رویداد۲۴ زینب غبیشاوی: در آخرین روزهای هفته گذشته دومین نشست مشترک وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان در تهران برگزار شد تا برای جمع‌بندی دیدگاه‌ها و نظرات در قبال بحران افغانستان به یک نتیجه واحد دست یافته شود. چین و روسیه در این نشست به صورت آنلاین حضور داشتند و اولین نشست نیز به میزبانی پاکستان برگزار شده بود.
بعد از نشست دوم که هیچ نماینده‌ای از طالبان در آن حضور نداشت، طالبان اعلام کرد که این نشست را به رسمیت نمی‌شناسد. نتیجه این نشست یک بیانیه بود که همه وزرای خارجی حاضر در این جلسه ضمن امیدواری برای به ثبات رسیدن افغانستان و احترام به خواست مردم افغانستان، وزرای خارجی متذکر شدند یک ساختار سیاسی فراگیر و گسترده با مشارکت همه اقوام تنها راه حل مسائل افغانستان است. کشورهای همسایه همچنین اعلام کردند تا تشکیل دولت فراگیر در این کشور، حمایت مستمر و واقع بینانه از حل و فصل اختلافات براساس گفتگو خواهند داشت.
پیرمحمد ملازهی کارشناس مسائل افغانستان به رویداد۲۴ می‌گوید: واقعیت این است که علت اصلی دعوت نشدن طالبان به نشست وزرای خارجی کشورهای همسایه افغانستان دو دیدگاه بود؛ یکی دیدگاه پاکستان بود که کم و بیش در حال تلاش است تا کشور‌ها را قانع کند تا به طرف «شناسایی طالبان» بروند و دیدگاه بعدی دیدگاه تاجیکستان بود که به شدت با این دیدگاه مخالف بود. در میان این موضوع، ایران تلاش کرد تا این دودیدگاه را به هم نزدیک کند و کشورهای همسایه افغانستان یک موضع واحدی در باره بحران افغانستان بگیرند. با توجه به وضعیت کلی هم به لحاظ اقتصادی و هم فاجعه انسانی خصوصا در فصل زمستان به دلیل کمبود مواد غذایی که باعث کشته شدن بسیاری از مردم این کشور می‌شود؛ بنابراین تلاش ایران این بود که بتوان راهی را پیدا کرد که کشورهای همسایه افغانستان یک موضع واحد داشته باشند و اختلاف نظر‌ها از میان برود.
وی ادامه داد: اما در حقیقت هنوز به نظر می‌رسد که هر کدام از کشور‌ها ملاحظات خاص خود را دارند. ضمن اینکه تایید می‌کنند که افغانستان باید به صلح و ثبات برسد، اما با این حال تا زمانی که طالبان به سمت اجرای خواسته‌های منطقه‌ای و بین المللی نرفته است، نباید آن را شناسایی کرد. مهمترین مسئله شراکت در قدرت است و افغانستان برای نیرو‌های رادیکال تبدیل به یک پایگاه نشود. اما برداشت من است که اجلاس تهران زمینه‌ای برای شناسایی طالبان است. هرچند که طالبان در خصوص این نشست موضع منفی گرفتند، اما به نظر می‌رسد که کشورهای همسایه افغانستان کم کم به سمت به رسمت شناختن طالبان در حرکت هستند، اما ملاحظات خاص خود را دارند.
ملازهی می‌گوید: طالبان از اینکه به این نشست دعوت نشد، ناراضی است و این دعوت نکردن آنها به منزله نادیده گرفتنشان بود که برای طالبان سنگین بود. اما اینکه گفتند اجلاس تهران را به رسمیت نمی‌شناسیم یک نوع تبلیغات است. واقعیت این است اگر کشور‌ها به سمت شناسایی طالبان بروند، طبیعتا طالبان از آن استقبال می‌کند. رابطه تهران و طالبان ظاهرا خوب است و ایران از جمله کشور‌هایی است که از طالبان حمایت کرده است حتی پیش از به قدرت رسیدن آنها.
ملازهی با بیان اینکه همه کشورهای هم مرز با افغانستان، دیر یا زود مجبور خواهند بود که به صلح و ثبات افغانستان کمک کنند، تصریح کرد: افغانستان دارای این پتانسیل و ظرفیت است که اگر دچار هرج و مرج شود، باعث رشد نیرو‌های خلافت‌گر رادیکال می‌شود که آنها می‌توانند امنیت کشورهای همسایه را برهم بزنند؛ بنابراین مصلحت همه کشورهای همسایه و حتی سایر کشورهای جهان این است که به ثبات و شناسایی این کشور کمک کنند. یکی از دلایلی که این کشور‌ها قدرت طالبان را شناسایی نمی‌کنند این است که موضع آمریکا و اروپا است که آنها نگران افکار عمومی در داخل هستند، اما به نظر می‌رسد که چین و روسیه در حال آماده شدن برای به رسمیت شناختن طالبان هستند. کشورهای دیگر آسیای مرکزی تحت تاثیر روسیه عمل می‌کنند و ایران هم تحت تاثیر روسیه و چین عمل خواهد کرد. اکنون که آمریکا از افغانستان خارج شده است یک خلاء قدرتی حس می‌شود و چین و روسیه در تلاش هستند تا خلاء قدرت را پر کنند. روسیه نگران گروه‌های رادیکال مانند اویغورها و چچن و ازبک‌ها هستند که می‌توانند امنیت روسیه را برهم بزنند و نکته بعدی این است که روسیه نگران قاچاق مواد مخدر هم است. چین و روسیه به دنبال ایجاد رابطه سالم با طالبان هستند.
این کارشناس مسائل افغانستان می‌گوید بحران افغانستان با فوریت قابل حل نیست، اما می‌توان مسیر را به سمت حل مسئله برد. ساختار قدرت همچنان محصور است و نمی‌تواند سایر قومیت‌ها و مذاهب را در قدرت با خود همراه کند، اما راه دیگری هم وجود ندارد، زیرا خواست منطقه این است که از همه اقوام و مذاهب در قدرت افغانستان به کار گرفته شوند.