رویداد۲۴ وقتی اسم قرنطینه کرونا می‌آید، ناخودآگاه یاد اسفند و فروردین سال 99 می‌افتیم. اگر یادتان باشد آن روزها اوقات بیشتر ماها در خانه سپری می‌شد و حتی برای خرید نان و یا رفتن به سوپرمارکت سر کوچه، تن و بدن‌مان می‌لرزید که نکند کرونا بگیریم و بیمار شویم. آن روزها بیشتر از آن‌که نگران خودمان باشیم، برای خانوادههایمان می‌ترسیدیم که نکند ناقل بیماری باشیم و آن پدر و مادرها و عزیزترین افراد زندگی‌مان را مبتلا کنیم.
سکوت در خیابان‌ها و کوچه‌های شهر پر بود و زمانی که پا از خانه بیرون می‌گذاشتی کمتر کسی را می‌دیدی اما در مقابل بیمارستانها روز به روز مملو از جمعیتی می‌شد که بیمار بودند و برای درمان، به بیمارستان می‌آمدند. این بیماری آنقدر عجیب بود که حتی پزشکان و پرستاران هم شوکه بودند و راه حلی برای آن نداشتند. قرنطینه تمام شد و مردم مجبور بودند برای امرار معاش پی زندگی خودشان بروند. تمام شدن قرنطینه یک طرف و خیز موج‌های سهمگین کرونا طرف دیگر داستان بود.
حالا دو سال است که روزهای کرونایی با محدودیت‌هایی مثل ماسک و الکل می‌آیند و می‌روند و ما هر روز منتظر آن هستیم که طرف‌های ظهر خبر برسد که چند نفر در شبانه روز گذشته مبتلا شدند و یا فوت کردند.
از همان روزهای اول صدای پزشکان و مسئولان کشوری بلند بود که آقا و خانم محترم ماسک، مهم‌ترین نکته برای پیشگیری از بیماری کروناست چراکه ما حالا حالاها دستیبابی به واکسن این بیماری را نخواهیم داشت.
اینکه تا به جایی برسیم که ماسک را بتوانیم نهادینه کنیم، زمان زیادی صرف شد. فیلم‌های آموزشی و محتواهای رسانهای تولید شد تا فرهنگ استفاده کردن از ماسک کمی بهتر جا بیافتد و البته تا حدودی هم می‌توان گفت این موارد موفقیت آمیز بود. همان موقع صحبت‌های زیادی شد که با افرادی که پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند برخورد شود اما در نهایت همه چنین مواردی حربه‌های تهدیدی بود و هیچ فردی به خاطر نزدن ماسک جریمه نشد!
بعد از این همه مدت حالا چند ماهی است که خبر می‌رسد انگار قرار است مدیریت کرونا را هوشمند کنند و طرحی با عنوان «قرنطینه هوشمند» اجرایی شود. هفته‌ها و ساعت‌های زیادی بحث و بررسی صورت گرفته است که قرنطینه هوشمند بتواند در بهترین شرایط خود به اجرا دربیاید. حالا یک ماهی می‌شود که اعلام شده طرح قرنطینه هوشمند از اول آذر ماه به اجرا در می‌آید و پایه اصلی آن واکسیناسیون است.
برنامه مدیریت هوشمند محدودیت‌ها طرح‌ریزی شد و در سه استان قزوین، کردستان و آذربایجان غربی به صورت پایلوت به اجرا درآمد. البته بعد از زمان تعیین شده به گفته کارشناسان نتایج خوبی را به دنبال داشته است. بعد از معیار واکسیناسیون، لغو محدودیت‌ها دومین معیار اصلی است و بر اساس این برنامه قرار است محدودیت‌های کرونایی به صورت هوشمند و با در نظر گرفتن شرایط اپیدمی و میزان پوشش واکسیناسیون رفع شوند.
کمال حیدری، معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا با بیان اینکه در راستای اجرای هوشمندسازی ترددها و فعالیت افراد شاغل در محوریت داشتن کارت واکسن مدیریت می‌شود، گفت: تنها افرادی که کارت واکسن دارند می توانند در تجمعات حضور پیدا کنند.
او افزود: افرادی که واکسینه نشدند به دلیل اینکه حضورشان در جمع‌های مختلف خطرساز است و موجب گسترش آلودگی می‌شود محدودیت‌هایی دارند همچنین حضور افرادی که مشکوک به بیماری هستند برای حضور در محل کار ممانعت ایجاد می‌شود.
حیدری با اشاره به اینکه از طرفی مشاغل خدمت‌دهنده که ارتباط مستقیم با افراد دارند، اداره و سازمان‌هایی که میزان تردد در آن ها زیاد است؛ با وصل شدن به سامانه قرنطینه هوشمند میزان ترددها و رفت و آمدهایشان مدیریت می‌شود، ادامه داد: موثر بودن طرح قرنطینه هوشمند مستلزم این است که همه افراد پای کار بیایند نه اینکه تنها برخی از ادارات با موضوع محکم برخورد کنند و تعدادی در این همکاری نکنند.
معاون بهداشت وزیر بهداشت ادامه داد: با داشتن چنین اطلاعاتی می‌توان از ورود افراد مشکوک به بیماری جلوگیری شود همچنین این افراد می‌توانند هم پرسنل و هم مراجعه کنندگان باشند.
به گفته حیدری برخورد با متخلفان بر عهده وزارت کشور است چراکه نهادهای مختلف و این سامانه زیر نظر وزارت کشور فعالیت می‌کنند.
او با بیان اینکه در استان‌های مختلف استانداران این وظیفه را بر عهده دارند و برنامه‌ریزی برای ایجاد محدودیت سالم‌سازی محیط‌ها در این طرح بر عهده وزارت بهداشت است، گفت: همکاری ادارات در طرح قرنطینه هوشمند بیشتر مدنظر است.
معاون بهداشت وزارت بهداشت گفت: برنامه‌ای جهت استفاده از ماسک و یا جریمه بابت عدم استفاده از آن در این طرح پیش‌بینی نشده و موضوع مورد نظر این است که پروتکل‌های بهداشتی توسط همه افراد با توجه به برنامه‌ریزی انجام شده، صورت گیرد.
او گفت: لزوم واکسینه شدن افراد با دو دوز واکسن در نظر است اما در برخی از مکان‌ها تزریق یک دوز واکسن نیز با شرایطی مورد قبول است.
باید توجه کرد که طبق اعلام وزارت بهداشت، برای کاهش محدودیت‌ها شش شرط وجود دارد:
- شرایط نزولی بیماری
- انجام غربالگری به صورت فعال
- کاهش خطر شیوع برای گروه‌های آسیب‌پذیر به خصوص برای افراد مسن (افزایش واکسیناسیون)
- رعایت پروتکل‌های بهداشتی
- آموزش
- مشارکت فعال مردم و دستگاه‌های اداری در نظارت و اجرای پروتکل‌ها
همچنین باید توجه کرد که طبق اعلام معاونت بهداشت وزارت بهداشت، پیش‌شرط اجرای برنامه، آماده‌سازی و دسترسی به نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌های مرتبط با استعلام واکسیناسیون و بیماریابی است.
همچنین در اجرای فرآیند هوشمند رفع محدودیت‌ها، همه مشاغل و رسته‌های شغلی به شرط انجام واکسیناسیون و رعایت پروتکل‌های بهداشتی در تمامی وضعیت‌های رنگ‌بندی شهرها (قرمز، نارنجی، زرد و آبی) مجاز به فعالیت بوده و بر اساس وضعیت شیوع بیماری که توسط وزارت بهداشت اعلام می‌شود، در خصوص اعمال محدودیت‌ها در ستاد تصمیم‌گیری خواهد شد.
بیشتر بخوانید: آیا کرونا تا یک سال دیگر تمام می‌شود؟
علاوه بر این در عین حال معیارها و شاخص‌های اصلی پروتکل‌های بهداشتی متناسب با اجرای محدودیت هوشمند به شرح زیر است:
- تزریق واکسن یا انجام PCR آزمایشگاهی دو بار در هفته
- استفاده مناسب از ماسک
- رعایت فاصله حداقل دو متر
- تامین چهار متر مربع فضا برای هر نفر(به خصوص در فضای بسته)
- تامین تهویه مناسب
- تامین امکانات شست‌وشو یا ضدعفونی دست
- گندزدایی سطوح مشترک
سوالی که اینجا پیش می آید این است که چه مشاغلی با اجرا شدن طرح قرنطینه هوشمند می‌توانند فعالیت کنند و مانعی برای آن‌ها وجود ندارد.
مشاغل تجاری، بازرگانی و خدماتی (تفریحی- رفاهی) به شرح زیر هستند:
- مراکز تهیه و عرضه مواد غذایی و خوراکی که پذیرش مشتری در محل به ویژه در فضای بسته مانند رستوران‌ها، فست‌فودی‌ها، کبابی‌ها، جگرکی و نظایر آن
- تالارهای پذیرایی
- باشگاه‌های ورزشی، استخرهای شنا و پارک‌های تفریحی آبی
- پاساژها و بازارهای سرپوشیده
- نمایشگاه‌ها
- مراکز اقامتی از جمله هتل، متل، پانسیون، مهمانپذیر و اقامتگاه‌های گردشگری
- استادیوم‌های ورزشی
- مراکز نگهداری و خدمات‌دهی به سالمندان، معلولین، جانبازان، مراکز توانبخشی و مراقبتی، آسایشگاه‌ها
- سینما و تئاتر
- موزه و کتابخانه ملی، کتابخانه‌های مراکز دانشگاهی، آموزشی و تحقیقاتی
اما قرنطینه هوشمند ممکن است مانند بسیاری از طرح‌ها و قوانینی که تصویب و اجرا می‌شود خلاءهایی را نیز تجربه کند؛ باز هم افرادی هستند که دور زدن قوانین را پیشه می‌کنند و سعی دارند هر طور که شده به نوعی کلاه بر سر قانون و قوانین کشور بگذارند، در حالی که نمی‌دانند همین کار خودشان در وهله اول به ضرر خودشان و خانواده خودشان است.
مهرداد حق ازلی، کمیته علمی کشوری کنترل و مقابله با ویروس کرونا و عضو ستاد رسیدگی به عوارض واکسن کرونا، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا گفت: قرنطینه هوشمند در راستای یک بستر نرم افزاری و متصل به تمام بانک‌های اطلاعاتی افراد اجرا می‌شود.
او با بیان اینکه رعایت پروتکل‌های بهداشتی در زمینه کسب و کار، مسافرت و اقدامات اجتماعی افراد است، افزود: افرادی که دارای واکسیناسیون کامل هستند از آزادی‌هایی به لحاظ مسائل اجتماعی، مسافرت‌ها و... برخوردارند و از طرفی افرادی که واکسن نزدند محدودیت‌هایی دارند.
حق ازلی ادامه داد: براساس اطلاعات بانک‌های اطلاعاتی، مراجعات، تست‌ها و مثبت بودن آزمایشات افراد رصد می‌شود و برای کسانی که مبتلا باشند محدودیت شدید پروتکل‌های بهداشتی و برای خانواده و کسانی که با افراد مبتلا در ارتباط هستند، قرنطینه برقرار می‌شود.
این عضو کمیته علمی ستاد کرونا تصریح کرد: اعمال جریمه در طرح قرنطینه پیش‌بینی شده اما جریمه نقدی در نظر نگرفتیم. برای تنبیه، محرومیت از دریافت برخی از خدمات آموزشی، اداری، بانک‌ها و... اعمال می‌شود که این محرومیت‌ها برای واکسن نزده‌ها و مبتلایان در نظر گرفته می‌شود.
عضو کمیته علمی ستاد کرونا افزود: سامانه‌ها و بانک‌های اطلاعاتی در قرنطینه هوشمند به یکدیگر متصل هستند و قبلا تا زمانی اطلاعات فرد مبتلا به دیگر دستگاه‌ها ارسال شود، ممکن بود تأخیری حاصل و مشکلاتی پیش بیاید اما در حال حاضر با اتصال دستگاه‌ها به یکدیگر بلافاصله وزارت بهداشت، وزارت کشور و تمام سازمان های خدمات دهنده مطلع می‌شوند و فرد را محدود می‌کنند.
حق ازلی بیان کرد: با توجه به درصد واکسیناسیون، احتمال ایجاد پیک شدید و طولانی مانند پیک پنجم بعید است اما مفهوم آن این نیست افرادی که واکسن زدند و یا یک دوز تزریق کردند، پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نکنند و موضوع را کم اهمیت تلقی کنند.
او ادامه داد: معادل واکسن و ایمنی جمعی ناشی از واکسن، پروتکل‌های بهداشتی فردی و اجتماعی مثل ماسک، شستن دست‌ها، رعایت فاصله، عدم حضور مراسم‌ها و اجتماعات است که هنوز هم اهمیت دارد.
عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا درباره لزوم تزریق دوز بوستر برای افراد دارای اولویت و اهمیت آن در طرح قرنطینه هوشمند گفت: واکسینه شدن با دو دوز در قرنطینه هوشمند دارای اهمیت است اما بر اساس اطلاعاتی که در حال جمع آوری هستیم به نظر می‌رسد استفاده از دوز بوستر (دوز سوم) در برخی از افراد و دوزهای بعدی برای حفظ ایمنی جمعی لازم باشد.
او با اشاره به اینکه درباره لزوم تزریق دوز بوستر در افراد برای اجرای قرنطینه هوشمند تاکنون تصمیمی گرفته نشده، گفت: احتمالا زمانی که می‌خواهیم افراد بالای 60 سال دوز سوم را تزریق کنند، عدم تزریق آن بعد از یک فاصله زمانی، محدودیت‌هایی را برای افراد خواهد داشت.
عضو ستاد رسیدگی به عوارض واکسن کرونا درباره عوارض شدید واکسن‌ها و شایعات پیرامون آن افزود: درباره هیچ واکسن خاصی هیچ برتری مشخصی گزارش نشده است. عوارضی در تمام واکسن‌ها گزارش شده اما این عوارض در مقابل با فواید آن قابل چشم پوشی است.
او گفت: تمام واکسن‌هایی که بشر در طول عمر از آن استفاده می‌کند، عوارضی دارد که همه آن‌ها پذیرفته شده‌اند اما به علت اینکه تعداد زیادی از افراد جامعه واکسن کرونا را در یک زمان کوتاه تزریق کردند، این عوارض چشمگیر شده است.
حق ازلی با اشاره به اهمیت واکسن افزود: چیزی که نشان می‌دهد این است که واکسن‌ها توانسته ایمنی جمعی را ایجاد کند.
حمیدرضا ابطحی، عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا هم در رابطه با قرنطینه هوشمند گفت: طبق گزارشات اعلام شده در حوزه قرنطینه‌سازی هوشمند این موضوع مطرح شده که ممکن است در رفتار مردم خلاءهایی به وجود بیاید، به‌طور مثال افراد کد ملی خود را اشتباه بیان کنند و به مراکز بهداشت در زمان بیماری مراجعه نکند.
او با اشاره به اینکه برخی از افراد دور زدن سیستم را در نظر دارند و باید برای این گروه از افراد فکری صورت گیرد، افزود: ساختار مدیریت هوشمند به این صورت است که ما در عین حال که مراقبت می کنیم فرد بیمار و افراد پرخطر باعث توسعه بیماری نشوند، تا حد امکان از بسته شدن مراکز، اصناف و ادارات جلوگیری می‌کنیم.
عضو کمیته علمی مقابله با کرونا گفت: هدف به این صورت است که تا حد امکان بتوانیم تأثیرات کرونا را بر زندگی افراد از جهت اقتصادی و روانی کاهش دهیم و قرنطینه هوشمند راهی برای تحقق این هدف است.
او گفت: برای اجرای صحیح قرنطینه هوشمند همراهی مردم لازم است و باید توجه داشت که برای هر روش صحیح یک روش ناصحیح وجود دارد.
ابطحی افزود: طبق این مدیریت هوشمند به طور مثال اگر شیوع کرونا را در یک صنف بیشتر دیدیم می‌توانیم تنها آن صنف را تعطیل کنیم و از تعطیلی سایر اصناف جلوگیری کنیم و اگر خانواده فردی به کرونا مبتلاست او و خانواده را قرنطینه کنیم تا زندگی عادی برهم نخورد.
او با بیان اینکه شرط داشتن مدیریتی هوشمند، داشتن بانک‌های اطلاعاتی است که به یکدیگر وصل می‌شوند و در این زمینه کدهای ملی نقش‌های موثری دارند، گفت: افراد جامعه باید سعی کنند با توجه به فضای کار، دیگران را کمک کنند.
در این شرایط ممنوعیت‌های کرونایی از جمله ممنوعیت‌های سفر شامل افرادی می‌شود که به کرونا مبتلا یا مشکوک باشند و در این میان محدودیت‌هایی نیز برای افرادی که واکسن نزده باشند در نظر گرفته خواهد شد از جمله اینکه آن‌ها باید برای انجام سفرهای زمینی، ریلی، هوایی و دریایی در هر ۹۶ ساعت یا ۷۲ ساعت بسته به داخلی یا خارجی بودن سفر تست منفی PCR ارائه دهند.
او افزود: البته زدن واکسن به تنهایی مفید فایده نیست و کماکان رعایت پروتکل‌های بهداشتی اهمیت زیادی دارد. اکنون میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در تهران بین ۴۰ تا ۵۰ درصد است. بنابراین عملیاتی شدن طرح محدودیت هوشمند اندکی سخت و زمان بر است اما باید دید در آینده چه اقدامات دیگری می‌توان انجام داد.