رویداد۲۴ در حالی‌که واکسیناسیون جمعیت بزرگسال اغلب کشورها در مقابل کووید ۱۹ در حال انجام است و در برخی از کشورها جمعیت قابل قبولی تاکنون واکسینه شده‌اند، در آستانه بازگشایی مدارس تزریق واکسن به کودکان زیر ۱۸ سال نیز در برخی کشورها آغاز شده و البته این در حالی است که هنوز بسیاری از مناطق جهان دسترسی به واکسن کووید ندارند و این سوال که آیا به راستی واکسینه کردن کودکان یک امتیاز در مقابله با این بیماری همه‌گیر خواهد بود یا نه مطرح می‌شود.
از روزهای نخست همه‌گیری کووید، این واقعیت که کودکان و افراد زیر ۱۸ سال کمتر طعمه ویروس و نوع حاد بیماری می‌شوند، مطرح بود، اما در ماه های اخیر که ویروس کرونا با جهش های مختلف تغییر چهره داده، بسیاری از افراد زیر ۱۸ سال به نوع شدید بیماری مبتلا و حتی نرخ مرگ و میر نیز در این گروه سنی بیشتر شده است؛ از این رو بسیاری از ویروس شناسان تزریق واکسن به افراد زیر ۱۸ سال را توصیه کردند تا در صورت واکسینه شدن گروه‌های پرخطر، این گروه از جمعیت نیز در برابر این ویروس مقاوم شوند.
در ایران نیز با سرعت گرفتن روند واکسیناسیون در کشور از اواسط مرداد ماه و واکسیناسیون معلمان و کادر اجرایی مدارس، کم کم زمزمه‌ها برای بازگشایی مدارس بالا گرفت و براساس تصمیماتی که اخیرا گرفته شده، روند واکسیناسیون دانش‌آموزان با یک دز از واکسن سینوفارم آغاز می‌شود، در این گزارش به کشورهایی که واکسیناسیون افراد زیر ۱۸ سال را آغاز کرده‌اند و همچنین نوع واکسنی که مورد استفاده قرار گرفته، می‌پردازیم:
۱. سینوفارم
وبسایت «scmp» اول هفته جاری با انتشار گزارشی نوشت: داده‌های مرحله یک و دو آزمایشات بالینی منتشر شده در «The Lancet Infectious Diseases» نشان داده واکسنی که توسط موسسه محصولات بیولوژیکی سینوفارم در پکن تهیه شده در شرکت کنندگان سه تا ۱۷ ساله بی خطر است.براساس اطلاعات منتشر شده، این واکسن توانسته ایمنی قابل قبولی در کودکان این گروه سنی ایجاد کند، اما این مطالعه که توسط محققان مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های چین و سازنده واکسن انجام شده به دلیل فقدان داده‌ها در مورد پاسخ ایمنی به انواع مختلف واریانت‌های کرونا، محدود شد و با وتجه به اینکه ارزش واکسن‌های چینی با داده‌های واقعی روشن می شود، داده‌های بیشتر در مرحله سوم مطالعات در امارات متحده عربی جمع آوری می‌شود ، جایی که کودکان سه ساله در برنامه ایمن سازی قرار دارند.
جین دانگیان، ویروس شناس از دانشگاه هنگ کنگ می‌گوید: تصمیم گیری در مورد واکسیناسیون کودکان باید هرگونه خطر ناشی از واکسیناسیون را در برابر خطر ابتلا به کووید ۱۹ که معمولاً بیماری شدید در کودکان ایجاد نمی‌کند در نظر بگیرد، با این حال آزمایشات بالینی بسیاری نشان داده واکسن‌های غیر فعال چین ایمن است و نگرانی ایجاد نمی‌کند. به گفته ویروس شناس دانشگاه هنگ کنگ علیرغم فقدان داده‌های روشن در مورد اینکه چگونه واکسن‌های ساخت چین مانع از انتقال می‌شوند، مشخص است که دریافت واکسن احتمال ابتلا را کاهش می‌دهد. آزمای بالینی واکسن سینوفارم که در استان هنان برگزار شد، شامل ۲۸۸ کودک در مرحله اول آزمایش و ۷۲۰ کودک در مرحله دوم بود. عوارض جانبی عمدتا خفیف تا متوسط بودئو یک واکنش آلرژیک شدید در بین کودکانی با سابقه حساسیت غذایی مشاهده شد. به طور کلی واکسن سینوفارم در ماه اوگوست برای استفاده اضطراری در کودکان بین ۳ تا ۱۷ سال توسط مجوز دولتی چین تأیید شده است.
۲. واکسن سینوواک
مقامات چین تزریق واکسن سینوواک را در ماه ژوئن برای کودکان تایید کردند؛ لذا چین اولین کشوری شد که مجوز استفاده از واکسن را برای کودکان سه ساله صادر کرده است؛ به گفته شرکت سینوواک، نتایج اولیه آزمایشات بالینی فاز نخست و دوم این واکسن نشان می دهد واکسن می‌تواند باعث ایجاد واکنش ایمنی در کودکان شود. همچنین تاکنون عوارض جانبی این واکسن خفیف بوده است.بنابر تصمیم دولت چین کودکان بالای ۳ سال این کشور از خردادماه در حال واکسینه شدن با واکسن سینوواک هستند.
این کشور هدف نهایی واکسیناسیون ۸۰ درصد از ۱.۴ میلیارد جمعیت خود را تا پایان سال تعیین کرده، رقمی که بدون تعداد زیادی از افراد زیر ۱۸ سال نمی‌توان به آن رسید. از نظر تئوری واکسن کووید در چین داوطلبانه است، اگرچه برخی از مقامات محلی اعلام کرده‌اند که دانش آموزان اجازه نخواهند داشت در این دوره به مدرسه بروند مگر اینکه تمام خانواده آنها واکسن کرونا را دریافت کرده باشند. واکسن سینوواک همچنین در بسیاری از کشورهای آسیا، آفریقا و آمریکای جنوبی به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
طبق توصیه مقامات ارشد پزشکی انگلیس، کودکان ۱۲ تا ۱۵ ساله انگلیسی می‌توانند علیه همه‌گیری کرونا واکسینه شوند؛ واکسنی که برای ایمن سازی جمعیت کودک این کشور در نظر گرفته شده فایزر است؛ در ماه مه، آژانس دارویی اروپا (EMA) واکسن فایزر را برای کودکان ۱۲ تا ۱۵ ساله تأیید کرد. از آن زمان، کشورهای مختلف اتحادیه اروپا در حال تزریق این واکسن به گروه‌های سنی مورد نظر هستند. پس از واکسن فایزر آژانس دارویی اروپا واکسن مدرنا را برای استفاده در گروه سنی ۱۲-۱۷ تأیید کرد.
بیشتر بخوانید: ابهام در واکسیناسیون دانش‌آموزان/ واکسن سینوفارم برای افراد زیر ۱۸ سال مجوز ندارد
اداره بهداشت دانمارک در ماه ژوئن تصمیم به واکسیناسیون کودکان در محدوده سنی ۱۲ تا ۱۵ سال گرفت و براساس تصمیم دولت واکسیناسیون این کودکان در ماه ژوئیه آغاز شد. دانمارک هفته گذشته همه محدودیت های باقی مانده را لغو کرد. ۸۳.۵ درصد از افراد بالای ۱۲ سال در این کشور به طور کامل واکسینه شده‌اند.
روند واکسیناسیون کودکان و نوجونان در اسپانیا نیز همچون دانمارک فعال است و این کشور نوجوانان ۱۹ تا ۱۲ سال خود را با تزریق حداقل یک دز از واکسن واکسینه کرده است.
فرانسه از جمله کشورهایی است که در بحث واکسیناسیون کرونا سرعت‌عمل داشته است؛ براساس داده‌های موجود ۶۶ درصد از گروه سنی ۱۷ تا ۱۲ سال در این کشور حداقل یک دز از واکسن را دریافت کرده‌اند و ۵۲ درصد آنها به صورت کامل واکسینه شده‌اند. از ماه اکتبر نیز افراد زیر ۱۸ سال به گذرنامه سلامت احتیاج دارند به این معنی که همه نوجوانان برای دسترسی به مکان‌هایی مانند سینما، موزه‌ها، رستوران‌ها و مراکز خرید داخلی باید مدارک واکسیناسیون یا آزمایش منفی کووید را نشان دهند.
مشاوران علمی آلمان در ماه ژوئن توصیه کردند که واکسن فقط باید برای کودکان ۱۲ تا ۱۵ ساله با بیماری‌های زمینه ای ارائه شود، اما در ماه آگوست پس از گسترش بیشتر نوع دلتا عرضه واکسن به همه افراد بالای ۱۲ سال گسترش یافت.نهاد تخصصی که به دولت آلمان در زمینه واکسن مشاوره می دهد در بیانیه ای اعلام کرد که این تصمیم پس از بررسی داده های جدید ایمنی، به ویژه از ایالات متحده، پس از واکسیناسیون حدود ۱۰ میلیون نوجوان گرفته شد.
در سوئد کودکان ۱۲ تا ۱۵ ساله تنها در صورت داشتن بیماری ریوی، آسم شدید یا سایر بیماری‌های پرخطر واجد شرایط واکسن هستند که روند واکسیناسیون آنها از اواخر پاییز آغاز خواهد شد؛ استفان لوفون، نخست وزیر سوئد به همراه لنا هالنگرن، وزیر بهداشت و آنا اکستروم، وزیر آموزش و پرورش این کشور باور دارند تنها از طریق واکسیناسیون است که می‌توان به زندگی عادی بازگشت.واکسن کووید ۱۹ در حال حاضر برای همه افراد بالای ۱۶ سال در سوئد تزریق می‌شود و در این گروه سنی ۷۳ درصد افراد هر دو دز را دریافت کرده‌اند.نخست وزیر این کشور طی یک سخنرانی گفته است: در طول مبارزه با همه گیری، ما به وضوح اعلام کردیم که مدارس باید آخرین چیزی باشند که بسته می‌شوند (به عنوان بخشی از اعمال محدودیت‌ها با هدف مهار ویروس) و باید اولین چیزی باشند که باز می‌شوند.
وزیر آموزش و پروش این کشور نیز باور دارد، واکسن از کودکان در برابر بیماری‌های جدی محافظت و کمک می‌کند تا مدارس بازگشایی شوند؛ تجربه آموزش آنلاین در دوران همه‌گیری نشان داده که کلاس‌های حضوری و حضور در محیط آموزشی مدرسه تا چه حد برای یادگیری دانش‌آموزان حائز اهمیت است.
در نروژ که بخشی از اتحادیه اروپا نیست، عرضه واکسن به تازگی برای کودکان ۱۲ تا ۱۵ ساله آغاز شده است؛ دولت این کشور در اوایل ماه جاری میلادی ( حدود سه هفته پیش) تصمیم گرفت از توصیه موسسه بهداشت عمومی نروژ برای ارائه واکسیناسیون کرونا به نوجوانان ۱۲ تا ۱۵ ساله پیروی کند.
موسسه بهداشت عمومی نروژ (NIPH) می‌گوید: کودکان و نوجوانان به ندرت دوره بیماری شدید کووید را تجربه می‌کنند و اکثریت قریب به اتفاق علائم کمی دارند یا هیچ علائمی ندارند. در زمانی که انتقال این بیماری در این گروه سنی بالاست تصمیم درست این است که این گروه سنی نیز واکسینه شوند تا در برابر سیر بیماری شدید محافظت شوند.
این موسسه تاکید می‌کند: «انتقال ویروس در بین کودکان و نوجوانان در حال افزایش است و نوجوانان ارتباطات اجتماعی زیادی دارند. هنگامی که بسیاری از افراد آلوده هستند، تعدادی دیگر نیز در معرض خطر بستری شدن در بیمارستان خواهند بود. برخی نیز ممکن است دچار عارضه نادر و جدی MISC شوند که یک بیماری التهابی است که حدود ۶-۲ هفته پس از بیماری کووید ۱۹ رخ دهد. بنابراین، ما به دولت توصیه کرده‌ایم که برنامه ایمن سازی کرونا گسترش یابد تا به کودکان ۱۲-۱۵ ساله واکسن داده شود».
بنابر این تصمیم و با توجه به اینکه واکسن فایزر در حال تجویز برای کودکان کشورهای اتحادیه است، دولت نروژ با توجه به عارضه التهاب قلبی ناشی از واکسن فایزر که عارضه تایید شده آن هست، فعلا تصمیم به تزریق یک دز از واکسن گرفته و پس از بررسی شرایط ممکن است دز دوم آن نیز برای ایمن‌سازی جمعیت کودکان توصیه شود.
ینس استولتنبرگ، سیاست‌مدار نروژی می‌گوید: دریافت یک دز از واکسن محافظت خوبی در برابر دوره بیماری شدید ایجاد می‌کند و احتمالاً در نوجوانان در این سن بهتر از گروه‌های سنی بالاتر محافظت ایجاد می‌شود.
او توضیح می‌دهد که موسسه بهداشت عمومی نروژ قبل از توصیه‌ای برای دز دوم برای این گروه سنی با دانش به روز در مورد عوارض جانبی، پیشرفت بیماری و وضعیت کلی ارزیابی‌های جدیدی را انجام خواهد داد.عارضه جانبی نادر میوکاردیت پس از استفاده از واکسن‌های mRNA به ویژه در افراد جوان گزارش شده و براساس داده‌های موجود عوارض جانبی عمدتا پس از دز دوم رخ می‌دهد، بنابراین فعلا به تزریق یک دز از واکسن اکتفا می‌شود.
شیلی از جمله کشورهاییست که دارای بالاترین نرخ واکسیناسیون در جهان است و واکسن‌هایی برای افراد ۱۲ سال به بالا در دست تولید دارد. واکسن سینوواک چین در این کشور قبلاً برای استفاده در کودکان شش ساله تأیید شده؛ این شرکت اخیراً آزمایشات بالینی را برای آزمایش واکسن خود بر روی کودکان در آفریقای جنوبی از شش ماه تا ۱۷ سال نیز آغاز کرده است. شیلی به عنوان نخستین کشور آمریکای لاتین مجوز مصرف واکسن سینوواک در کودکان را در اوایل ماه جاری میلادی صادر کرد.
هریبرتو گارسیا، مدیر موسسه بهداشت عمومی شیلی گفته است، این نهاد با پنج رای موافق و یک رای مخالف این اقدام جدید را تأیید کرده و در حال حاضر دانشگاه کاتولیک شیلی ۴ هزار کودک ۳ تا ۱۷ ساله را تحت بررسی قرار داده تا اثرات سینوواک بر آنها را مطالعه کند. ضمن اینکه کارشناسان موسسه بهداشت عمومی در حال مرور اطلاعات داده شده توسط آزمایشگاه سینوواک و اطلاعات منتشر شده در مجلات پزشکی هستند.
نهادهای نظارتی ایالات متحده واکسن کووید ۱۹ فایزر را در ماه مه برای کودکان ۱۲ ساله تایید کرد و براساس این تصمیم گروه سنی یاد شده از ماه بعد آن در برابر کرونا واکسینه شدند؛متخصصان می‌گویند واکسینه کردن نوجوانان اقدامی اساسی در برقراری ایمنی جمعی در ایالات‌متحده است. تا پایان ماه ژوئیه، ۴۲ درصد از نوجوانان ۱۲ تا ۱۷ ساله اولین دز خود را دریافت کردند در حالی که ۳۲ درصد نیز با دریافت هر دو دز در برابر ویروس کرونا واکسینه شدند. واکسن‌های تزریقی به کودکان فایزر و مدرنا بوده و مرکز کنترل بیماری‌های ایالات متحده همچنان توصیه می‌کند همه افراد بالای ۱۲ سال باید واکسینه شوند. تلاش برای واکسیناسیون کودکان زمانی آغاز شد که ایالات متحده با افزایش عفونت‌های ناشی از نوع دلتا مواجه شد.
در آخرین گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها آمده است، تعداد کودکانی که با کووید در بیمارستان بستری شده‌اند بین ۳.۴ تا ۳.۷ برابر بیشتر از ایالت‌هایی است که با کمترین پوشش واکسیناسیون بوده است.تعدادی از اعضای هیئت مدیره مدارس ایالات متحده با وجود مخالفت برخی از والدین، شرط حضور دانش‌آموزان بالاتر از ۱۲ سال را واکسیناسیون اعلام کردند.
شرکت فایزر آزمایش واکسن کووید خود را روی کودکان کوچکتر نیز آغاز کرده؛ شرکت‌های داروسازی فایزر و بیواِن تِک روز دوشنبه ۲۹ شهریور اعلام کردند نتایج پژوهش‌های بالینی جدید ثابت کرده که واکسن کرونا محصول این دو شرکت برای کودکان ۵ تا ۱۱ ساله امن و موثر است و به زودی درخواست تایید آن را به نهادهای مسئول ارائه می کنند. اطلاعات مربوط به نوزادان شش ماهه تا چهار ساله نیز تا پایان سال به دست می‌آید.
کوبا در اقدامی بی‌سابقه به عنوان نخستین کشور جهان واکسینه کردن کودکان خردسال را آغاز کرده و قصد گشایش مرزهای خود را دارد. قرار است تا ماه نوامبر ۹۰ درصد شهروندان کوبایی با واکسن‌های ساخت کوبا علیه ابتلا به بیماری کووید۱۹ واکسینه شوند.این کشور پس از تکمیل آزمایشات بالینی بر روی خردسالان با واکسن های آبدالا و سوبرانا، جمعه دو هفته پیش کمپین واکسیناسیون کودکان از ۱۲ سال به بالا را آغاز کرد و چند روز پس از آن واکسیناسیون کودکان در گروه سنی ۲ تا ۱۱ سال را نیز شروع کرد.کشورهایی مانند چین، امارات متحده عربی و ونزوئلا اعلام کرده‌اند که قصد واکسیناسیون کودکان خردسال را دارند، اما کوبا اولین کشوری است که این کار را انجام داد.
دولت امارات ماه گذشته، اعلام کرد واکسن ساخت چین سینو فارم را برای تزریق کودکان و نوجوانان در رده سنی ۳ تا ۱۷ سال تایید کرده است.سازمان ملی مدیریت بلایای طبیعی و بحران فوری امارات در بیانیه‌ای گفت: این تصمیم پس از آزمایشات بالینی و ارزیابی‌های گسترده و بر اساس مجوز استفاده اضطراری و ارزیابی‌های محلی مطابق با مقررات مصوب گرفته شده است. وزارت بهداشت و پیشگیری امارات برای مطالعه میزان ایمنی‌زایی واکسن سینوفارم برای کودکان سه تا ۱۷ ساله، تزریق آزمایشی این واکسن به ۹۰۰ کودک داوطلب را آغاز کرده و در حال بررسی میزان اثرگذاری واکسن برای جلوگیری از ابتلا به بیماری کووید۱۹ در این گروه سنی است.