رویداد۲۴ هما حسینی: بورس بر مدار ریزشی و نوسانی در حرکت است. هرچند وعده جدی دولت ابراهیم رئیسی و احسان خاندوزی وزیر اقتصاد در شروع کار، نجات بورس بود اما با گذشت چند ماه از سکانداری دولت سیزدهم نه تنها بهبودی در بازار سرمایه به وجود نیامده بلکه شاخص بورس با نوسان‌های بیشتری همراه شده است. تا جایی که برخی از فعالان اقتصادی و سهامداران خُرد درخواست استیضاح وزیر تازه وارد اقتصاد را مطرح کرده‌اند. آینده بورس چه می‌شود و تا چه زمانی دولت به وعده دادن بسنده می‌کند؟
وضعیت بورس و از دست رفتن سرمایه مردم در این بازار تا حدی طولانی و پایدار شده که دیگر شکایت مجلس انقلابی همسو با دولت سیزدهم را هم به دنبال داشته است. روند نزولی بازار سهام در یک سال گذشته باعث نگرانی و سرخوردگی سهامداران از این بازار شده و سهام داران خرد که با وعده و تبلیغ دولت قبل پا به این بازار گذاشته بودند حالا نه راه پس دارند و نه راه پیش.
بازار بورس مهم‌ترین ابزار خود که قدرت نقدشوندگی است را از دست داده و حتی سهامدار با ضرر هم بخواهد از این بازار خارج شود روز‌ها باید در صف فروش منتظر بماند. این شرایط در حالی است که دولت رئیسی قبل از انتخابات و بعد از در دست گرفتن اداره کشور همواره بر وعده‌های بورسی اصرار داشته و قول حمایت و بهبود این بازار را داده بود.
بیشتر بخوانید: تیم اقتصادی دولت، رئیسی را به کدام سو می‌برند؟/ از مشاغل ۱ میلیونی و ۴ میلیون مسکن چه خبر؟
حتی قوه قضاییه هم به صف ورود وعده‌های بورسی رسیده و در تازه‌ترین اتفاق رئیس قوه قضاییه در جلسه شورای عالی قوه قضاییه با طرح مجدد موضوع بورس به سازمان بازرسی کل کشور و دادستانی کل دستور داده که موضوع بورس را تا حصول نتیجه نهایی پیگیری کنند و در همین راستا گفته «پس از آنکه در هفته گذشته موضوع بورس را در جلسه شورای عالی قوه قضاییه مطرح کردیم، مسئولان سازمان بورس درخواست ملاقات فوری کردند و من با آن‌ها جلسه‌ای را ترتیب دادم؛ در آن جلسه محدودی از ابهامات موجود در فرآیند‌های بورسی که دارای شائبه فسادزایی و رانت‌زایی بود از جانب بنده مطرح شد و تصریح هم شد که این‌ها برخی سوالات و ابهاماتی است که مطرح است و باید برخی رویه‌ها و روند‌های موجود در بورس که متعارف نیست روشن و خالی از ابهام شوند.»
به گفته برخی کارشناسان مهم‌ترین ضعف فعلی بازار بورس نداشتن مدیریت و عملکرد دقیق دولت در مواجهه با این بازار است. در حالی خاندوزی وزیر اقتصاد متولی مدیریت دولتی بازار بورس است که تاکنون اقدامات قابل قبولی در این زمینه نداشته است.
آصفری نماینده محلس با انتقاد به همین عملکرد گفته: «آقای خاندوزی در گذشته توئیت می‌زدند که اگر فلان کار انجام شود بورس درست می‌شود؛ خوب همان کار را الان انجام دهید.»
برخی از توییت‌ها و اظهارنظرهای خاندوزی قبل از وزیر شدن در دولت رئیسی
احسان ارکانی عضو کمیسیون برنامه و بودجه نیز پیش‌تر گفته بود: «سیداحسان خاندوزی قبل از رسیدن به پست وزارت، یکی از منتقدین جدی عملکرد دولت روحانی در رابطه با بازار سرمایه بود و وعده پیگیری مشکلات بورس را داده بود.»
ارکانی به نکته درستی اشاره کرده و واقعیت این است که خاندوزی قبل از اینکه وزیر اقتصاد دولت رئیسی شود، از کرسی کمیسیون اقتصادی مجلس یکی از منتقدان جدی عملکرد دولت در قبال بورس بود. اگر مجموع مصاحبه‌ها و اظهارنظرات خاندوزی در یک سال اخیر و در زمانی که او نماینده مجلس بود و هنوز به باب همایون و وزارت اقتصاد نرسیده بود، نگاه کنیم تقریبا مبحث مطرح شده‌ای از طرف او نمی‌بینیم که در آن به بورس و وضعیت آشفته آن اشاره نکرده باشد.
او همین چند ماه پیش به عنوان یک منتقد از کرسی نمایندگی مجلس گفته بود: «در روز‌های سبز و قرمز بورس سوءمدیریت بورس مشهود است. امروز نارضایتی مردم را به وزیر اقتصاد انتقال دادم. گزارش نظارتی کمیسیون را نیز اواسط شهریور به صحن علنی فرستادم. به ایشان گفتم برای تبدیل سقوط آزاد به فرود آرام باید صندوق تثبیت فعلی تقویت شود. نقد اساسی باشد برای بعد.»
در همین یک توییت از نماینده مجلس دیروز و وزیر اقتصاد امروز چندین نکته وجود دارد که امروز معنادار است. اگر در شهریور ماه خاندوزی نماینده مجلس نارضایتی مردم را به وزیر اقتصاد وقت منتقل کرده، آیا امروز که خودش بر صندلی وزارتخانه تکیه زده، از سردرگمی و نارضایتی سهامداران خبر دارد؟ آیا اطلاع دارد که در همین ماه‌هایی که دولت رئیسی شروع به کار کرده شاخص بورس باز هم نزولی بوده و سیاست‌های نیم بند حمایتی هم نتوانسته افسار سقوط بورس را بکشد؟
به گزارش رویداد۲۴ خاندوزی از تقویت صندوق تثبیت صحبت کرده بود، اما جالب است که همین راهکار پیشنهادیش در دوره نمایندگی مجلس، حالا که وزیر اقتصاد شده در بایگانی مانده و هیچ اقدامی در جهت تقویت این صندوق انجام نشده است.
جالب اینجاست که برخی نمایندگان مجلس حالا در گیر و دار بررسی بودجه برای تقویت صندوق تثبیت، راهکاری که خاندوزی وعده‌اش را داده بود و تاکنون عملیاتی نشده، صحبت از برداشت از صندوق توسعه ملی می‌کنند، در حالی که کارشناسان بار‌ها نسبت به این موضوع هشدار داده و نتایج تورم باری برای آن پیش بینی کرده‌اند.
البته احسان خاندوزی و دولت رئیسی هم به این پیشنهاد لبیک گفته و در لایحه بودجه ۱۴۰۱ تخصیص ۶ هزار میلیارد تومان از منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه را در نظر گرفته‌اند. در حالی که خود خاندوزی زمانی که هنوز به وزارت اقتصاد نیامده بود برداشت از صندوق توسعه برای تقویت بازار بورس را یکی از مضرترین نسخه‌های درمانی خوانده بود. اما حالا به وزارت اقتصاد رسیده و خودش پیشنهاد دهنده راهکاری شده که تا دیروز منتقدش بود.
احسان خاندوزی در بخش دفاع از برنامه‌های بورسی خود در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی هنگام کسب رای اعتماد، یکی دیگر از اهداف و برنامه‌های خود را بازگرداندن اعتماد به بازار سرمایه برای تامین مالی توسعه اقتصادی و احیای اعتماد از دست رفته مردم به این بازار عنوان کرد اما حالا چند ماه بعد از وزیر شدن او، برخی کاربران اجتماعی و سهامداران خرد هشتگ استیضاح خاندوزی را داغ کرده و درخواست برکناری او را دارند. همین موضوع نشان می‌دهد خاندوزی نه تنها نتواسته به وعده خود در جذب اعتماد بازار سرمایه عمل کند بلکه اکنون خودش یکی از متهمان وضعیت آشفته بورس است.
از جمله وعده‌های بورسی دیگر خاندوزی رسیدگی به تخلفات گذشته در بازار بورس و صدور مشوق‌هایی برای تازه‌واردان بازار سرمایه بود. اما هنوز نه خبری از برخورد با تخلفات و ایجاد شفافیت در بورس است و نه خبری از مشوق‌های برای تازه واردان. البته که وزارت اقتصاد در گامی عقب‌تر در حال در جا است و حتی برای سهام داران فعلی هم نمی‌تواند مشوق و حمایتی داشته باشد چه رسد به تازه‌واردان.
در مجموع با وجود اینکه با اینکه تیم اقتصادی دولت و احسان خاندوزی با شعار حمایت ویژه از بورس بر سر کار آمده و سعی در جلب اعتماد سهامداران داشتند، اما نتایج عملکرد این تیم بعد از گذشت چند ماه نشان می‌دهد سیاست‌های اعمالی به نفع بورس نبوده. ایجاد ابهامات فراوان در بازار، تصویب و تکذیب قوانین مختلف، انتشار اوراق دولتی با وجود عدم کشش بازار، عرضه اولیه و پذیره‌نویسی در بازار کم‌عمق از جمله همین سیاست‌ها بوده که اکنون موجب شده بازار حتی نسبت به اخبار مثبت هم خنثی و بی‌اعتماد باشد. در حال حاضر شاخص بورس در کانال یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحد است، اما کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند اگر خاندوزی روش خود را در قبال بورس تغییر ندهد و همین روال ادامه یابد باید منتظر ریزش شاخص به کانال یک میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی باشیم.