روستایی و قومی برخواستند، اما در این ۲۰ سال تجربه‌های بسیاری کسب کردند، ارتباطات گسترده‌ای پیدا کردند و در اثر درگیری‌ها که آواره شدند حتی به پاکستان و آمریکا هم رفتند، آمریکا را دیدند، فن مذاکره و ارتباط یاد گرفتند و تجربه زیادی کسب کردند و اکنون مهارت، دانش و ارتباط بیشتری نسبت به ۲۰ سال قبل دارند. از لحاظ ایدئولوژیک ممکن است بخشی از آنها تغییر کرده باشند و بخشی دیگر هم نه. اگر می‌بینیم اجازه دادند که زنان کار کنند و حقوقشان حفظ شوند، نشان می‌دهند آن بخش از طالبان که توسعه یافته است در این کشور قالب هستند.
روحی صفت با بیان اینکه حمایت مردم از طالبان سیاه و سفید نیست، تصریح کرد: قطعا طالبان حمایت پشتون‌ها را دارند، البته ممکن است پشتون‌های غیر متعصب از آنها حمایت نکنند، یا مثلا برخی از غیرپشتون‌ها که غرابت نزدیکی با طالبان دارند، طبیعتا از آنها حمایت می‌کنند.
اگر طالبان حقوق مردم و سایر اقوام را رعایت کند، می‌تواند بماند
این کارشناس مسائل افغانستان با اشاره به اینکه طالبان به دلیل فساد گسترده‌ای که در حکومت وجود داشت، توانست قدرت را به دست بگیرد، گفت: طالبان بخاطر فسادی که به طور گسترده در حکومت بود، توانستند قدرت را به دست بگیرند. نارضایتی عمیقی از دولت وجود داشت، اما این نارضایتی از حکومت به معنای علاقه به طالبان نبود. مردم افغانستان حاضر نبودند به خاطر رهبران فاسد قربانی شوند، آنها از جنگ و ناامنی خسته شده بودند. دغدغه اصلی مردم امنیت است و سایر موضوعات در مراحل بعدی برایشان قرار دارد. در حال حاضر نشانه‌های از امنیت در این کشور وجود دارد اما مشخص نیست که چقدر این امنیت پایدار است.
روحی صفت می‌گوید مردم افغانستان از حضور طالبان رضایت ندارند. مردم از حکومت سابق بسیار شاکی هستند و منتظر هستند ببینند که چه اتفاقی رخ می‌دهد. اگر طالبان حقوق مردم و سایر اقوام را رعایت کند، می‌تواند بماند، اما اگر نه، ممکن است دوباره شاهد قیام و جنگ باشیم. مردم از جگ خسته هستند و فعلا منتظر هستند از این مرحله عبور کنند تا بعد خواسته‌های خود را مطرح کنند.
وی ادامه داد: طالبان یک رهبری و چند جناح دارند. حداقل سه جناح معروف دارند. جناح نظامی در دست حقان، جناح سیاسی به رهبری ملا برادر و جناح قضایی به دست ملا یعقوب است. این جناح‌ها متفاوت هستند و به معتدل و تندرو تقسیم بندی می‌شوند.