رویداد۲۴ از ابتدای دهه 80 (سال‌های 81 و 82) که تهرانی‌ها مجموعاً 300 روز هوای ناسالم داشتند، آلودگی هوا به یک مسئله جدی تبدیل و باعث شد مسئولان در ظاهر آستین‌ها را برای حل این معضل بالا بزنند؛ اما از سال 74 که نخستین قانون (قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا) برای این امر تدوین شد و قانون دیگری که در سال 96 با عنوان هوای پاک به تصویب رسید، تاکنون اقدام مؤثری در راستای کاهش آلودگی هوا انجام‌نشده و وضعیت موجود حاکی از این است که دستگاه‌های مسئول وظایف خود را به درستی انجام نداده‌اند.
این در حالی است که قانون هوای پاک به موارد مهمی مانند از رده‌خارج کردن خودروهای فرسوده و توسعه حمل‌ونقل عمومی و غیره تاکید کرده که نقش مؤثری در کاهش آلودگی هوا دارند اما آمارها نشان دهنده بی‌مهری مسئولان به این موارد است و افزایش آلودگی هوا به ویژه در روزهای اخیر به یک دغدغه و نگرانی برای شهروندان تبدیل شده است و نسخ‌های قدیمی مانند تعطیلی مراکز آموزشی و مدارس نیز نمی‌تواند مرهم موقتی برای این معضل باشد.
مهدی پیرهادی رئیس کمیسیون سلامت و محیط‌زیست شورای اسلامی شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به معضل آلودگی هوای شهر تهران، اظهار کرد: با توجه به تعدد دستگاه‌های مسئول در اجرای قانونی هوای پاک، پیشنهادم این است که معاون اول رئیس جمهور در رأس کار قرار گیرد زیرا اختیارات و قدرت اجرای لازم را دارد و همه دستگاه‌ها می‌توانند به آن پاسخگو باشند.
وی در تشریح عوامل ایجاد آلودگی هوا، اظهار کرد: حدود 65 درصد آلودگی هوا ناشی از منابع متحرک و باقی آن ناشی از منابع ثابت است البته هر 5 سال یکبار در این باره پایش جدیدی صورت می‌گیرد که فکر می‌کنم باید با فاصله زمانی کمتری این امر انجام شود.
پیرهادی با اشاره به سهم منابع ثابت در ایجاد آلودگی هوا، گفت: فرودگاه 0.2 درصد، راه آهن 0.2، پایانه‌های اتوبوس حدود 2 درصد، مصارف سوخت خانگی و تجاری حدود 2.5 درصد، نیروگاه‌ها 12 درصد، پالایشگاه 4.5 درصد و صنایع در حدود 18 درصد در آلودگی هوا نقش دارند.
وی با بیان اینکه علاوه بر منابع آلاینده هوای شهر تهران، روند رو به رشد خودروهای فرسوده نیز بسیار حائز اهمیت است، تصریح کرد: در سال 96، 100 هزار خودروی سواری فرسوده وجود داشت که این رقم در سال 1400 به 237 هزار خودرو رسیده و در سال 1402 این رقم به حدود 470 هزار خودرو افزایش می‌یابد.
وی افزود: در سال 96 تعداد تاکسی‌های فرسوده حدود 4500 دستگاه بود که این رقم در سال جاری به 32 هزار دستگاه رسیده است و سال 402 حدود 48 هزار تاکسی فرسوده خواهیم داشت. همچنین در سال 96، 45 هزار وانت فرسوده در شهر تهران وجود داشت که این رقم در حال حاضر 85 هزار دستگاه است و در سال 402 این رقم به 119 هزار دستگاه خواهد رسید.
پیرهادی گفت: در سال 96، 4 هزار دستگاه مینی‌بوس فرسوده وجود داشت اما در حال حاضر 6 هزار دستگاه مینی‌فرسوده داریم که در سال 402 به حدود 7 هزار دستگاه خواهد رسید. تعداد اتوبوس‌های فرسوده شرکت واحد نیز در سال 96 حدود یک هزار و 600 دستگاه بوده که امسال به 5 هزار دستگاه رسیده و در سال 402 به 6 هزار دستگاه افزایش پیدا خواهد کرد.
وی خاطرنشان کرد: در سال 96، 2500 دستگاه اتوبوس سرویس مدرسه فرسوده وجود داشت که این رقم در سال جاری به 3700 دستگاه رسیده و در سال 402 به 4300 دستگاه خواهد رسید. همچنین در سال 96 حدود 1600 دستگاه کامیون فرسوده وجود داشته که در سال جاری به 2200 دستگاه افزایش پیدا کرده و پیش‌بینی می‌شود این رقم در سال 402 به 2500 دستگاه برسد.
رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران اظهار کرد: در سال 96 یک میلیون و 500 هزار موتورسیکلت فرسوده وجود داشت که امسال به 2 میلیون دستگاه افزایش پیدا کرده و در سال 402 به حدود 2 میلیون و 400 دستگاه خواهد رسید.
وی در ادامه با اشاره به اینکه موتورسیکلت‌های فرسوده بین 5 تا 7 برابر خودروها آلایندگی دارند، گفت: اگر برای موتورسیکلت‌ها و خودروهای فرسوده کاری نکنیم به مرحله بحرانی در تهران خواهیم رسید در واقع می‌توان گفت با شیب فرسودگی وسایل نقلیه، یک بحران جدی پیش روی تهران است اما متأسفانه اهتمام جدی‌ای بین مسئولان نمی‌بینم و فکر می‌کنم عمق فاجعه را احساس نکرده‌اند.
پیرهادی تصریح کرد: تهران را نباید صرفاً به عنوان یک شهر دید چراکه اینجا مرکز سیاسی، پایتخت کشور و مرکز ثقل مسائل اقتصادی کشور است؛ اگر تهران دچار بحران شود، تعطیلی آن صدمات زیادی در حوزه آموزش، اقتصاد و سایر حوزه‌ها خواهد داشت.
بیشتر بخوانید: برای فیلترگذاری به شهرداری فشار می‌آوردیم و از آن سو در نیروگاه‌ها مازوت می‌سوزاندند
وی با اشاره به اینکه هفته آینده یک بحران جدی به واسطه آلودگی هوا در سطح تهران خواهیم داشت، اظهار کرد: آلاینده‌های هوا از پایان ساعت پنجشنبه و جمعه وارد فاز جدیدی خواهد شد و هفته آینده، روزهای بسیار آلوده‌ای در تهران خواهیم داشت.
رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران تصریح کرد: بنابراین مسئله خودروهای فرسوده باید به عنوان یک موضوع کلان و جدی حل شود که روش‌های مختلفی از جمله ارائه تسهیلات کم بهره به صاحبان خودروهای فرسوده یا مکلف کردن دستگاه‌های دولتی به عدم استفاده از خودروهای فرسوده برای سرویس ادارات و مدارس را می توان دستور کار قرار دارد.
وی افزود: برای کامیون، اتوبوس و مینی بوس های فرسوده نیز باید تسهیلات ویژه‌ای قائل شد و برخی از طرح‌های گذشته را احیا کرد و در دستور کار قرار داد زیرا در غیر این صورت مشکل حل نخواهد شد.
پیرهادی گفت: موضوع دیگری که باید به صورت جدی به آن پرداخت مربوط به صنایع و پالایشگاه‌هاست که در این حوزه نیز دولت باید تدبیری داشته باشد و اجازه ایجاد مجموعه‌های صنعتی جدید در نزدیکی تهران را ندهد. اگر به این موضوعات به صورت کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت نگاه نکنیم دچار خسران جدی خواهیم شد.
وی در ادامه در پاسخ به اینکه در 4 سال گذشته حوزه حمل و نقل عمومی هم پیشرفت چشمگیری نداشته و اگر مردم را به استفاده نکردن از خودروی شخصی تشویق می‌کنیم باید جایگزین مناسبی داشته باشیم، گفت: من به عنوان فردی که نماینده مردم هستم روی گفتن این جمله که «مردم از خودروهای شخصی استفاده نکنند» را ندارم زیرا نتوانسته‌ایم حمل و نقل عمومی را در تهران توسعه بدهیم.
وی ادامه داد: علت آن هم این است که دولت به وظایف خود عمل نکرده و این در حالی است که تهران 1500 واگن مترو نیاز دارد که تأمین آن به حدود 70 هزار میلیارد تومان بودجه نیاز دارد و شهرداری به تنهایی توان تقبل این هزینه را ندارد.
پیرهادی تصریح کرد: شهردار تهران به عنوان کسی که در هیئت دولت حضور پیدا می‌کند باید از رئیس جمهور و اعضای هیئت دولت مطالبه جدی داشته باشد چراکه آلودگی هوای تهران با جان مردم سروکار دارد و باید نسبت به آن حساسیت بالایی داشته باشیم.
وی با اشاره به اینکه سالانه 4 هزار مرگ زودرس به دلیل آلودگی هوا در تهران داریم، افزود: وضعیت تنفسی بسیاری از مردم به ویژه کسانی که بیماری‌های تنفسی دارند با مشکل مواجه است و نمی‌توان ساده از کنار این موضوع گذشت.
رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران اظهار کرد: ضعف مدیریتی در سطح کلان کشور باعث شده حمل و نقل عمومی تهران به سطح مطلوب نرسد و راه‌های متعددی مانند تهاتر نفت با اتوبوس، نفت یا واگن مترو و... قابل انجام است و باید مسئولین در جلسات به این موضوع جدی‌تر بپردازند.
وی با تأکید بر اینکه لازم است سنجش منابع آلاینده به صورت علمی صورت گیرد، گفت: انجام تکالیف قانونی توسط سازمان استاندارد و جلوگیری از تولید خودروها و موتورسیکلت‌ها با استاندارد روز یک امر ضروری است که به طور حتم باید مورد توجه قرار گیرد. افزایش استاندارد و کیفیت سوخت بنزین و گازوئیل نیز موضوع دیگری است که باید در کنار اجرای تکالیف دستگاه‌ها برای کاهش آلودگی هوا به طور جد در دستور کار قرار گیرد.
پیرهادی همچنین گفت: در کنار قانون هوای پاک به یک طرح جامع در این زمینه نیاز داریم تا در اجرای قوانین کاهش آلودگی هوا ما را یاری کند.