رویداد۲۴ زینب غبیشاوی: بالاخره بعد از چندماه از روی کار آمدن دولت رئیسی، قرار است مذاکرات برای احیای برجام از ۸ آذرماه شروع شود. در این مدت طرف‌های غربی بار‌ها اعلام کردند که برای مذاکره با ایران آماده هستند و منتظرند تا ایران به میز مذاکره برگردد، ایران، اما از ابتدا اعلام کرد که به دنبال تضمین است که آمریکا بار دیگر از برجام خارج نشود و تحریم‌ها نیز لغو شود.
در یکی دوماه گذشته نیز بعد از اینکه علی باقری به عنوان معاون سیاسی وزیر خارجه انتخاب شد، سفر‌های متعددی به کشور‌های طرف مذاکره برای بررسی آخرین وضعیت و صحبت در خصوص مواضع و خواسته‌های ایران و طرف‌های مذاکره انجام شد. باقری بعد از برگشت از چند کشور اروپایی و دیدار با همتایان خود، اعلام کرد که در این سفرها، لغو موثر تحریم‌های غیرقانونی و اهمیت تضمین به عدم‌تکرار مورد تاکید قرار گرفته است.
در حالی که ایران تلاش دارد به جای واژه برجام و احیای آن از نام برداشتن تحریم‌ها استفاده کند، کارشناسان می‌گویند این تغییر واژه‌ها نمی‌تواند تغییری در اصل ماجرا داشته باشد و مذاکرات در قالب همان برجام و برگشت آمریکا به این توافق امضا شده، ادامه پیدا خواهد کرد.
بیشتربخوانید: ائتلاف عبری-عربی علیه ایران/ آیا ناتوی جدید خاورمیانه محکوم به شکست است؟
امیرعلی ابوالفتح کارشناس مسائل بین الملل به رویداد۲۴ درباره تاکید تیم جدید مذاکرات بر آغاز مذاکرات جدید پیرامون برجام می‌گوید: هرچند که آمریکا از برجام خارج شده است، اما آمریکا یکی از ۷ کشور بوده است و سایر کشور‌ها کار خود را در این چندسال انجام داده اند، از همین رو احیای برجام عبارت صحیحی نیست. نکته بعدی این است که مذاکرات هم مذاکرات هسته‌ای نیست که بخواهند در خصوص مسائل هسته‌ای ایران به گفتگو بپردازند. برجام مذاکرات هسته‌ای بود، اما اکنون مذاکرات در خصوص بازگشت آمریکا و اساسا چگونگی بازگشت آمریکا به توافقی است که خودش از آن خارج شده است. اگر آمریکا به برجام برگردد، همه امور برجام به روال خود برمی‌گردد و پیش می‌رود.
ابوالفتح با بیان اینکه تغییر واژه‌ها دردی را دوا نمی‌کند، یادآور شد: هر یک از واژه‌ها بار معنایی دارد و برای یک کلمه در توافق حقوقی ساعت‌ها بحث و تبادل نظر انجام می‌دهند. اما در مورد روند مذاکرات باید بگویم که همیشه سعی می‌کنم خوشبین باشم و معتقدم که در نهایت این توافق حاصل خواهد شد، زیرا این وضعیتی که اکنون ایجاد شده و مانند یک بن بست است به نفع هیچ یک از طرفین نیست. اینکه چه زمانی این اتفاق رخ دهد مشخص نیست، ممکن است چندماه یا یک سال یا بیشتر به طول بیانجامد، اما باید تکلیف آن به هرنحوی که شده است مشخص شود. از این جهت به نتیجه خوشبین هستم، اما اینکه این اتفاق به زودی رخ دهد، کمی تردید دارم.
این کارشناس می‌گوید اکنون یک اختلاف برداشت و اختلاف سلیقه وجود دارد. طرف اروپایی تاکید دارد که از همان نقطه‌ای که مذاکرات تمام شد، گفتگوها از همان نقطه شروع شود. طرف ایران، اما معتقد است که الزاما نباید اینگونه باشد و باید یک نگاه سریع و گذرا به مباحث شود و ممکن است در برخی از موضوعات نگاه جدیدی هم وارد شود. طرف ایرانی و اروپایی موضع خود را مشخص کرده‌اند و باید منتظر بمانیم که مذاکرات بعدی در ۸ آذرماه شروع شود. احتمالا بعد از مذاکرات اول و دوم گزارشی در خصوص روند مذاکرات ارائه شود. به احتمال خیلی زیاد یک موضع بینابین اتخاد شود، زیرا هر یک از طرفین از برخی از خواسته‌های خود برای مصلحت‌های بالاتر عدول خواهند کرد. هم ایران و هم اروپا و هم آمریکا با شروطی، خواهان نتیجه دادن مذاکرات وین هستند.
ابوالفتح ادامه داد: اینکه آیا توافق نزدیک است یا خیر بستگی به دیدگاه ما دارد. ممکن است در برخی از مسائل چندسال مذاکرات طول بکشد. اما اینکه قرار باشد ظرف دو سه ماه آینده مذاکرات به نتیجه و سرانجام برسد، چندان چشم انداز روشنی ندارم.
این کارشناس بین الملل معتقد است که مذاکرات یک بحث حاکمیتی است و خارج از لفاظی‌های جریانی، جمع بندی نظام و نهاد‌های تصمیم ساز، به صورت اجماعی خواهان از سرگرفتن مذاکرات و به نتیجه رسیدن آن و برداشتن تحریم‌ها هستند. دولت‌ها در این حوزه ادامه دهنده دولت‌های قبل از خود هستند. ممکن است در تاکتیک‌ها تفاوت‌هایی وجود داشته باشد، اما اصل و اساس این است که دولت‌ها معتقد به مذاکره و به نتیجه رسیدن آن هستند.
امیرعلی ابوالفتح با بیان اینکه دولت رئیسی تلاش زیادی برای مذاکره دارد، گفت: ایران اصل مذاکره را پذیرفته است و برای آن تاریخ هم مشخص کرده است. با اطمینان می‌گویم دولت رئیسی مانند دولت روحانی و احمدی نژاد و حتی خاتمی به دنبال حل مشکل از مذاکره خواهد بود. مذاکراتی که اکنون قرار است از سرگرفته شود همان برجام است؛ برجام توافقی با ضمایمی طولانی و مفصل و بخشی از قطعنامه ۲۲۳۱ است و قرار نیست که درباره متن صحبت شود، قرار است درباره چگونگی بازگشت آمریکا به برجام، برداشتن تحریم‌ها، اینکه رفتار ایران چه باشد و بازگشت ایران به تعهداتش گفتگو شود. عبارت دقیق همین مذاکرت برای بازگشت آمریکا است. البته آمریکا خواهان این است که ایران را راضی کنند تا در خصوص متن هم مذاکره کنند، زیرا نقطه نظر‌هایی در خصوص جداول زمانی فعالیت‌های هسته‌ای ایران دارند و معتقدند که ایران باید در این باره مذاکره کند. اما ایران نپذیرفته است و اعلام کرده که درباره برجام صحبت نمی‌کند، چون برجام تمام شده است.