رویداد۲۴ سیدرضا مظهری مدیر اجرایی فاز سوم طرح واکسیناسیون واکسن کووایران برکت در ارتباط با اظهارات برخی داوطلبان آزمایش‌های بالینی مبنی بر اینکه به آن‌ها اعلام شده تحقیقات روی پروژه واکسن کووبرکت به دلیل نبود بودجه متوقف شده است، گفت: ما سه فاز مطالعه یک، دو و سه را برای این مطالعه در نظر گرفته بودیم. تعهد ما این بوده که برای هر فرد که در این سه فاز شرکت کرده است، خدمات تشخیصی، درمانی و احیانا هر خدمتی که براساس پروتکل مورد نیاز باشد انجام دهیم و هزینه‌هایش را هم تقبل کنیم.
او در ادامه گفت: اما مجاز نیستیم به کسی که خارج از مطالعه باشد، حتی اگر در برنامه عمومی واکسیناسیون کرونا واکسن برکت زده باشد و درخواست برای پوشش هزینه‌های احتمالی را داشته باشد، این خدمات را ارائه دهیم، حتی اگر فردی در مطالعه باشد و مقطع مطالعه پایان پذیرفته باشد، نمی‌توانیم در بازه زمانی نامحدود این خدمات را ادامه دهیم، مگر اینکه مشکل فرد به صورت اختصاصی به واکسن مرتبط باشد.
او افزود: به علاوه اینکه نوع خدمات قابل ارائه و پوشش هزینه‌ها باید بر اساس نیاز این افراد به این خدمات و مطابق با نظر پزشک معتمد پروژه که در هر شهرستان از مناطق اجرای پروژه مستقر هستند، صورت بگیرد و نه خدماتی که به‌صورت سلیقه‌ای و با نظر شخصی داوطلب بیان می‌شود.
او در ادامه گفت: برای مثال فردی می‌گوید از من آزمایش آنتی‌بادی بگیرید. درحالی که ما در فاز مطالعه، تست آنتی‌بادی را از افراد گرفته‌ایم و تحلیل کرده‌ایم. نیاز به تکرار این آزمایش‌ها از نظر علمی وجود ندارد. انجام خدمات غیرضروری هزینه‌بر و بی‌فایده است و اگر ضرورتی از سوی پزشکان معتمد احساس شود، قطعا هزینه‌های آن پوشش داده می‌شود.
مظهری گفت: موضوع نبود بودجه اصلا صحت ندارد. ما کماکان هزینه‌های بستری و درمان افرادی که در فاز سوم مطالعه بوده‌اند و احیانا ممکن است به بیماری مبتلا شده باشند را پوشش می‌دهیم.
او در پاسخ به این سوال که چرا نتایج فاز یک و دو مطالعات بالینی برکت هنوز منتشر نشده است، گفت: نتایج فاز یک و دو مطالعات بالینی تحلیل شده و همه کارهای آن انجام شده است. در یکی از مراجع معتبر چاپ مقاله بین المللی سابمیت شده است و در مرحله داوری است. اینها طول می‌کشد. البته یک بخش از تحلیل نتایج برای ناظران وزارت بهداشت بوده که آن‌ها ربطی به چاپ مقاله ندارد. ما داده‌ها و مستندات را باید به مرجع رسمی و ناظر علمی پروژه در وزارت بهداشت تحویل می‌دادیم که این اقدام صورت گرفت و تحلیل‌های انجام شده نیز موید این مساله است که واکسن ایمن است و اثربخشی دارد.
مظهری گفت: اساسا چاپ مقاله به مجوز اضطراری در سطح ملی و کشوری ارتباطی ندارد. چاپ مقاله ضمن اینکه شرایط را به گونه‌ای فراهم می‌کند که سایر دانشمندان و محققان از نتایج علمی آن بهره ببرند، در مورد مجوزهای بین المللی و موضوعات صادرات واکسن و همچنین سفر به خارج کشور برای افرادی که این واکسن را زده‌اند، کاربرد دارد.
او افزود: اینکه نتایج منتشر نشده است، به این معنای نیست که در حال حاضر هیچ داده‌ای موجود نیست و یا تحلیل‌ها مبین شرایط نگران کننده‌ای برای پروژه باشند. به غیر از نتایج حاصل از مطالعه فاز یک و دوم، فاز سوم مطالعه هم نتایج مفصل قابل انتشار را خواهد داشت. البته باید دانست که فاز سوم حداقل یک سال تداوم خواهد داشت، ولی نتایج آن در مقاطع چندماه یک بار قابل تحلیل و انتشار است.
بیشتر بخوانید: علت بروز قارچ سیاه و نحوه درمان/ واکسن سینوفارم؛ موثر یا بی تاثیر؟
مظهری گفت: برخی شانتاژ می‌کنند و فکر می‌کنند اگر مقاله منتشر نشده، به این علت است که یا نتایج شکست خورده یا اینکه اساسا هیچ داده‌ای برای قضاوت‌های علمی وجود ندارد و اینکه تصور می‌کنند بدون مبنا مجوز داده شده، باید بگویم که نه این‌گونه نیست. نتایج حاصل از فاز اول و دوم و بخشی از فاز سوم مبین صلاحیت این واکسن برای دریافت مجوز اضطراری بوده است.
او افزود: این روند در سایر کشورها هم مرسوم بوده است. به‌عنوان مثال واکسن اسپوتنیک قبل از انتشار نتایجش در لنست، به مردم در روسیه تزریق می‌شد و مجوز اضطراری را خود وزارت بهداشت و سلامت روسیه صادر کرده بود. همه واکسن‌های دیگر هم به همین صورت بوده است. مجوزهای اضطراری همیشه زمانی مطرح می‌شود که با گذشت بخش عمده‌ای از مطالعه شواهد قطعی در مورد کم‌خطر بودن و ایمنی‌زایی بدست آمده، اما مطالعه هنوز به انتها نرسیده است. این مساله فقط محدود به ما نیست. چین هم همین کار را کرد. منتها اینکه چرا آن‌ها زودتر مقالاتشان چاپ شد، به این دلیل بود که آن‌ها کارشان را زودتر شروع کرده بودند.
مظهری گفت: برخی از افراد معاند به این دلیل که واکسن برکت نمونه‌ای از مصادیق اقتدار نظام و ملت است شانتاژ می‌کنند و اصلا دغدغه‌شان مردم نیست. آن‌ها می‌خواهند به شکلی عقده‌گشایی کنند. با زبانی صحبت می‌کنند که مردم را فریب دهند و آن‌ها را نگران کنند. حتی اگر سلامت آن‌ها را به علت ایجاد بی‌اعتمادی نسبت به واکسیناسیون به‌خطر بیاندازند.
او در ارتباط با گزارش‌هایی مبنی بر کمبود واکسن برکت در برخی مراکز واکسیناسیون گفت: احتمالا تا بیستم شهریور، یک روز درمیان ۲۰۰ هزار دوز به وزارت بهداشت تحویل می‌دهیم و وزارت بهداشت و درمان هم طبق نظر کارشناسان ملی توزیع واکسن را بر عهده دارد. اصلا ما در این زمینه دخالت نمی‌کنیم. کارخانه اول برکت با ظرفیت سه تا چهار میلیون دوز در ماه بصورت شبانه‌روزی درحال فعالیت است.
او افزود: اما کارخانه دوم، به دلیل توقیف برخی از تجهیزات مانند بیوراکتورها در یکی از فرودگاه‌های یک کشور دیگر، یک ماه و نیم با تاخیر فعالیت مواجه شد. البته ما آن تجهیزات را از راه‌های پیچیده بالاخره وارد کشور کردیم و در خط تولید قرار دادیم، اما به هر حال این موضوع باعث بروز اختلال در پیش بینی‌ها شد.
مظهری در ارتباط با وعده تولید ۵۰ میلیون دوز از واکسن برکت تا پایان شهریور از سوی محمد مخبر گفت: این عدد یک پیش بینی بود و در پاسخ به سوال خبرنگاران و پرسشگران مبنی بر اینکه چه تعداد واکسن را تولید خواهید کرد، بیان شد. اما نکته اصلی اینجاست که آیا بیان این عدد باید به عنوان مانعی برای وارادت واکسن تلقی شود؟ به نظر من ستاد اجرایی فرمان حضرت امام هیچگاه مانعی برای واردات واکسن نبوده و مسئولان وزارت بهداشت باید برنامه‌ریزی را به‌صورت ماهانه برای فراهم‌سازی نیاز کشور انجام می‌دادند. واردات باید با در نظر گرفتن مابه‌التفاوت ظرفیت تولید و عرضه نقد واکسن در داخل کشور و ظرفیت تزریق ماهانه واکسن برنامه ریزی شود.
مظهری در ارتباط با تفاوت میان گفته‌های مسئولان واکسن برکت درباره میزان ایمنی‌زایی این واکسن گفت: مرجع اینکه میزان ایمنی‌زایی واکسن برکت تا چه اندازه است، مسئولان ناظر بر روند ایمنی‌زایی واکسن در وزارت بهداشت و درمان و ناظران پروژه هستند. آن‌ها نتایج را آنالیز می‌کنند و مقاله‌ای که قرار است چاپ شود، به این مساله اشاره خواهد کرد. صحبت‌های مسئولان واکسن برکت درباره میزان ایمنی‌زایی واکسن برکت معتبر است، اما ممکن است با پیشرفت پروسه مطالعه، این رقم تغییر کند. ما یک نتیجه در فاز یک داشته‌ایم که تزریق سه میکرو واکسن برای ۵۶ نفر انجام شد و درصد ایمنی‌زایی را از آن طریق به دست آورده‌ایم. بعد تصمیم بر این شد که دوز آنتی‌ژن را بالا ببرند و به سطح ۵ میکرو برسانند. بنابراین سطح ایمنی واکسن تغییر پیدا کرده و بهتر شده است.
او افزود: براساس نتایج استخراج شده از فاز دوم، این عدد تغییر کرد و از سوی مسئولان واکسن برکت اعلام شد. بعد از آن، با پیشرفت مطالعه در فاز سوم و اینکه تا الان تمام جمعیت مورد مطالعه که ۲۰ هزار نفر هستند واکسن زده‌اند، باز نتایج ممکن است، تغییر پیدا کند. ممکن است بعد از یک سال در نهایت عدد بروز شده اعلام شود، اما این اعداد یک طیف نسبتا نزدیک به هم هستند، اینطور نیست که فاصله این ارقام خیلی زیاد باشد.
مظهری در ادامه گفت: این فقط محدود به برکت نیست. در حال حاضر فایزر و مدرنا هم که ایمنی‌زایی‌شان در حدود ۹۷ درصد اعلام شده، در طول زمان ارقام را تغییر داده‌اند و یا حتی ایمنی را در سویه‌های جهش یافته با مقادیر جدید اعلام کرده‌اند.
مظهری در پاسخ به این سوال که میزان استقبال مردم از واکسن برکت به چه اندازه بوده است، گفت: در هر استان این مساله متفاوت و آمارهای آن هم نزد وزارت بهداشت و درمان است. استقبال از واکسن برکت فعلا بیشتر از ظرفیت تولید ماست. مردم مطالبه می‌کنند و واکسن برکت می‌خواهند. ما امیدواریم با راه‌اندازی کارخانه دوم و سوم مطالبات مردم را جواب بدهیم. انشالله مردم هم به ما بیشتر اعتماد خواهند کرد و صحت و یا دروغ بودن شایعات هم به تدریج مشخص می‌شود. واکسن‌های تولید شده ذخیره نمی‌شوند و تلاش می‌شود، بلافاصله و پس از طی دوران قرنطینه و کنترل به وزارت بهداشت تحویل داده شوند.
مظهری در واکنش به ادعایی مبنی بر اینکه کارکنان مجموعه برکت، واکسن سینوفارم زده‌اند، گفت: نه تنها بیش از ۹۰ درصد مدیران ستاد فرمان اجرایی امام، بلکه خانواده‌های آن‌ها هم واکسن برکت زده‌اند. حال ممکن است درصدی از آن‌ها هم واکسن‌های دیگری زده باشند.
او افزود: حتی روز خاصی را به خاطر دارم که درنظر گرفته شد، برای اینکه مدیران در مجموعه‌ی یکی از پایگاه‌ها بیایند و واکسن بزنند. دو نوبت واکسن برکت آقای مخبر را خود من شخصا تزریق کرده‌ام. در نتیجه چنین چیزی اصلا صحت ندارد.