رویداد۲۴- مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت خارجه معتقد است پس از اتفاقاتی که در جریان بهار عربی برای مصر رخ داد، این کشور وزنه خود در خاورمیانه را از دست‌داده و اختلافاتش با عربستان نمی‌تواند تأثیر چندانی بر شرایط منطقه و سوریه داشته باشد.
قاسم محب‌علی در گفت‌وگو با
رویداد۲۴با اشاره به تنش تازه در روابط میان عربستان و مصر در پی رای مثبت مصر به قطعنامه پیشنهادی روسیه درباره سوریه و مخالفت با قطعنامه پیشنهادی فرانسه که مورد حمایت عربستان هم بود، گفت: در روابط کشورهای جهان عرب همواره این اختلافات وجود داشته؛ این کشورها در مواردی باهم اشتراک دارند و در مواردی اختلاف.
وی در ادامه افزود: مصر بعد از کودتای ارتش علیه محمد مرسی تا اندازه زیادی به عربستان نزدیک شد اما با مشکلاتی که با غرب داشت و بعد از کودتا تشدید شد، نزدیکی‌های بیشتری با روسیه پیدا کرد و روابطش با این کشور بهتر شد.
محب‌علی در خصوص اختلافات دو کشور در حوزه سوریه گفت: به دلیل نوع شباهتی که دو رژیم مصر و عربستان باهم دارند، مصر در قضیه سوریه و تغییر رژیم‌ها با عربستان اختلاف دارد. ضمن اینکه ارتش مصر نگران شکل‌گیری مجدد جریانات ضد رژیم مثل اخوان المسلمین است و این جریانات در سوریه در قالب مخالفین و اسلام‌گراهایی از انواع مختلف ظهور یافته‌اند. این در حالی است که عربستان با این قضیه یک سیاست دوگانه دارد که با بعضی از اسلام‌گراها همکاری می‌کند و با بعضی اسلام‌گراها مخالفت می‌کند. و همین نقطه اختلاف میان مصر و عربستان است.
مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت خارجه در خصوص تأثیری که می‌تواند این تنش‌ها بر شرایط سوریه و منطقه داشته باشد، گفت: این شرایط تا اندازه‌ای به نفع بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه است اما مصر در حال حاضر با توجه به شرایطی که دارد در موقعیتی نیست که مانند گذشته بر سیاست‌های عربی تأثیرگذاری داشته باشد. شرایط مصر بعد از بهار عربی بسیار سخت شد.
وی در ادامه گفت: عبدالفتاح السیسی هم در داخل، هم در جهان عرب و همین‌طور با غرب ارتباطات خوبی ندارد. بنابراین نمی‌توان مصر را بازیگر خیلی بزرگی قلمداد کرد. از طرف دیگر عربستان با مشکلات تازه‌ای روبرو شده، و جنگ در یمن را دنبال می‌کند و هر دو کشور به‌خصوص مصر در شرایطی نیست که بر مسائل منطقه و جهان عرب مؤثر واقع شود. در هیچ‌کدام از کنفرانس‌هایی که با حضور سوریه و یمن برگزار می‌شود، از مصر دعوتی به عمل نمی‌آید.
وی در مورد اینکه با توجه به توقف صادرات نفت عربستان به مصر، آیا ایران می‌تواند جایگزینی برای این کشور در معاملات مصر باشد، گفت: این مسئله چندان احتمال ندارد. مصری‌ها ملاحظاتی دارند. ضمن اینکه نگاهشان به ایران حتماً منفی‌تر از نگاهشان به عربستان است و بازی که دو طرف انجام می‌دهند و از ابزارهای خود علیه هم استفاده می‌کنند برای افزایش فشار به‌طرف مقابل است.
محب‌علی در ادامه افزود: عربستان از ابزار نفتی خود استفاده می‌کند تا بیشترین فشار را به مصر وارد کند و از این طریق هم از تغییر سیاست‌های آن جلوگیری کند و هم از این کشور در حوزه یمن بهره ببرد. مصر مشکلات اقتصادی دارد و نمی‌تواند به‌راحتی برای عربستان جایگزینی بیابد اما بالاخره در جهان عرب جایگزین‌هایی برای نفت عربستان وجود دارد؛ نفت الجزایر، نفت سودان و کشورهای دیگر حوزه خلیج‌فارس هستند که به‌راحتی می‌توانند نیاز مصر را تأمین کنند. بنابراین در حال حاضر مصر خیلی به ایران فکر نمی‌کند.
به عقیده محب علی سیاست ایران در قبال این تنش باید یک سیاست همه‌جانبه باشد و با همه طرف‌های خاورمیانه به نسبت شرایطی که دارند ارتباط برقرار کند ازجمله مصر. وی در اینباره گفت: اما سیاست‌های ایران در حال حاضر سیاست‌های همه‌جانبه‌ای نیست و شاید همین باعث شده عربستان بتواند به ایران اعمال فشار کند. ایران باید به‌طور همزمان با عربستان و دیگر کشورهای منطقه ازجمله مصر، سودان و الجزایر روابط بهتری برقرار کند.
او در خصوص واکنش احتمالی آمریکا به این موضوع گفت: آمریکایی‌ها سعی می‌کنند قضیه را مدیریت کنند تا وقتی‌که انتخابات را پشت سر بگذارد و بعدازآن باید منتظر بود و دید که انتخابات در آمریکا به کدام سمت میل می‌کند. این انتخابات بر تحولات مناطقی چون خاورمیانه نیز تأثیرگذار است.