رویداد۲۴، شادی مکی: برومند نجفی محیطبان منطقه حفاظت شده بیستون جوانی که نگهبانی از طبیعت را به عنوان کارو پیشه خود انتخاب کرده، حالا یکسالی است که در حبس به سر برده و به تازگی هم حکم قصاص او صادر شده است. علت اینهمه عذاب برای این محیطبان کشتن یک جوان شکارچی غیرمجاز است که حین تعقیب و گریز با گلوله نجفی جانش را از دست می‌دهد.
۱۴ مرداد سال ۱۳۹۹ برومند نجفی محیطبان منطقه حفاظت شده بیستون در جریان حضور تعدادی از شکارچیان متخلف در منطقه قرار می‌گیرد او به همراه تعدادی از همکارانش با شکارچیان درگیر شده و کار به تعقیب و گریز می‌کشد، ۶ سرنشین خودرو پراید حامل شکارچیان به هشدار‌ها و درخواست توقف نیرو‌های یگان حفاظتی محیط زیست توجه نمی‌کنند و در نهایت جوانی ۲۶ ساله به نام یوسف فلاحی داروندی با گلوله‌ای که از اسلحه برومند خارج می‌شود جانش را از دست می‌دهد.
این اتفاق در منطقه حفاظت شده بیستون و در حد فاصل روستای سه‌چک و پادگان حاجی آباد رخ می‌دهد. سرنشینان این خودرو هم از اهالی روستای سنقرآباد بیستون بودند که ظاهرا به هشدار‌های توقف از سوی محیط‌بانی توجه نکردند.
حسین ویسی رئیس اداره حقوقی محیط زیست استان کرمانشاه با اشاره به رای صادر شده از دادگاه بدوی مبنی بر قصاص محیطبان نحفی به رویداد۲۴ می‌گوید: رای از شعبه ۳ دادگاه کیفری استان صادر شده و قابل فرجام در دیوان عالی کشور است. وکلای پرونده در حال انجام امور مربوط به فرجام‌خواهی هستند و ما هم سعی می‌کنیم از اعتبار بزرگان محلی برای اخذرضایت خانواده مقتول استفاده کنیم.
این حادثه در منتهی الیه منقطه حفاظت شده ودر واقع داخل این منطقه رخ داده است، وی با تاکید بر این موضوع عنوان می‌کند: در واقع ضلع شمالی جاده کرمانشاه- بیستون داخل منطقه قرار دارد، در دادنامه نیز صادره صراحتا نوشته شده که ماموران محیط زیست قصد کشتن طرف مقابل را نداشته و هدف آنها متوقف کردن خودرو بوده است، اما در قانون مجازات اسلامی درباره قتل عمد ۲ موضوع وجود دارد به این معنی که یک زمان فرد قصد کشتن دارد که می‌شود قتل عمد، اما در موردی دیگر فرد قصد کشتن ندارد، اما فعلی که انجام می‌دهد ذاتا کشنده است.
به گفته ویسی استناد قاضی صادر کننده رای قصاص این بوده که شلیک با اسلحه انجام شده و درخودرو هم سرنشین حضور داشته، منطقه محل حادثه هم نزدیک مناطق مسکونی بوده است به همین دلیل هم عنوان کرده که این فعل ذاتا کشنده بوده و گرنه این موضوع را هم صراحتا نوشته که مامور محیط زیست قصد کشتن فردی را نداشته است.
رئیس اداره حقوقی محیط زیست استان کرمانشاه می‌گوید: ما قانونی تحت عنوان قانون به‌کارگیری سلاح داریم که شامل تمام نیرو‌های نظامی و شبه‌نظامی می‌شود و برای دادگاه باید محرز شود که این قانون کاملا رعایت شده است. قاضی در این پرونده نظرش این بوده که قانون کاملا رعایت نشده است. به هر حال ما مرحله ارجاع رای به دیوان عالی کشور را هم در پیش داریم.
به گفته او اداره حفاظت از محیط زیست استان کرمانشاه با ابراز تاسف از این حادثه و همدردی با خانواده مرحوم درخواست بخشش و گذشت از سوی خانواده و اولیای دم را دارد.
بیشتر بخوانید: شکارچی غیرمجاز از فاصله یک متری به محیط‌بان‌ها تیراندازی کرد و گریخت
محمد حسین فلاحتی رئیس اداره محیط زیست شهرستان کرمانشاه هم دلی پر درد از این ماجرا دارد. او به رویداد۲۴ می‌گوید: روز حادثه به مدت چند ساعت از ظهر تا غروب به همکاران محیطبان ما گزارش دادند که تعدادی شکارچی غیرمجاز در منطقه حفاظت شده بیستون وارد کوه شده و ۲ کل را شکار کرده‌اند و درحال بازگشت هستند. زمانی که شکارچیان با همکاران من برخورد میکنند با ماشین به یکی از همکارانم می‌زنند و او را پرت میکنند. محیطبان نجفی هم به سمت لاستیک ماشین شلیک می‌کند، اما متاسفانه منجر به فوت یکی از شکارچیان می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: زمان درگیری که ساعت یک بعد از نیمه شب رخ داده است محیطبان چند تیر شلیک می‌کند با این هدف که گلوله‌ها به لاستیک ماشین بخورند یا اینکه شکارچیان ماشین را نگه دارند، اما متاسفانه از یک سو آنها به همکاران ما توجه نمی‌کنند و از سوی دیگر ناهموار بودن مسیر و تکان‌های آن به علاوه تاریکی شب باعث می‌شود که تیر خطا رفته و به یکی از سرنشینان برخورد کند.
نجفی زندانی بود که فرزندش به دنیا آمد
محیطبان نجفی ۹ سال سابقه کار به عنوان محیطبان را داشته و یکسال است که به دلیل این حادثه در زندان محبوس است، فلاحتی می‌گوید: او یکی از بهترین و بااخلاق‌ترین محیط‌بان‌های ماست و آزارش حتی به یک مورچه هم نمی‌رسید چه برسد به اینکه مرتکب قتل شود. ما حتی لحظه‌ای هم گمان نمی‌کردیم که این اتفاق برای او رخ دهد. روزی که این حادثه رخ داد، تنها ۲۰ روز از ازدواج نجفی می‌گذشت او زندانی بود که پسرش به دنیا آمد و تا به حال نتوانسته او را ببیند.
فلاحتی بر این نکته تاکید می‌کند که کـَـل بیستون به لحاظ طول شاخ در جهان رکورد است، اما با وجود اهمیت این گونه حیوانی همان روز به همکارانم گفتم که اگر یک نفر تمام کل‌های بیستون را کشت هم به طرف او مستقیم تیراندازی نکنید و فقط دستگیرش کنید. نجفی تنها قصد داشت که لاستیک ماشین را بزند و ما با توجه به شناختی که از او و اخلاقش داریم از این بابت مطمئنیم. متاسفانه در شرایطی که گفتم گلوله به سر شکارچی خورده و جانش را از دست می‌دهد.
به گفته او بعد از حادثه و با توجه به اینکه یکی از شکارچیان کشته می‌شود سایر محیط‌بان‌ها وقت نمی‌کنند داخل ماشین را بازرسی کنند و سایر شکارچیان هم با استفاده از تاریکی شب از مهلکه می‌گریزند. ما به حکم صادر شده اعتراض می‌کنیم این سخن رئیس اداره محیط زیست کرمانشاه است که اظهار امیدواری می‌کند؛ مواردی مانند تاریکی شب، وجود ۶ نفر در یک ماشین کوچک مانند پراید، وجود دست‌انداز در مسیر و تکانه‌های هر دو خودرودر طول مسیر، قاضی را در مراحل بعدی به این نتیجه برساند که تیر خطا رفته است و حداقل قتل را غیر عمد اعلام کنند. فلاحتی تاکید می‌کند که تیر حتی اگر چند سانتی‌متر خطا برود در طول مسیر خود می‌تواند تغییر مسیر بدهد.
او می‌گوید: متاسفانه محیط‌بان‌ها از حمایت قضایی کافی برخوردار نیستند و انتظار داریم که یا مانند نیرو‌های انتظامی مورد حمایت قرار بگیریم یا اینکه اسلحه‌هایمان را جمع کنند تا این شرایط ایجاد نشود. محیط‌بانان برای امرار معاش و همچنین حفاظت از موجوداتی که متعلق به ملت و نسل‌های آینده است فعالیت میکنند. اما وقتی قرار است جانش در چنین شرایطی به خطر بیفتد چرا به آنها اسلحه می‌دهند.
ما برای خانواده‌ای که به این شکل داغدار شده است متاسفیم، چه رای محیطبان نجفی بشکند و چه این رای نشکند ما خواستار رضایت اولیای دم هستیم و تمام تلاشمان را می‌کنیم که رضایت بگیریم این نکته‌ای است که فلاحتی بر آن تاکید کرده و ادامه می‌دهد: از این خانواده و از بزرگان منطقه هم می‌خواهیم با میانجیگری رضایت این خانواده را جلب کنند تا بعد‌ها محیطبان ما بتواند به راحتی زندگی کند. ما نیاز به کمک سازمان‌های مردم نهاد و مسئولان داریم.
رئیس اداره محیط زیست کرمانشاه معتقد است اگر حکم قصاص محیطبان نجفی اجرا شود دیگر هیچ محیط‌بانی رغبت و تمایلی برای مبارزه با شکارچیان غیرقانونی و حفاظت از حریم حیات وحش و طبیعت نخواهد داشت. ما خودمان را هم جای خانواده مقابل می‌گذاریم و متوجه غم آنها هستیم، اما به دنبال جلب رضایت ایشان هستیم تا خانواده دیگری هم داغدار نشده و فرزندی پدرش را از دست ندهد. البته که خانواده مقابل هم جوان از دست داده‌اند و حق دارند.
بیشتر بخوانید: لحظاتی هولناک از درگیری یک شکارچی با دو محیطبان +فیلم
محمد درویش کنشگر و پژوهشگر محیط زیست درباره اینکه تا کنون چند محیطبان در کشور محکوم به اعدام شده‌اند به رویداد۲۴ می‌گوید: فکر می‌کنم حدود ۱۲ محیطبان تا کنون با حکم قصاص مواجه‌بوده‌اند. البته آمار دقیق را نمی‌دانم با این‌حال در تاریخ محیط زیست ایران تنها یک نفر اعدام شد. ۲ یا ۳ سال پیش بود که محیطبان افضلی در کرمان اعدام شد، اما در باقی موارد خوشبختانه فعالان محیط زیست و سازمان حفاظت از محیط زیست دست یاری به یکدیگر داده و خانواده مقتولان را راضی کردند که از خون مقتول بگذرند و نهایتا با پرداخت دیده محیط‌بانان آزاد شده‌اند.
به گفته او براساس قانون محیطبان تنها در شرایطی می‌تواند تیراندازی کند نسبت به شکارچی که بتواند ثابت کند که تیراندازی را در مقام دفاع از خود انجام داده است یعنی به سمت او تیراندازی شده و او برای دفاع از خودش تیراندازی را انجام داده است. اگر محیطبان با بداقبالی مواجه شده و تیر به او برخورد کند که شهید می‌شود و اگر خوش شانس باشد و تیراندازی منجر به شهادت او نشود ممکن است با بدشانسی دیگری مواجه شود یعنی طرف مقابل کشته شده و آن وقت محیطبان باید اثبات کند که در مقام دفاع بوده است.
او می‌گوید: این شرایط بسیار پیچیده بوده و محیط‌بان‌ها ترجیح می‌دهند در این درگیری‌ها کوتاه بیایند. شکارچیان متخلف نیز به خوبی از این موضوع آگاه شده و می‌دانند که محیط‌بانان به دلیل تنگنا‌های حقوقی به سمتشان تیراندازی نمی‌کنند و به همین دلیل هم کمی جری شده‌اند.
درویش راهکار برون‌رفت از این شرایط را تجهیز مناطق حفاظت شده و پاسگاه‌های محیط‌بانی به دوربین‌های مدرن و به روز و در کنار آن از گشت‌های هوایی برای رصد این مناطق استفاده کنیم تا به محض ورود متخلفین به این مناطق محیطبان در پاسگاه مجهز بتواند متخلف را شناسایی کرده و از آنها عکس‌بگیرد و به دادستان معرفی کند و دادستان هم بتواند متخلفان را بازداشت کند اگر یک بار این اتفاق رخ دهد و متخلف بداند که چنین رصد هوایی در منطقه وجود دارد به شدت آمار تخلفات در منطقه کم شده و درگیری‌ها هم کاهش می‌یابد.
به گفته این پژوهشگر محیط زیست تا کنون بیش از ۱۶۰ محیطبان و جنگلبان در کشور شهید شده‌اند و ۵۰۰ نفر از متخلفین، شکارچیان و قاچاقچیان نیز کشته شده‌اند.
او تاکید می‌کند: تمام این افراد هموطنان ما هستند و باید از کشته شدن آنها جلوگیری کنیم، راهکار هم تا دندان مسلح کردن محیط‌بانان یا وضع قوانین سخت‌گیرانه نیست بلکه راهکار این است که اقدامات آموزشی انجام دهیم تا جامعه محلی درک کند که محیطبان و جنگلبان طرف او هستند نه در مقابل آنها. اگر هم لازم شد که متخلفان مجازات شوند ا ین مجازات با استفاده از تکنولوژی روز انجام شود. سال گذشته بود که سید امین هادی‌پور با از دست دادن پای راست خود تنها محیطبان قطع عضو کشور شد.
درویش می‌گوید: بعد از این حادثه مشخص شد که حتی در پاسگاه محیط‌بانی محل اشتغال امین دوربین وجود نداشته است که بتوانند متخلفین که او را شکنجه داده و مصدوم کرده‌اند شناسایی کنند. این درحالیست که این روز‌ها حتی داخل فروشگاه‌ها نیز دوربین وجود دارد.
وی می‌افزاید: سال گذشته ۲ نفر از محیط‌بانان ما در زنجان جانشان را از دست دادند آنها ابتدا مورد اصاب گلوله قرار گرفتند و بعد متخلفین آنها را از خودرو بیرون کشیده و به سر آنها تیر خلاص زدند و ما فردای حادثه پیکر آنان را پیدا کردیم چرا که خودروی محیط‌بان‌ها مجهز به جی‌پی‌اس نبود و از طرف دیگر آنها در درگیری با متخلفین از جاده خارج شده بودند و ارتباط با موبایل را از دست داده بودند تا جاییکه این فاجعه رخ داد. این خلا‌ها در سازمان محیط زیست وجود دارد، ولی با تقویت نرم‌افزاری محیط‌بانان و جنگلبانان می‌توان این نوع حوادث را کاهش داد.