برگزاری انتخابات سالم، پرشور و رقابتی همواره هدف نظام جمهوری اسلامی ایران و خواسته احزاب، گروه‌ها و شخصیت‌های سیاسی بوده است اما چگونگی رسیدن به این هدف و خواسته، بستر و توجیهی برای اصلاح قانون انتخابات می شد، بر همین اساس مجلس شورای اسلامی در دوره های مختلف اقدام به اصلاح این قانون کرد اما مجموع این اصلاحات هیچ گاه پاسخگوی انتظارات نبود.
اکنون که رهبر معظم انقلاب سیاست های کلی انتخابات را ابلاغ کرده‌اند شاید بتوان امیدوار بود از این پس اعمال اصلاحات در قانون انتخابات از حالت سلیقه ای خارج می شود و چارچوب پیدا می کند. همچنین نحوه نظارت شورای نگهبان بر پروسه انتخابات و پاسخگویی این شورا در قبال عدم تأیید صلاحیت ها یا ابطال آرا کارآمدتر خواهد شد.
در همین راستا قربانعلی دری نجف آبادی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفتگویی که با خبرگزاری خبرآنلاینداشت، به واکاوی زوایای ابلاغیه اخیر رهبری پرداخت.
قربانعلی دری نجف آبادی با اشاره به اهمیت جایگاه انتخابات در نظام
جمهوری اسلامی ایران گفت: برای اینکه انتخابات سالم، قوی، کارآمد و با نشاط
واقعی از نظر اجتماعی، سیاسی و مردمی باشد و بستر مناسب برای گردش نخبگان،
تحقق مردم‌سالاری دینی و صیانت از اصول و مبانی نظام جمهوری اسلامی ایران
را فراهم کند باید همواره هوشیار و مراقب باشیم.
برای تنظیم سیاست‌های کلی انتخابات دیر هم شده است
وی افزود: شاید برای تنظیم سیاست های کلی انتخابات دیر هم شد، البته مجمع تشخیص مصلحت نظام باید این سیاست ها را آماده می کرد چون قانون انتخابات مرتب در طول این سال ها دستخوش اصلاح شد، شیوه اجرا دچار مشکل بود، در هر مجلسی چند بار قانون انتخابات اصلاح شد بنابراین ایجاب می کرد سیاست های کلی داشته باشیم تا قانون انتخابات به سادگی دستخوش تغییر و اصلاحات گوناگون نشود و از پایداری، انسجام، صلابت و سلامت بیشتر برخوردار باشد. در واقع وجود این سیاست های کلی در امر انتخابات لازم بود تا هر کس و گروهی براساس سلیقه خودش نتواند قانون انتخابات را دستکاری یا از قانون انتخابات سوءاستفاده کند.
نماینده ولی فقیه در استان مرکزی یادآور شد: کاندیداها، جناح ها، مبلغان کاندیداها، اقوام و مذاهب مختلف که در کشور مجاز به فعالیت در انتخابات هستند باید اصول، مبانی، اهداف و قواعد و قوانین نظام جمهوری اسلامی ایران را به طور دقیق رعایت کنند. نه آنکه در چارچوب احساسات، تخیلات و سیلقه خود به فعالیت بپردازند. پس اگر سیاست های کلی انتخابات نبود شاید سلیقه ها بر قانونگرایی و علایق بر ضوابط قانونی، شرعی و مصالح عمومی حاکم می شد بنابراین باید چارچوبی وجود داشت.
وی ادامه داد: 18 بندی که مقام معظم رهبری برای سیاست های کلی انتخابات ابلاغ کردند اساسش این است که ما چارچوب بسیار روشن و ارزشمندی برای انتخابات داشته باشیم، مسائل قومی، نژادی، جناحی و قبیله ای موجب نشود که به جای همگرایی بیشتر واگرایی در جامعه ما حاکم شود، این خودش یک خطر امنیتی، اجتماعی و ملی است و شاید دشمنان به آن دامن بزنند بنابراین بحث بسیار روشن، بحث همگرایی و وحدت ملی است چون هدف از برگزاری هر انتخاباتی گردش نخبگان و تقویت شور، نشاط، هیجان و غرور ملی است.
انتخابات تبدیل به یک تهدید می‌شود اگر زمینه‌ساز دعواهای قومی و نژادی باشد
امام جمعه اراک اظهار کرد: اگر خدایی نکرده دعواهای جناحی، سیاسی، قومی، قبیله ای و نژادی موجب تفرقه و واگرایی بیشتر شود، انتخابات به جای آنکه فرصت باشد تبدیل به تهدید و آفت برای مصالح جامعه می شود بنابراین باید پیشگیری کرد. اگر خدای نکرده افراد از امکانات دولتی و غیردولتی برای رسیدن به کرسی مجلس، وکالت، وزارت و پست های مختلف سوءاستفاده کنند یا اینکه پول بتواند تعیین کننده سرنوشت انتخاب افراد برای قرار گرفتن در یک جایگاه و مقامی باشد سم مهلکی است. مسئولیت ها باید براساس صلاحیت ها، لیاقت ها، کفایت ها، شایستگی ها، اعتماد عمومی، خدمتگذاری به جامعه به کسی سپرده شود.
شورای نگهبان حق خود می‌داند در تمام مراحل نظارت کند
وی درباره بند 11 سیاست های کلی انتخابات که مربوط به نظارت و پاسخگویی شورای نگهبان است گفت: اخیراً مجلس طرح استفساریه را تصویب کرد که وقتی سلامت نتیجه انتخابات در حوزه ای تأیید شد، دیگر شورای نگهبان حق ابطال انتخابات در آن حوزه را ندارد البته معلوم نیست که شورای نگهبان این طرح را بپذیرد چون شورای نگهبان حق خودش می داند که در تمام مراحل نظارت کند. شاید در نهایت این مصوبه به مجمع تشخیص مصلحت نظام برود و تأیید شود یا شاید خود شورای نگهبان بپذیرد. من خبر ندارم.
پاسخگویی شورای نگهبان باید شفاف و روشن باشد
عضو مجمع تشیخص مصلحت نظام با بیان اینکه پاسخگویی شورای نگهبان باید شفاف و روشن باشد گفت: شورای نگهبان در دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی بیش 4 هزار نامزد را احراز صلاحیت نکرد، در استان ما بهترین دکتر متخصصی که با سپاه کار می کرد، با یک تلفن می شد معلوم کرد که حداقل شرایط را دارد یا خیر؟ متأسفانه این اشکال است مثلا وقتی می گویند احراز صلاحیت نشد شاید افکار عمومی طور دیگری برداشت کند یا اگر دیر پاسخ اعتراض داده شود فرصت تبلیغات از دست می رود یک هفته فرصت تبلیغات است به فرض 2 روز آخر صلاحیت فرد تأیید می شود دیگر وقت و فرصت از دست رفته است و عدالت انتخاباتی آسیب می بیند.
احزا نشدن صلاحیت کاندیداها باید به حداقل حداقل برسد
وی با بیان اینکه احراز نشدن صلاحیت نامزدها باید قطعا به حداقل حداقل کاهش پیدا کند افزود: حالا شاید یک درصدی را واقعا شورای محترم نگهبان نشناسد و نتواند تشخیص بدهد، اما تدبیری شود که زمان لازم برای بررسی اسناد و مدارک و دادن جواب و پاسخ کتبی روشن کافی باشد.
واکنش به ابطال آراء مینو خالقی
نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری تأکید کرد: شورای نگهبان آرای خانمی را در اصفهان باطل اعلام کرد، هنوز ماجرا ادامه دارد. هر روز یک نفر سر این مسئله موضع می گیرد. حالا کشور این همه مسئله دارد این هم یکی از مسائل مهم کشور می شود، خوب این حقوق رأی دهندگان و داوطلبان است هزینه فراوانی دستگاه های دولتی، قضایی، انتظامی، اطلاعاتی و مردمی برای انتخابات انجام می دهند، حتی هزینه های غیرمستقیم انتخابات خیلی بیشتر از هزینه های مستقیمش است بنابراین باید از تکرار این اتفاقات پیشگیری شود.
وی ادامه داد: شورای نگهبان هم اگر از نظر زمان مشکل دارد موضوع زمان را تدبیر کند که مشکلش حل شود تا بتواند جوابگوی دقیق باشد. البته مقطعی هم مجلس باید اقدام لازم را انجام دهد. تا ببینیم شورای نگهبان بحث نظارت استصوابی را تا چه محدوده ای تعریف می کند. این مسئله هنوز تبیین روشنی نشده است شاید از مجلس برود شورای نگهبان از شورای نگهبان برگردد مجلس، بعد دوباره برود شورای نگهبان، سپس برگردد مجلس حتی به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شود نمی توانم جواب قطعی بدهم که سرانجام چه خواهد شد اما اصل مسئله درست است بند 11 و دیگر بندهای سیاست کلی انتخابات که به شورای نگهبان مربوط است قطعا شورای محترم نگهبان نیز از این تجربه های که در دوره هایی مکرر درباره انتخابات داشته باید استفاده کند. اگر اصلاحاتی در قانون لازم است دیدگاه های خود را برای درج در لایحه قانون انتخابات مطرح کند دولت و مجلس نیز اقدامات لازم را انجام دهند تا قانون جدید انتخابات بر مبنای سیاست های 18 گانه تدوین و تصویب شود.
دری نجف آبادی اظهار کرد: امیدوارم در آینده مشکلات انتخاباتی ما به حداقل حداقل برسد و اساس هم برای ما بحث شایسته سالاری باشد و تقویت هر چه بیشتر اخلاق انتخاباتی، روابط حسنه اجتماعی، مبانی اعتقادی نظام، خط امام و رهبری، پاسداری از خون مقدس شهدا، وحدت، انسجام و مصالح و یکپارچگی ملی را شاهد باشیم و این کارهایی که نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا یعنی ترامپ و کلینتون می کنند در جامعه ما اتفاق نیفتد چون نه به مصلحت نظام است و نه مردم ما آمادگی مشاهده آن شیوه های غلط را دارند.
سیاست های کلی انتخابات می تواند سدی در مقابل سوءاستفاده‌ها باشد
وی افزود: امیدوارم زمینه قوانین مناسب براساس 18 بند سیاست های کلی انتخابات فراهم و اطلاع رسانی و اقدامات مناسب انجام شود تا انشاءالله در آینده شاهد مشکلات کمتر انتخاباتی باشیم و جلوی سوءاستفاده ها گرفته شود. وزارت کشور، دستگاه های نظارتی و مردمی، وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی و دستگاه قضایی خوب عمل کنند و انشاءالله همه پاسخ ها حکیمانه، خردمندانه، عادلانه و عاقلانه باشد چون موضوع شخصیت، شرافت، آبرو و حیثیت مردم است و همه باید این مسئله را رعایت کنند.
نمی‌توان براساس خیالی که قطعنامه شورای امنیت کاغذپاره است از کنار آن بی اعتنا عبور کرد
وزیر اطلاعات دولت اصلاحات، درباره تعریف و اعلام معیارها و شرایط لازم برای تشخیص رجل سیاسی، مذهبی و مدیر و مدبر بودن نامزدهای ریاست جمهوری (بند 10 سیاست های کلی انتخابات) گفت: مسئله بسیار مهمی است شورای نگهبان باید به این مسئله عنایت ویژه داشته باشد چون می خواهد برای دومین مقام رسمی کشور این معیارها را تعریف کند. رئیس جمهور علاوه بر حوزه اجرایی، سیاسی، نظامی و اجتماعی داخلی، به مسائل بین المللی و مراودات با دیگر کشورهای دنیا را رسیدگی می کند یعنی واقعا باید توانایی، تجربه و آگاهی لازم را داشته باشد.
وی افزود: رسیدگی به مسائل کشور، منطقه و جهان براساس خیال پردازی و احساسات نباید انجام شود نمی توان براساس خیالی که قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل کاغذ پاره است از کنار آن بی اعتنا عبور کرد. این دید برای کشور، ملت، منطقه و مسلمانان تبعات و عواقب فراوانی دارد. وقتی شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه صادر کند مسئله ساده ای نیست که بشود به سادگی از کنار آن عبور کرد یا اگر 2 میلیارد دلار سهام قرضه خریدیم پول بیت المال است باید حواسمان باشد، در واقع رئیس جمهور با صدها مسئله خرد و کلان داخلی و بین المللی مواجه است. اینجا واقعا مسئولیت بسیار حساس شورای نگهبان معلوم می شود.
به آیت‌الله جنتی گفتم«آقا چرا فلانی را به عنوان رجل سیاسی قبول کردید»
دری نجف آبادی یادآور شد: من در دوره گذشته خدمت آیت الله جنتی هم گوشزد کردم که "آقا چرا فلانی را به عنوان رجل سیاسی و مذهبی قبول کردید؟" حالا ایشان جوابی به من نداد یک جواب دیگری داشت گفت. بنابراین مسئله بسیار مهمی است. وقتی کسی یک وزارتخانه یا استانداری را یک روز هم اداره نکرده است حالا کل کشور را می خواهد اداره کند. این حتما باید در یک شاخص های بسیار روشن و قوی و کارآمد تعریف شود. رئیس جمهور باید ظرفیت بسیار برای رسیدگی به مسائل داخلی و بین المللی را از نظر وقت، استعداد، هوش، مذاکره در عرصه بین المللی داشته باشد بنابراین تعریف معیارهای رجل سیاسی و مذهبی برای نامزد انتخابات ریاست جمهوری واقعا مسئله بسیار مهمی است که به سادگی ریسک بردار نیست چون کشور حداقل برای چهار سال دچار ضرر و زیان می شود. امیدوارم شورای نگهبان شاخص های بسیار مناسبی را برای این مسئله تعریف کند و قانونگذاری بسیار خوبی نیز داشته باشیم تا چالش هایی که در گذشته بود در آینده تکرار نشود.