شاملو علاوه بر شعر، کارهای تحقیق و ترجمه شناخته شده‌ای دارد. مجموعه کتاب کوچه او بزرگترین اثر پژوهشی در باب فرهنگ عامیانه مردم ایران است.
در سال ۱۳۳۲ پس از کودتای ۲۸ مرداد علیه دکتر مصدق و با بسته شدن فضای سیاسی ایران مجموعه شعر آهن‌ها و احساس توسط پلیس در چاپخانه سوزانده می‌شود. با دستگیری مرتضی کیوان نسخه‌های یگانه‌ای از نوشته‌هایش از جمله مرگ زنجره و سه مرد از بندر بی‌آفتاب توسط پلیس ضبط می‌شود که دیگر هرگز به دست نمی‌آید.
شاملو موفق به فرار می‌شود، اما پس از چند روز فرار از دست مأموران در چاپخانه روزنامهٔ اطلاعات دستگیرشده، به عنوان زندانی سیاسی به زندان موقت شهربانی و زندان قصر برده می‌شود. در زندان، در کنار شعر، به بررسی شاهنامه هم می‌پردازد و دست به نگارش پیش‌نویس دستور زبان فارسی می‌زند و قصهٔ بلندی به سیاق امیر ارسلان و ملک بهمن می‌نویسد که در انتقال از زندان شهربانی به زندان قصر از بین می‌رود.
ببینید: شعر احمد شاملو با صدای فریبرز رییس دانا +فیلم
به گزارش رویداد۲۴ شاملو نخستین شاعر سیاسی به مفهوم محض در ایران است که اشعارش کاملا دستمایه سیاسی دارند. یعنی اگر در شعر فروغ فرخزاد درونمایه اجتماعی محور کارهای اوست، در شعر شاملو جهت‌گیری عریان سیاسی کاملا مشهود است و البته این جهت‌گیری از دوره‌ای به بعد تحت تاثیر ایران دهه چهل و پنجاه بوده است که به شعر او لحن داده است. در این دوره مبارزات مسلحانه سازمان چریک‌های فدایی خلق بیشترین تاثیر را در شاملو گذاشته است. آنچنان که مسعود احمدزاده در تز «موتور کوچک موتور بزرگ» توضیح می‌دهد آنها موتورهای کوچکی هستند که با حرکتشان موتور بزرگ (مردم) به حرکت در می‌آیند. این یعنی برای نخستین بار در مبارزات سیاسی در جهان وحدت استراتژی و تاکتیک ایجاد می‌شود. محصول چنین فضایی برآمدن نسلی از هنرمندان بود که در پیوند با اجتماع آثار خود را منتشر می‌کردند و به معنای کلمه گسست میان «هنرمند و توده مردم» وجود نداشت. احمد شاملو برآمده در چنین فضایی بود و به همین دلیل در آثار او رگه‌های سیاسی کاملا مشخص است و حتی عاشقانه‌ترین اشعار او دستمایه سیاسی دارند. برای مثال شاملو زمانی که قصد دارد «بوسیدن یار» را در شعر خود بازنمایی کند، فضایی کاملا چریکی ترسیم می‌کند که یک مبارز با دهان خونین (تیر خورده) بر زمین افتاده و تصویر خون بر دهان و زمین خونین برای او یادآور لب‌ها هستند: «نخستین بوسه‌های ما بگذار/ یادبود آن بوسه‌ها باد/ که یاران/ با دهان سرخ زخم خویش/ بر زمین ناسپاس نهادند»
این برای نخستین بار است که تصاویر شعر فارسی از «سرو چمان» و «کبک خرامان» و «سیب زنخدان» و «آهوی خرمان» و «مه تابان» به تصاویری کاملا امروزی و سیاسی تبدیل می‌شوند. به عنوان مثال در شعر شاملو برای صلح از کبوتر استفاده می‌شود، اما این کبوتر همان کبوتر سازمان ملل است که کاملا خون‌آلود است: «و لبت کبوتر آشتی است/ در خون تپیده به بام تلخ/ با اینهمه چه بالا چه بلند/ پرواز می‌کنی»
اشعار شاملو سرشار از این مضامین است که بدیع‌ترین تصاویر را در شعر مدرن ایران ساخته است و از این منظر به قله‌ای در ادبیات ایران دست یافت که پس از او کسی دیگر به آن نرسید.
شاملو همچنین در ترجمه آثار بدیعی خلق کرد؛ از جمله ترجمه‌های درخشانی از شازده کوچولو نوشته آنتوان سنت اگزوپری، ترجمه شاهکاری از دن آرام اثر شولوخف، «مرگ کسب و کار من است» اثر روبر مرل، پابرهنه‌ها اثر زاهاریا استانکو، قصه‌های بابام اثر ارسکین کالدول و ... از مشهور ترجمه‌های او هستند.
او چندین مجموعه شعر و نمایشنامه نیز ترجمه کرده است که معروف‌ترین آن ترجمه بسیار درخشان آثار فدریکو گارسیا لورکا به ایرانی است که می‌توان گفت با این ترجمه لورکا به ایرانیان شناسانده شد.
خود شاملو گفته در ترجمه‌هایش اصراری نداشته کلمه به کلمه همه چیز را رعایت کند بلکه فضایی ایجاد کرده که همان معنا وجود داشته باشد و مهمتر از آن ذهنیت اثر در ترجمه روان باشد. برای مثال در ترجمه یدالله رویایی با زبانی خشک آمده است: «خاطراتم دارند می‌سوزند» اما شاملو آن را به بیانی دیگر ترجمه کرده و چنین فضایی ساخته است: «خاطرم در آتش است» همین فضا در ترجمه دن آرام و دیگر ترجمه‌های شاملو همچون آثار مارگوب بیکل (سکوت سرشار از ناگفته‌هاست) و لنگستون هیوز (سیاه همچون اعماق آفریقای خودم) و آثار شاعران جهان (همچون کوچه بی انتها) ... وجود دارد. در تصاویر روز عکس‌هایی از احمد شاملو را ببینید.
لعنت بر چپولها لعنت بر جپ و چولهای تروریست چه چریک مسلح چه تروریست فرهنگی .مارکس مفت ارباب جریان چپ یکروز تو عمرش کار نکرده بود ولی برای کارگران دنیا نسخه میپیچید.رفیقش خرج اون مفت خور رو میداد.نجفی تو نوشتی مقاله رو