رویداد۲۴ نوشتن طومار و درخواست عمومی، تاریخی طولانی در ایران و جهان دارد. جمع آوری امضا برای طرح مطالبات عمومی عموما کنش مردم عادی برابر صاحبان قدرت بوده است. این روشها با گسترش اینترنت و شبکههای اجتماعی، شکل متفاوتی پیدا کرده است.
در حال حاضر هزاران سایت مختلف در سراسر جهان، برای تشکیل کمپینهای مردمی فعالیت میکنند که مشهورترین آنها سایت change.org است. در روزهای گذشته بسیاری از فعالان سیاسی، با تاسیس یک پویش (کمپین) در اعتراض به طرح صیانت از کاربران فضای مجازی در مجلس تلاش دارند مانع تصویب این طرح شوند. سایت اینترنتی کارزار که این پویش را راهاندازی کرده است، میگوید تا این لحظه بیش از ۱ میلیون امضا برای این پویش جمع آوری شده است.
پیش از این هم سایت کارزار، در برنامههایی مثل درخواست حمایت از جمعیت دانشجویی امام علی در زمانی که مدیران آن بازداشت شده بودند، با حاشیههایی روبرو شد و بعد از صدور حکم دادگاه، مطالب و امضاهای منتشر شده را از وبسایت خود حذف کرد.
در وبسایت کارزار، برای ورود شما نیاز به یک شماره موبایل یا آدرس ایمیل دارید و از طریق متوجه میشوند امضاهای جعلی یا تکراری یک کمپین را امضا نکنند تا تعداد امضاهای آن به صورت فیک بالا برود و یک کمپین در صدر کمپینها قرار بگیرد
حدود دو سال است که اصولگرایان هم پلتفرم مورد علاقه خود را برای کارزار راهاندازی کردهاند. آنها در خبرگزاری رسمی فارس وابسته به نهادهای نظامی قسمتی به نام «فارس من» تاسیس کردهاند که در آن قرار است مطالبات مردم از دستگاههای بالادستی، با حمایت تیم فارس انجام شود.
اولین تفاوت کارزار و فارس من در همین جا اتفاق افتاده است. در سایت «فارس من» ثبت نام فقط از طریق شماره موبایل صورت میگیرد. همچنین در این سایت، امضاکنندگان ضرورتی ندارد که نام خود را وارد کنند لذا نام تعداد زیادی از امضاکنندگان، به عنوان «ناشناس» درج میشود، در صورتی که در سایت کارزار، این خواسته وجود داشت که افراد با نام واقعی خود در این کمپینها ثبت نام کنند تا افراد بدون هویت نباشند.
نکته مهمی در برگزاری چالشهای مردمی با چالشهای حاکمیتی وجود دارد، تفاوت مطالبات مردم است که گویی آنها در دو سرزمین و اتمسفر جداگانه زندگی میکنند. در یکی (فارس) بزرگترین مطالبه مردم که پربازدید شده، درخواست پرسنل سازمان زندانهاست و در دیگری (سایت کارزار) پربازدیدترین مطالبه مردم، لغو قانون صیانت از فضای مجازی است. نکته عجیبتر اینکه همین مطالبه که در حال حاضر بزرگترین کمپین تاریخ سایت کارزار با بیش از یک میلیون امضا است، در فارس من بازتابی حداقلی دارد که آنهم در تایید ماجراست. فارس من کمپینی با ۴۰ امضا دارد که درخواست کرده این طرح هرچه سریعتر اجرا شود! (زیرا به زعم آنها فضای مجازی هیچگونه نظارتی ندارد و هرکسی هر چیزی را میتوان انتشار بدهد) و یکی دو کمپین کوچکتر که درخواست شده این طرح متوقف شود.
تفاوت دیگر، در بحث واکسن کرونا است. مهمترین کمپینهای کارزار، بعد از اعتراض به طرح صیانت از فضای مجازی، کارزارهایی بوده که خواستار تعطیلی مدارس در زمان شیوع کرونا و لغو امتحانات بودند. بعید نیست تعداد زیادی از امضاکنندگان این کارزارها، دانشآموزانی بودند که آمادگی حضور در امتحان را نداشتند. اما در فارس من، کمپین متفاوتی راهاندازی شده است؛ درخواست دانشآموزان برای واکسیناسیون با واکسن داخلی! این یعنی مخاطبان فارس دانش آموزانی هستند که تفاوت علمی کیفیت واکسن مثلا فایزر و مدرنا و استرازنکا با مثلا واکسن برکت را کاملا میدانند و حالا کمپینی راهاندازی کردهاند که به ما واکسن ایرانی بزنید.
بیشتر بخوانید: از قانون مطبوعات سعید امامی تا طرح صیانت آقاتهرانی
یکی دیگر از کمپینهایی که بازتاب زیادی داشت، درخواست برای «محاکمه روحانی» بود. این کارزار بیشتر توسط «فارس من» معرفی و تبلیغ میشد. خبرگزاری فارس نوشته بود بیش از ۵۰۰ هزار نفر از دانشجویان، طلاب و اقشار مختلف مردم با امضای نامهای از حسن روحانی رئیسجمهور سابق به کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی شکایت کردند. با این حال، جزئیات این کمپین در حال حاضر در فارس من قابل دسترسی نیست.
به نظر میرسد در روزگاری که بسیاری از گروههای اجتماعی، نمایندهای در لایههای مختلف ساختار حاکمیت ندارند، تلاشها و ابتکاراتی مثل کارزارهای اینترنتی، میتواند یکی از معدود راههای ارتباطی مردم و حاکمیت باشد. مسیری که نویسندگان فارس من، قصد دارند آن را هم به نفع یک جریان سیاسی مصادره کنند. جدول زیر، بعضی دیگر از این شباهتها و تفاوتها را نشان میدهد: