رویداد۲۴ هوشنگ فلاحتیان امروز (یکشنبه، پنجم دی‌ماه) در نشست تخصصی چالش گاز در زنجیره فولاد با این مقدمه که ایران دهمین تولیدکننده بزرگ فولاد دنیا و نخستین تولیدکننده آهن اسفنجی بر پایه گاز در جهان است، اظهار کرد: هم‌اکنون زنجیره ارزش فولاد حدود ۱۲ درصد ارزش صادرات غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده است.
وی با بیان اینکه ظرفیت تولید فولاد اکنون بیش از ۴۰ میلیون تن است که تا سال ۱۴۰۴ به ۵۵ میلیون تن می‌رسد، تصریح کرد: در زنجیره فولاد چهار محصول کنسانتره آهن، گندله آهن، آهن اسفنجی و سرانجام شمش فولاد تولید می‌شود.
معاون برنامه‌ریزی وزیر نفت مقدار تولید فولاد دنیا در سال ۲۰۱۸ را حدود ۱۸۷۷ میلیون تن اعلام و با بیان اینکه دو فرآیند کوره بلند و کوره قوس الکتریکی به‌عنوان روش‌های اصلی فولادسازی به ترتیب سهم حدود ۷۰ و ۳۰ درصد از تولید کل فولاد خام دنیا دارند، تصریح کرد: همچنین روش دیگر تولید، فولاد بازیافتی از قراضه‌های آهنی موسوم به فولاد ثانویه است.
به گفته فلاحتیان، سهم فولاد ثانویه در کل تولیدات فولادی دنیا در سال ۲۰۱۷ حدود ۳۵ درصد بوده است.
وی نسبت خوراک آهن اسفنجی به تولید کل فولاد خام دنیا را فقط حدود چهار درصد دانست و گفت: دو کشور هند و ایران درمجموع بیش از ۵۵ درصد از آهن اسفنجی جهان را تولید می‌کنند، این در حالی است که تولید آهن اسفنجی بیش از ۷۵ درصد مصرف گاز و تولید شمش فولاد بیش از ۷۰ درصد مصرف برق در زنجیره فولاد را به خود اختصاص می‌دهد.
رشد مصرف گاز در صنایع فولاد
معاون وزیر نفت با بیان اینکه بررسی روند مصارف گاز در صنایع فولاد از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ بیانگر رشد سالانه حدود ۱۳.۷ درصدی است، افزود: این در حالی است که میانگین رشد سالانه مصرف گاز در صنایع پتروشیمی و سیمان در دوره یادشده به ترتیب ۸.۱ و ۵.۵ درصد بوده است، همچنین میانگین رشد تحویل گاز سبک به خطوط سراسری گاز ۵.۲ درصد بوده است.
فلاحتیان ادامه داد: عملکرد مصارف گاز در صنایع فولاد نشان می‌دهد این صنایع سهم بیشتری از رشد تولید گاز سبک را در مقایسه با دیگر صنایع عمده به خود اختصاص داده‌اند و گاز طبیعی نقش مؤثری در رشد این صنایع داشته است، بیشترین مقدار گاز مصرف‌شده (بیش از ۷۵ درصد) در فرآیند تولید آهن اسفنجی بوده است.
وی به رکورد برداشت ۷۰۵ میلیون مترمکعب گاز از میدان مشترک پارس جنوبی همچنین رکورد تولید بیش از یک میلیارد مترمکعب گاز در یک شبانه‌روز اشاره کرد و افزود: هم‌اکنون روزانه ۸۵۰ میلیون مترمکعب گاز به شبکه سراسری گاز تزریق می‌شود که متأسفانه بیش از ۵۵۰ میلیون مترمکعب در بخش خانگی مصرف می‌شود.
معاون وزیر نفت اظهار کرد: وقتی می‌بینم گاز کشور برای صنایع محدود می‌شود از درون می‌سوزم و بسیار ناراحت می‌شود.
ضرورت نگهداشت و افزایش تولید گاز
فلاحتیان با بیان اینکه نگهداشت و افزایش تولید گاز نیازمند بیش از ۸۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنعت گاز است، از این رو پایداری تأمین گاز در صنایع عمده به‌خصوص فولاد نیازمند همکاری و مشارکت این صنایع است، تصریح کرد: از مجموع ۸۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری موردنیاز، ۲۳.۶ میلیارد دلار در بخش فشارافزایی و تثبیت تولید میدان‌های گازی در حال تولید، ۳۶.۴ میلیارد دلار در بخش توسعه میدان‌های جدید، ۸ میلیارد دلار برای توسعه و بهسازی پالایشگاه‌های گازی، ۱.۲ میلیارد دلار برای جمع‌آوری گازهای مشعل، ۳ میلیارد دلار برای توسعه ذخیره‌سازی گاز در میدان‌ها، ۶ میلیارد دلار برای خطوط لوله و ایستگاه‌ها و ۲ میلیارد دلار برای بهینه‌سازی در ساختمان نیاز است.
وی گفت: با ادامه روند موجود، پیش‌بینی می‌شود ناترازی گاز از ۲۰۰ میلیون مترمکعب در روز در ماه‌های سرد سال به حدود ۲۵۰ میلیون مترمکعب در سال ۱۴۰۴ و به بیش از ۳۵۰ میلیون مترمکعب در سال ۱۴۱۰ برسد، از این رو به‌منظور کاهش تراز منفی گاز لازم است سرمایه‌گذاری در توسعه صنعت گاز تسریع شود.
بهینه‌سازی مصرف گاز در نیروگاه‌ها
معاون وزیر نفت در ادامه به تبیین افزایش تولید حدود ۱۲ هزار مگاوات برق بدون مصرف یک مترمکعب گاز پرداخت و گفت: با توجه به تفاهم‌نامه میان وزارت نیرو و وزارت صمت برای افزایش ظرفیت نیروگاهی به میزان ۱۱۹۰۹ مگاوات از سوی صنایع معدنی، چنانچه پروژه‌های مورد تفاهم با نصب واحدهای گازی متداول اجرا شوند سوخت مورد نیاز آنها حدود ۷۵ میلیون مترمکعب در روز معادل گاز طبیعی و در صورت احداث نیروگاه‌ها به‌صورت واحدهای سیکل ترکیبی با بازده ۴۹ درصد، بیش از ۵۰ میلیون مترمکعب در روز گاز طبیعی خواهد بود.
فلاحتیان افزود: حتی اگر برای احداث نیروگاه‌های موردنظر واحدهای گازی از نوع راندمان بالا (F-Class) انتخاب شوند، سوخت مورد نیاز حداقل ۶۰ میلیون مترمکعب معادل گاز طبیعی و در صورت احداث نیروگاه سیکل ترکیبی با استفاده از واحدهای گازی با بازده بالا، سوخت مورد نیاز حداقل ۴۰ میلیون مترمکعب در روز خواهد بود.
وی به بهینه‌سازی مصرف گاز در نیروگاه‌ها اشاره کرد و گفت: طبق بررسی انجام‌شده اکنون امکان احداث حدود ۷۳۰۰ مگاوات ظرفیت نیروگاهی با تبدیل واحدهای گازی موجود به سیکل ترکیبی وجود دارد که احداث آن تغییری در مصرف روزانه سوخت نیروگاه‌های کشور نسبت به شرایط کنونی ایجاد نمی‌کند.
معاون وزیر نفت ادامه داد: همچنین حداقل ۴۵۰۰ مگاوات از ظرفیت نیروگاهی فعلی مربوط به نیروگاه‌های کوچک کم‌بازده است که با خارج کردن از مدار بهره‌برداری و تخصیص سوخت آنها به واحدهای بازده بالا و با احداث واحدهای تولید هم‌زمان برق و حرارت (CHP) استاندارد در صنایع، امکان احداث ظرفیت نیروگاهی به حدود دو برابر ظرفیت کنونی وجود خواهد داشت.
فلاحتیان با بیان اینکه اجرای طرح‌های یادشده، امکان احداث ظرفیت نیروگاهی مورد توافق را بدون افزایش مصرف روزانه گاز فراهم می‌کند، یادآوری کرد: تعداد روزهایی که صنایع فولاد محدودیت گاز داشتند نسبت به دیگر حامل انرژی بسیار کمتر بوده است.
وی بر اهتمام به احداث بخش بخار نیروگاه‌های گازی موجود و تبدیل آنها به سیکل ترکیبی به جای احداث نیروگاه‌های جدید و احداث نیروگاه‌های سیکل ترکیبی با بازده بالا به‌عنوان جایگزین نیروگاه‌های فرسوده موجود تأکید و خواستار مشارکت سرمایه‌گذاری صنایع فولاد در زنجیره تولید و تأمین گاز شد.
اگر می‌خواهیم امنیت انرژی داشته باشیم باید...
معاون برنامه‌ریزی وزیر نفت در توضیح موضوع سوزاندن گازهای همراه نفت (فلرینگ) و تولید ال‌ان‌جی که در این نشست مطرح شد، بیان کرد: در سال‌های اخیر تصمیم‌های خوبی در زمینه فلرینگ گرفته و اجرا شد تا میزان آن را به حداقل برسانیم. پالایشگاه بیدبلند یک نمونه از آن است. پاشنه آشیل این بخش و همین‌طور گاز طبیعی مایع شده (ال‌ان‌جی) سرمایه‌گذاری است که ما آمادگی خود را برای جذب سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها اعلام می‌کنیم.
فلاحتیان با بیان اینکه همه ما در یک کشتی نشسته‌ایم و باید برای رشد اقتصاد ملی گام برداریم، گفت: بپذیریم اگر می‌خواهیم امنیت انرژی داشته باشیم باید در بخش بالادستی نفت و گاز سرمایه‌گذاری کنیم که این سرمایه‌گذاری هم مبتنی بر سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی است.