رویداد۲۴ اگر فکر میکنید شگفتیهای دولت رئیسی در انتصابات به پایان رسیده است، این تصور را کنار بگذارید. مدیران جوان و انقلابی این دولت هنوز هم هزاران اتفاق تازه در آستین دارند؛ مثل همین انتصابات تازه در بنیاد سینمایی فارابی که حتی اصولگرایان هم از آن تعجب کردهاند.
در ۲۷ مهرماه ۱۴۰۰ با حکم وزیر فرهنگ، مسعود میرکاظمی معاون رئیسجمهور و رئیس سازمان برنامهوبودجه، جواد اوجی وزیر نفت، سعید محمد مشاور رئیسجمهور در امور مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی و دبیر شورایعالی مناطق آزاد، علی عسگری معاون ستاد اجرایی فرمان امام، علیرضا مختارپور قهرودی دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور، میثم نیلی مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حسن خجسته معاون پیشین صداوسیما، سیدمحسن مهاجرانی معاون پیشین صداوسیما و مشاور رئیس رسانه ملی بههمراه محمد خزاعی بهعنوان هیات امنای بنیاد سینمایی فارابی معرفی شدند. روز بعد هم با حکم محمد خزاعی، معاون وزیر فرهنگ و رئیس سازمان سینمایی و براساس مصوبه هیاتامنای جدید بنیاد سینمایی فارابی، سیدمهدی جوادی به سمت ریاست بنیاد فارابی منصوب شد.
این انتخاب به قدری عجیب بود که حتی اصولگرایان هم به آن انتقاد کردند. روزنامه فرهیختگان در گزارشی نوشته «جوادی متولد ۱۳۶۶ است و برای چنین سمتی بسیار جوان بهنظر میرسد؛ آنهم در شرایطی که از در و دیوار کشور زمزمه لزوم جوانگرایی میبارد، اما جوانی که نه کسی او را میشناسد و سابقهای از جهانبینی و قابلیتهایش در ذهن دارد و نه برنامهها و اهدافش مشخص و قابل ارزیابی است و نه حداقل به جریان و سیستمی وصل است که از برنامهها و اهداف آن جریان اطلاعی در دست باشد، باید منتظر ایجاد شک و تردیدهای جدی در ناظران نسبتبه خودش باشد. این هیاتامنای جدید فارابی که براساس مصوبهشان، جوادی را انتخاب کردهاند، یک روز قبل از انتخاب او، خودشان شوک بزرگ فضای خبری در عرصه فرهنگی کشور بودند. ترکیب این افراد درکنار هم بیشتر تداعیکننده هیاتمدیره یک هلدینگ اقتصادی، مثلا نفتی و بازرگانی بود تا یک بنیاد سینمایی.»
بیشتر بخوانید: نکاتی درباره دخل و خرج موسسه اوج که نمیدانید
به گزارش رویداد۲۴ واکنشها به این انتخاب البته فراتر از انتقادات روزنامه فرهیختگان بود. حتی علی جنتی که چهره میانهرویی در سیاست محسوب میشود و در دولت احمدی نژاد و روحانی مسئولیت داشته در توییتی از این تصمیم گلایه کرد و نوشت «رئیس سازمان برنامه و بودجه، وزیر نفت، مدیر سابق قرارگاه خاتم الانبیاء، عضو ستاد اجرایی فرمان امام به عنوان اعضای هیات امنای بنیاد سینمایی فارابی انتخاب شدهاند. واقعا جای وزیران جهاد کشاورزی، راه و شهرسازی، نیرو و صمت خالی است تا سینمای ایران به اوج شکوفایی برسد، اصولا سینما نیازی به تخصص ندارد»
البته توییت جنتی بیپاسخ نماند و کاربران حسابی از خجالت او در آمدند و پرسیدند او چطور در مسئولیتهای فرهنگی، امنیتی، سیاسی و دیپلماتیک سر رشته داشته است؟ اما خوب انتقادات به حضور این افراد در فارابی، تقریبا همه طیفهای سیاسی و هنری را شامل میشد. دهباشی هم به شوخی نوشته بود «انتخابی ترکیبی چنین برای هیأت امنای نهادی تخصصی، چون بنیاد سینمایی فارابی، دقیقا مثل این است که اکبر عبدی و محمدرضا شریفینیا و بهاره رهنما بشوند عضو شورای عالی مدیریت حوزه علمیه قم!»
بعضی چهرهها مثل محمدعلی ابطحی البته از این انتصاب استقبال کردند و نوشتند سینمای ایران نیازمند پول است و این افراد به سینما پول تزریق میکنند. البته به نظر میرسد با وجود همه مشکلات مالی کشور، موسسه اوج و صدا و سیما، فعلا مشکل مالی جدی ندارند و خیلی نقد برای ساختن آثار ارزشی، قرارداد امضا میکنند.
اما حواشی فارابی به همین جا ختم نشد و اعضای جدید آن، در همان روز اول انتصاب این افراد، فیلم قهرمان اصغر فرهادی به عنوان نماینده ایران در اسکار معرفی کردند. برای درک قدرت تاثیرگذاری فارابی به این نکته توجه کنید که بنیاد سینمایی فارابی بر طبق اساسنامه سازمانی است غیر دولتی و غیر انتفاعی که زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به عنوان بازوی اجرایی وزارتخانه در زمینهٔ سیاستها و جهتگیریهای فرهنگی و هنری فعالیت میکند و نیمی از آثار سینمایی ایران، با حمایت فارابی ساخته میشوند.
یکی از سایتهای تندروی اصولگرا درباره این انتخاب مینویسد «فیلم قهرمان ساخته اصغر فرهادی نماینده سینمای ایران در مراسم اسکار شد این در حالی است که این انتخاب فارابی آن هم در شرایط حضور مدیر جوان و ناآشنایی همچون جوادی میتواند به عنوان نخستین قدرتنمایی قبیله صاحب نفوذ حال حاضر به ایشان قلمداد شود»
بعضی رسانهها درباره سابقه سیاسی این گروه مینویسند، گرداننده اصلی بازی بنیاد فارابی از این به بعد میثم نیلی خواهد بود. میثم نیلی برادر مقداد نیلی داماد ابراهیم رئیسی است که شاید برای جلوگیری از شائبه خویشاوندسالاری، خود مدیریت مجموعه را بر عهده نگرفته است.
میثم نیلی حدود یک دهه است که قصد دارد در مجمع ناشران انقلاب اسلامی، جریان ناشران وابسته به جریان اصولگرا را مقابل ناشران مستقل تقویت کند. حالا که انتشار کتاب به خاطر گرانی کاغذ و رشد اینترنت، کاهش داشته است، شاید میثم برنامهای جدید برای سینمای ایران دارد. سینمایی که البته اکثر فیلمهایش، با حمایت و رانت نهادهای سیاسی و اقتصادی منتشر میشوند و ساخت فیلم مستقل، توجیه مالی ندارد.
در خرداد سال ۱۳۶۲ به دستور فخرالدین انوار معاون وقت سینمایی وزارت ارشاد، سیدمحمد بهشتی، محمدمهدی دادگو، محمد آقاجانی و مهدی مسعودشاهی امور مربوط به راهاندازی دوباره سینمای ایران را برعهده گرفتند. یکسال پیش از انقلاب در سال ۱۳۵۶ باشگاه فارابی با هدف گسترش فرهنگ سینمایی از طریق کلوبهای نمایش فیلم تأسیس شده بود و این چهرهها از همان موسسه استفاده کردند و در خانه تاریخی قوامالسلطنه هم مستقر شدند تا سینمای ایران را دوباره سر پا کنند و طبق اساسنامه از دوره «فیلمفارسی» به دوره «سینمای انقلاب» حرکت کنند.