رویداد۲۴ نشریه شورای آتلانتیک در تحلیلی به چرایی احتمال پایین حمله نظامی غرب به ایران در صورت شکست مذاکرات هسته‌ای پرداخته و می‌نویسد: در حالی که مذاکرات وین برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ به کندی پیش می‌رود، صحبت از «گزینه نظامی» علیه ایران بار دیگر از سر گرفته شده. طی یک دهه گذشته در حالی که بحران هسته‌ای میان ایران و غرب کاهش یافته است، حمله نظامی علیه تاسیسات هسته‌ای ایران از سوی اسرائیل و با همراهی آمریکا بار‌ها مطرح شده است.
خروج دولت دونالد ترامپ از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در سال ۲۰۱۸ میلادی و تحمیل دوباره تحریم‌های سخت آمریکا علیه تهران، مقام‌های جمهوری اسلامی ایران را برای توسعه توان هسته‌ای خود تشویق کرد. در حالی که مقام‌های ایران با تاخیر به مذاکرات وین بازگشتند، تهران پیشرفت‌هایی را در برنامه هسته‌ای خود داشته است که برخی از این پیشرفت‌ها به ویژه در دانش هسته‌ای غیرقابل بازگشت هستند.
آیا برنامه هسته‌ای ایران با حمله نظامی مهار خواهد شد؟ و پیامد‌های این حمله در زمینه خسارت‌های جانبی و بی ثباتی منطقه‌ای چه خواهد بود؟
بیشتر بخوانید: تحولات خاورمیانه و نقش ایران / مذاکرات وین چه تغییری در معادلات منطقه ایجاد کرده است؟
از زمان حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ میلادی علیه آمریکا، که منجر به افزایش حضور نظامی آمریکا در خاورمیانه و راه اندازی آنچه جنگ جهانی علیه تروریسم خوانده شده بود، احتمال جنگ علیه ایران موضوع بحث‌ها بود. با این حال، این موضوع به دلایل متعدد اتفاق نیفتاد، از جمله اولویت استراتژیک افغانستان و عراق برای واشنگتن. در صورت حمله نظامی آمریکا و یا اسرائیل علیه ایران در دو دهه گذشته، آن‌ها به کشوری با نیرو‌های مسلح ناکارآمد و مجهز به تجهیزات نظامی فرسوده و قدیمی مواجه می‌شدند.
اما ایران علی رغم اینکه هدف تعداد بیشماری از تحریم‌ها قرار گرفته بود، توسعه و بهبود توان نظامی خود را مدیریت کرد و از تکنولوژی‌های موجود از ارتش آمریکا در عراق و افغانستان آموخت و گاهی نیز آن‌ها را کپی کرد. ایران همزمان از چندین استراتژی موثر برای افزایش قابلیت‌های بازدارندگی خود شامل افزایش بودجه تحقیقات و توسعه در زمینه صنایع دفاعی و نیرو‌های نظامی استفاده کرد و ماهیت دکترین نظامی خود را با تاکید بر تاکتیک‌های نامتقارن و کم هزینه تغییر داد. این تغییر دکترین شامل توسعه و پراکندگی تاسیسات هسته‌ای ایران، ایجاد و تقویت گروه‌های شبه نظامی متحد در لبنان، عراق، افغانستان، یمن، سوریه و نواز غزه و همچنین دستیابی به سطح غیرقابل بازگشتی از انرژی هسته‌ای بود.
استفاده از این استراتژی‌ها و بهره مندی از اشتباهات دشمنانش، ایران را به یک بازیگر کلیدی در خاورمیانه تبدیل کرد که بار‌ها منافع آمریکا، اسرائیل و رقبای عرب خود را در منطقه به چالش کشید. این افزایش قدرت به نقطه‌ای رسید که نیرو‌های نظامی ایران مستقیما با نیرو‌های آمریکایی مقابله می‌کردند. اسقاط گلوبال هاواک و حمله موشکی به پایگاه نظامی عین الاسد در عراق دو مثال از این موارد است.
یک سال پیش تغییر در دولت آمریکا این امیدواری را ایجاد کرد که دیپلماسی میان ایران و آمریکا بار دیگر از جایی که در سال ۲۰۱۶ به پایان رسیده بود از سر گرفته شود. با این حال، ایران و آمریکا با وجود پیشرفت‌هایی که داشتند نتوانستند پیش از انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۲۰۲۰ برجام را احیا کند. با سرکار آمدن ابراهیم رئیسی در آگوست سال ۲۰۲۱، تیم جدید دیپلماتیک ایران اصول حسن نیت، اعتماد سازی و خوش بینی تیم قبلی را کنار گذاشته بود، مواردی که به ایجاد جو سازنده و درک متقابل در مذاکرات منجر شده بود.
از سوی دیگر، اسرائیل که همواره بر حق خود برای اقدامات نظامی پیشگیرانه علیه ایران تاکید داشت نیز لفاظی‌های شدید خود را در روز‌های اخیر کاهش داده است. نفتالی بنت نخست وزیر اسرائیل در ۲۸ دسامبر سال ۲۰۲۱ اعلام کرد که اسرائیل با هرگونه توافقی مخالف نیست و یک توافق خوب، خوب است.
مقام‌های نظامی آمریکا درباره رشد قدرت نظامی ایران به ویژه در حوزه موشک‌های بالستیک هشدار داده‌اند. جنرال مک کنزی رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا به نیویورکر گفته بود که «موشک‌های ایران به تهدید‌های جدی‌تری نسبت به برنامه هسته‌ای این کشور تبدیل شده‌اند. اکنون ایرانی‌ها می‌توانند به طور موثری در سراسر خاورمیانه حملاتی را صورت دهند.»
فاکتور‌های دیگر جنگ با ایران را غیرقابل انجام می‌کند. دولت جو بایدن اکنون تمرکز بیشتری بر شرایط شکننده امنیتی در شرق اروپا به دلیل استقرار نظامی گسترده روسیه در مرز‌های اوکراین و همچنین تهدیدات چین علیه تایوان دارد. آمریکا به طور کامل از افغانستان خارج شده است و ماموریت‌های نیرو‌های اندک خود در عراق را نیز کاهش و تغییر داده است. تثبیت موقعیت سوریه نیز انگیزه اسرائیل برای ایجاد یک درگیری محدود با ایران را کاهش داده است. حتی اگر مذاکرات وین شکست بخورد و تنش‌ها در سطح بالایی باقی بماند، درگیری نظامی غیر ممکن است چرا که منجر به وضعیت شکست-شکست برای همه طرف‌های درگیر آن خواهد شد.