رویداد۲۴ هما حسینی: ماینرهای زیرزمین بورس تعجب همه را برانگیخته است. اولین بار هفته گذشته خبر آمد که چندین ماینر در زیرزمین بورس کشف شده است و در نهایت سازمان بورس طی اطلاعیه ای وجود این ماینرها را تایید کرد اما گفت که این دستگاه‌های استخراج رمزارز جنبه تحقیقاتی داشته است. اما پیگیری‌های رویداد۲۴ نشان می‌دهد از سال ۹۹ تاکنون این ماینرها که تعداد آنها تا ۱۰ عدد برآورد می‌شود، مشغول استخراج رمز ارز بوده‌اند.
بورس ایران در دو سال اخیر بیش از هر سازمان اقتصادی سوژه داغ رسانه‌ها بوده است؛ یک بار با جهش تاریخی عجیب و یک بار با سقوط و پرت شدن شاخص به کف دره و حالا با کشف ماینرها در زیرزمین این سازمان؛ در بازار سرمایه ایران چه خبر است؟
در چند روز گذشته انتشار اخباری ضد و نقیض از کشف چندین ماینر در زیرزمین ساختمان اصلی سازمان بورس ایران حکایت داشت و با ورود مسئولان به موضوع، کم‌کم رنگ و بوی واقعیت به خود گرفت. گفته می‌شد چند دستگاه ماینر در شرکت بورس کشف شده و حتی کار به ارائه توضیحات از سوی مدیرعامل و معاون سازمان بورس هم کشیده شد. ابتدا مدیرعامل این شرکت موضوع را رد کرد و معاون سازمان بورس نیز اعلام کرد این دستگاه‌ها شخصی نبوده‌اند، ولی شرکت بورس تهران باید پاسخ‌گو باشد؛ چون چنین فعالیتی خارج از فعالیت‌های این شرکت محسوب می‌شود.
بیشتر بخوانید: سقوط دسته‌جمعی رمزارزها/ سرمایه‌گذاران ایرانی بازار رمزارز چقدر ضرر کردند؟
در ادامه «مصطفی بهشتی‌سرشت»، معاون اجرائی سازمان بورس و اوراق بهادار، به ایسنا گفت: «اطلاع‌رسانی‌های لازم در این زمینه را شرکت بورس تهران باید انجام دهد». او همچنین گفته بود: «درباره اینکه گفته می‌شود «این دستگاه‌ها متعلق به شخص خاصی بوده است»، باید بگویم با اطلاعاتی که تاکنون به دست آورده‌ام، این دستگاه‌ها شخصی نبوده‌اند اما به طورکلی چنین فعالیتی خارج از فعالیت‌های شرکت بورس محسوب می‌شود و این مجموعه باید پاسخ‌گو باشد». معاون اجرائی سازمان بورس تهران توضیح داده بود: «شخصا دستگاه‌ها را رؤیت نکرده‌ام، اما چند روزی است که بحث آن مطرح است. باز هم تأکید می‌کنم که این شرکت باید پاسخ‌گو باشد چرا که سهام‌دار دارد و سهام‌داران هم باید خواهان پاسخ‌گویی باشند».
پس از این توضیحات، «علی صحرایی»، مدیرعامل شرکت بورس تهران نیز در توضیحاتی کوتاه به رسانه‌ها گفت: «این موضوع صحت ندارد و آن‌هایی که آن را مطرح کرده‌اند، اشتباه کرده‌اند».
درنهایت بالاخره سازمان بورس در اطلاعیه‌ای که روز گذشته منتشر شد اگرچه ابتدا اصل خبر را تکذیب کرد، ولی در ادامه وجود چندین ماینر با هدف تحقیقات را تأیید کرد. اما این ماجرا جزئیات خیلی بیشتری دارد که رویداد۲۴ در گفتگو با علی رمضانیان کارشناس بورس این جزییات را بررسی کرده است. رمضانیان کسی است که برای اولین بار خبر از وجود دستگاه‌های ماینر در سازمان بورس داد و هفته گذشته در توییتر خود نوشت: «صحبت‌ها در سازمان بورس از تغییر علی صحرایی مدیر عامل شرکت بورس تهران بخاطر نصب چند دستگاه ماینر در زیر زمین ساختمان بورس که توسط حراست کشف شده‌بود، حکایت دارد. ظاهراً در گزارش آمده که این‌ها ماینرهای شخصی ِ علی صحرایی بودند که چندین ماه به استخراج رمز ارز اختصاص داشته‌اند.»
بعد از این خبر هم بود که حواشی مربوط به ماجرای ماینرهای زیرزمین بورس آغاز شد.
رمضانیان در این باره به خبرنگار رویداد۲۴ توضیح می‌دهد: «اولین بار من از یکی از کارمندان سازمان بورس شنیدم که چندین دستگاه ماینر در این سازمان مشغول به کار است. بعد از اینکه کمی تحقیق کردم و از چند منبع پیگیری کردم متوجه صحت ماجرا شدم. البته بعد از این واکنش مسئولان بورس هم مهر تایید به ماجرا زد و سازمان بورس هم وجود این ماینرها را تایید کرد، اما اعلام کرد این ماینرها جنبه تحقیقات داشته است.».
اما موضوع اصلی همین «جنبه تحقیقاتی» ماینرهاست. طبق اطلاعاتی که رمضانیان دارد، ماینر‌هایی بورس از اواخر سال ۹۹ مشغول به استخراج رمزارز بوده و سوال همین جاست که اگر جنبه تحقیقات داشته پس چرا این دستگاه‌ها در حال استخراج بوده اند.
درمورد اینکه آیا این ماینرها شخصی بوده یا نه، بورس اعلام کرده با مجوز صورت گرفته و واحد انفورماتیک بورس تهران برای تحقیقات این ماینرها را استفاده می‌کرده است. درمورد تعداد این ماینرها گرچه هنوز هیچ اطلاع رسمی وجود ندارد، اما گمانه زنی‌ها بین ۳ تا ۱۰ دستگاه ماینر است.
به گفته رمضانیان، اما پشت پرده این ماجرا بهره برداری‌های سیاسی نیز وجود دارد و برای عزل و انتصاب مدیران و به دست آوردن پست‌ها جریان‌های مختلفی در مجلس و دولت و سازمان بورس وجود دارد که هرکدام به نحوی این ماینرها را به هم نسبت می‌دهند.
خبر مربوط به وجود ماینرها در بورس و حواشی مربوط به آن با واکنش زیادی در شبکه‌های اجتماعی همراه بود و خصوصا کسانی که در یک سال اخیر به عنوان سرمایه گذار خرد وارد بورس شده و بعد از ریزش‌های بورس به نوعی مال باخته هستند، انتقادات زیادی به عملکرد سازمان بورس وارد کرده اند. دراین‌باره کاربری نوشته است: «ماینر تو شرکت بورس می‌گه بازار سرمایه ایران حتی به ما سود نمیده، چه برسه به شمای سهام‌دار، همه‌تون جمع کنید برید تو بازار رمزارزها». دراین‌باره کاربر دیگری هم این خبر را مشابه کشف مواد مخدر در سازمان مقابله با مواد مخدر دانسته و نوشته است: «نصب ماینر به‌اصطلاح تحقیقاتی توسط خود سازمان، درست زمانی که مردم رو به بورس هل دادن، مثل قاچاق مواد مخدر توسط ستاد مبارزه با مواد مخدره! مردم بعد از ۱۴ ماه سهام‌داری همچنان مال‌باخته و حیران و افسرده و خیره به شاخص فیک».
علاوه بر این، کاربری این رفتار را مصداق ریاکاری دانسته و در ادامه نوشته است: «رؤسای خودروسازی‌های داخل، خارجی سوار می‌شوند، فرزندان افرادی که غریو‌ای ایران سر می‌دهند، شهروند جهان اول هستند و صنایع وطنی مشغول مونتاژ یا چسباندن برند بر کالای وارداتی شده‌اند. تعجبی ندارد که مدیر بورس تهران ماینر داشته باشد». در ادامه این موج واکنش‌ها، یک کاربر هم نوشت: «اگر این خبر درست باشد، این مطلب قابل تأمل است که شرکت بورس به‌عنوان نهاد متولی بازار سرمایه خود به بازار سهام اعتقادی ندارد که برای درآمدزایی به بازار رمزارز روی آورده است».
فعالیت ماینرها در ایران چند سالی است آغاز شده و طی این سال‌ها همواره با چالش‌های زیادی همراه بوده است. یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در مورد فعالیت ماینرها مورد بحث است، میزان بالای برق مصرفی آنهاست و با توجه به قطعی مکرر برق در ایران خصوصا امسال، بسیاری منتقد فعالیت ماینرها در ایران و استخراج رمزارز هستند. خصوصا که عمده این ماینرها در مزارع و سوله‌هایی کار گذاشته شده که از برق با تعرفه صنعتی استفاده می‌کنند که بسیار ارزان‌تر از میزان تعرفه برقی است که قانون برای استخراج رمز ارز درنظر گرفته است. در مورد ماینرهای بورس هم چنین شبهاتی وجود دارد و فارغ از تمامی این موضوعات که چطور یک سازمان اقتصادی با تعریف فعالیتی بورسی وارد کار استخراج رمز ارز شده، تعرفه برق مصرفی این ماینرها هم مورد سوال است.