رویداد۲۴ زینب غبیشاوی: با تعلل ایران برای بازگشت به میز مذاکرات احیای برجام لابی گری‌ها علیه ایران شدت گرفته است. نمایندگان آمریکا، فرانسه، آلمان و بریتانیا در نشستی در پاریس، وضعیت برنامه هسته‌ای ایران را بررسی کردند. " یافتن راهکاری جهت از سر گیری گفتگو‌های وین" توصیف یورونیوز از برنامه این نشست بود.
فرانسه در این نشست خواستار توقف آنچه فعالیت‌های هسته‌ای «بی‌سابقه» ایران خواند، شد و از ایران خواست تا سریع به مذاکرات بازگردد.
یورو نیوز در این باره نوشت: ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه روز جمعه گذشته در حالی از «لحظه بحرانی» برای نجات توافقنامه هسته‌ای وین سخن گفت که حدود چهار ماه از توقف مذاکرات قدرت‌های جهانی با ایران در وین می‌گذرد. تهران هنوز برای بازگشت به گفتگو‌ها تاریخ مشخصی را برای از سرگیری مذاکرات تعیین نکرده است.
بیشتر بخوانید:پشت پرده مذاکرات برجام در تهران/ نقش شمخانی در دور جدید مذاکرات هسته‌ای چیست؟
با این حال اما به نظر می‌رسد وضعیت برای رسیدن به یک نتیجه هموار باشد. هم طرف اروپایی و آمریکایی مصر هستند و هم طرف ایرانی اعلام کرده است که حتما به مذاکرات برمی‌گردد. این تعلل اما به چه معناست؟
رحمان قهرمانپور کارشناس مسائل سیاست خارجی در این باره به رویداد۲۴ می‌گوید: دو دیدگاه درباره آینده مذاکرات داریم که به نوعی هم راستا نیستند. یکی از منابع اروپایی که انرکیه مورا به نشریه پولیتیکو گفته است که ما این پیام را گرفته‌ایم که ایران قطعا به مذاکرات وین برمی‌گردد و دوم اینکه ایران علیرغم اصرار آقای مورا هیچ تعهدی نسبت به زمان دقیق شروع مذاکرات اعلام نکرده است. این نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران به دنبال این است که قدرت چانه زنی خود را افزایش دهد. در همین زمان طرف مقابل هم بیکار نبوده و فعالیت‌های خود را انجام می‌دهند. یک جلسه‌ای میان روسیه، امریکا و اسرائیل برگزار شده است، ولی جزئیات آن جلسه هنوز مشخص نشده است.
قهرمانپور با بیان اینکه آمریکایی‌ها اعلام کرده‌اند که در حال تهیه پلن بی هستند، تصریح کرد: منظور از پلن بی این است که اگر مذاکرات شکست خورد قرار است چه کاری انجام دهیم. از طرف دیگر ایران در این مدت سعی می‌کند قبل از بازگشت به مذاکرات قدرت چانه زنی و موقعیت خود را افزایش دهد.
این کارشناس ادامه داد: گروه‌هایی در آمریکا هستند که می‌گویند ایران به دنبال افزایش توان هسته‌ای خود و رسیدن به آستانه هسته‌ای شدن و رسیدن به نقطه گریز هسته‌ای است همانند وضعیتی مانند ژاپن و آرژانتین؛ کشور‌هایی که توان ساخت هسته‌ای را دارند اما خودشان نمی‌سازند. برخی معتقدند که ایران به سمت آستانه هسته‌ای شدن در حرکت است و اگر به آن نقطه برسد دیگر احیای برجام معنایی ندارد و آمریکا باید به سمت پلن بی که جلوگیری ایران از دستیابی به سلاح هسته‌ای را انجام دهد.
وی با بیان اینکه برداشت تحریم‌ها پیش شرط نیست، گفت: آقای امیرعبدالهیان اخیرا اعلام کرده‌اند که پیش از شروع مذاکرات، آمریکا یک رفتار و اقدام اعتمادساز انجام دهد؛ بنابراین یک دیدگاه در داخل دولت که وزارت خارجه پیگیری می‌کند می‌تواند این باشد که آمریکا قبل از شروع مذاکرات یک گام مثبت بردارد. آمریکا نیز می‌گوید ما بخشی از تحریم‌ها را برداشتیم که می‌توان این را یک اقدام مثبت و اعتماد ساز تلقی کرد؛ بنابراین لغو تحریم‌ها مقدمه و پیش نیاز مذاکره نیست، بلکه ایران معتقد است که نتیجه مذاکره ایران باید لغو تحریم‌ها باشد. همان حرفی که امیرعبدالهیان می‌زند و می‌گوید ما برای مذاکره مذاکره نمی‌کنیم. طرف ایرانی اصرار دارد که در طول مذاکرات به این نتیجه قطعی برسیم که مذاکرات منجر به لغو تحریم‌ها خواهد شد و آن زمان مذاکرات را ادامه خواهیم داد. هر زمان که احساس کردیم مذاکرات منجر به لغو تحریم‌ها نخواهد شد، مذاکرات را متوقف می‌کنیم.
قهرمانپور می‌گوید کسی نمی‌داند که اگر ایران به مرحله گریز هسته‌ای برسد آیا تحریم‌ها برداشته می‌شود یا نه. این بحث پیچیده‌ای است و برخی معتقدند که اگر ایران به آن نقطه برسد، تحریم‌ها دیگر برایشان فرقی ندارد، ولی برخی دیگر معتقدند که نه، ابزار‌های تحریم همچنان ادامه خواهد داشت.
این کارشناس سیاست خارجی معتقد است که تیم مذاکره کننده ایران باید این موضوع را در نظر داشته باشد که ما ۱۸ سال است که در این مسیر هستیم و مهم است درس‌هایی که در این ۱۸ سال یاد گرفتیم را به کار بگیریم. نباید مسیری که در گذشته طی کردیم را دوباره طی کنیم. توصیه‌ها زیاد نیست، اما مهم و بحث برانگیز است و در میان گروه‌های سیاسی اجماع نظری در این خصوص وجود ندارد.
وی تاکید کرد: باید قبول کنیم که آمریکایی‌ها به احتمال زیاد همه تحریم‌ها را لغو نخواهد کرد و این یک واقعیت است. یعنی آمریکا به این جمع بندی رسیده است که با ابزار تحریم می‌تواند به ایران فشار بیاورد و این ابزار را از دست نخواهد داد. توصیه دوم این است که ما در سال‌های اخیر یاد گرفتیم که برجام به معنای رفتن ایران و غرب به سمت روابط استراتژیک نیست. برجام همه مشکلات سیاسی ما با غرب را حل نمی‌کند. توصیه سوم هم این است که باید تیم مذاکره کننده را گسترش دهیم؛ به این معنا که افراد متعدد با تخصص‌های متفاوت مالی، فنی، اقتصادی، سیاسی و ... در تیم مذاکره کننده باشند. نمی‌شود که یک نفر هم متن مذاکرات را بخواند هم با رسانه‌ها صحبت کند و هم مذاکره کند. مذاکره کردن یک کار فرسایشی است و باید تاجایی که می‌توانیم تعداد افراد و نوع افراد را متنوع کنیم، زیرا پرونده هسته‌ای ابعاد متفاوتی از بانک و بیمه و نفت و پتروشیمی و افراد و ... دارد. از همین رو نباید با ۵ الی ۶ نفر برویم برای مذاکره که چند وقت بعد این افراد هم خسته شوند و کم بیاورند و فردا روزی به کلمه‌ها ایراد بگیریم.