رویداد۲۴ هما حسینی: بیش از سه سال از روزی که دولت حسن روحانی نرخ ۴۲۰۰ تومانی را برای واردات تعیین کرد، می‌گذرد. طی این دوره این ارز فراز و نشیب‌های زیادی را گذراند. بعد از این سیاست بود که انبوهی پرونده فساد واردات موبایل، خودرو و سایر کالاها روی میز دستگاه قضا سر درآورد. بعد از این دولت تصمیم گرفت مشمولان این سیاست را محدود کند و در نهایت ارز ترجیحی فقط به دارو و کالاهای اساسی محدود شد.
با آمدن دولت جدید یعنی دولت سیزدهم این سیاست اما دچار تحول جدی شد و دولت رییسی تصمیم به حذف تمامی این ارز گرفت؛ تصمیمی که در شرایط تورمی فعلی بسیار خطرناک برآورد شده و کارشناسان حوزه‌های مختلف این روزها نسبت به تبعات آن مدام هشدار می‌دهند.
به گفته کارشناسان دولت در حالی تصمیم به حذف این نرخ گرفته که سیاست‌های حمایتی و رفاهی لازم برای مهار افزایش تورم‌ها اعمال نکرده است. گرچه ارز دولتی کارنامه موفقی از خود به جای نگذاشته و به منبع توزیع رانت تبدیل شده بود اما به گفته کارشناسان دولت به جای نظارت صحیح بر توزیع ارز دولتی به سمت پاک کردن صورت مساله آن هم در اوج بحران تورمی رفته است.
اما در کنار تمامی اینها موضوعی که کمتر به آن پرداخته شده، این است که با حذف ارز دولتی، واردکنندگان باید برای تامین ارز مورد نیاز خود برای واردات به بازار نیمایی و آزاد بروند و این طبیعتا موجب افزایش چشمگیر تقاضا در این بازارها می‌شود. این در حالی است که در روزهای تحریم و رکود تورمی مدت‌هاست بازار ارز با کمبود عرضه مواجه است و بسیاری از کارشناسان ارز یکی از دلایل عمده افزایش نرخ ارز را کمبود ارز در بازار می‌دانند. در چنین شرایطی پیش‌بینی‌ها درباره آینده نرخ ارز چیست؟
بیشتر بخوانید: جمع اقتصاددانان و دلار ۳۰ هزار تومانی/ افزایش قیمت دلار، روحانی مقصر بود یا رئیسی؟
علی‌اصغر سمیعی رئیس پیشین کانون صرافان در گفت‌وگو با رویداد۲۴ تصمیم دولت را نگران‌کننده توصیف می‌کند و درباره تاثیر آن بر قیمت ارز نیمایی و آزاد که بسیار نزدیک به هم هستند، توضیح می‌دهد: «در یک مسابقه دوچرخه‌سواری، وقتی شرایط برای همه مسابقه‌دهندگان تقریباً مساوی باشد، رقابتی سالم شکل می‌گیرد، یعنی رقابت‌کنندگان، بر اساس توانایی‌های خود، تمرین‌هایی که داشته‌اند و تفکر صحیحی که در تقسیم انرژی برای کل مسافت دارند، یا آشنایی به جاده‌ای که در آن مسابقه می‌دهند و تکنیکی که در انجام رقابت دارند کار خود را انجام می‌دهند و بعد از پایان مسابقه نفرات برتر مسابقه معرفی می‌شود. ممکن است همه شرکت‌کنندگان از نتیجه کاملاً راضی نباشند، ولی همه می‌دانند که باید سعی کنند اشکالات خود را برای مسابقه بعدی برطرف کنند یا اشکالات را کمتر کنند تا به مقام بهتری در مسابقات آینده دست یابد، ولی تصور بفرمایید اگر در مسابقه‌ای به بهانه‌های مختلف برخی از دوچرخه‌سواران از کمک موتور یا اتومبیل بهره‌مند شوند و به جای این که با زحمت خودشان و تحمل فشار به مسابقه ادامه بدهند، به راحتی با کمک گرفتن از موتور یا اتومبیل خود را به خط پایان برساند. چه اتفاقی می‌افتد؟ آیا دیگر انگیزه‌ای برای دیگر شرکت کنندگان برای رقابت باقی می‌ماند؟»
او ادامه می‌دهد: «بعد از آن شرکت کنندگان و حتی تماشاگران به شدت به برگزار کنندگان مسابقه بدبین و بی‌اعتماد می‌شوند، از آن گذشته دیگر هیچ جوانی احساس نمی‌کند که برای شرکت در مسابقه نیاز به تمرین‌های طولانی و منظم و خواب به موقع و خوراک صحیح دارد، بلکه همه به این فکر می‌کنند چگونه می‌شود با صاحبان اتومبیل و موتور ( بخوانید مقام و قدرت) برای رسیدن هر چه زودتر به پایان خط هماهنگ کنند و این دیگر مسابقه دوچرخه سواری نخواهد بود، بلکه مسابقه «هر چه بی‌اخلاق‌تر بودن» خواهد بود و آن دوچرخه‌سواری که بخواهد اخلاقی و صحیح عمل کند، حتی اگر در اوج شایستگی هم باشد، نمی‌تواند به حق خودش در این رقابت غیر اخلاقی دست پیدا کند. برگزار کنندگان دائما اطلاعات غلط به شرکت‌کنندگان و مسابقه‌دهندگان بدهند و فی‌المثل زمانی که هنوز صد کیلومترتا آخر خط باقی مانده به دروغ مسافت باقی مانده را چهل کیلومتر اعلام کنند تا به خیال خودشان باعث خوشحالی دوچرخه‌سواران بشوند، غافل از اینکه بعد از اینکه دروغ گویی آنها معلوم می شود چقدر به روحیه مسابقه دهندگان لطمه وارد می شود. این درست مثل این است که قیمت سی هزار تومان در بازار را به دروغ پائین‌تر از واقع اعلام کنیم، به امید اینکه مردم را خوش دل کنیم. بارها گفته‌ام: «قیمت یعنی علامت» اگر حتی با نیت خیر علامت غیر واقعی بدهید، کاری ناصواب و بیخردانه کرده‌اید.»
به گفته سمیعی در این شرایط به نظر می‌رسد، امید دولت برای اینکه بعد از حذف ارز دولتی نرخ دلار افزایش پیدا نکند، این است که سیاست تزریق ارز به بازار را عملی کند اما این راهکار اصلا در شرایط فعلی واقعی و قابل تحقق نیست زیرا اعلام قیمت‌های غیرواقعی باعث گمراهی فعالان اقتصادی خواهد شد و مردم هم بعد از اینکه متوجه دروغین بودن قیمت‌های دستوری شوند، به مسئولان اقتصادی کشور بدبین می‌شوند. برای مثال وقتی قیمت در اول سال برای دلار با ۲۵ هزار تومان شروع شود و تفاضل نرخ تورم در کشور ما و کشورهای حوزه دلار هم نزدیک ۴۰ در صد باشد، بسیار طبیعی خواهد بود که قیمت دلار در آغاز سال جدید با ۳۵ هزار تومان باز شود و هر چقدر که قیمت‌های اعلام شده با این قیمت تفاوت داشته باشد، به معنای غیرواقعی بودن و به نوعی فریب فعالان اقتصادی خواهد بود، بنابراین حتی اگر با اصلاح روابط بین‌المللی درآمدهای نفتی ما زیادتر هم بشود و پول‌های بلوکه شده ما هم آزاد شود، باز هم منطقی نیست با تزریق دستوری، ارز را به طور مصنوعی و غیرواقعی پائین نگه داریم و باعث صدمات جبران‌ناپذیری به اقتصاد کشور بشویم.»
به گزارش رویداد۲۴ ابراهیم رییسی دولت را با نرخ ارز ۲۳ هزار تومان تحویل گرفت و یکی از شعارهای او برای اداره کشور پایین آوردن نرخ ارز بود، اما طی مدتی که دولت سیزدهم کار خود را آغاز کرده، قیمت ارز با افزایش بیش از ۲۰ درصدی به طور میانگین مواجه بوده و حتی نرخ ارز به ۳۰ هزار تومان هم در بازار آزاد رسید و اکنون در کانال ۲۸ هزار تومان است. اکنون نیز به گفته سمیعی کارشناس حوزه ارز در کوتاه‌مدت پیش‌بینی می‌شود نرخ ارز به ۳۵ هزار تومان برسد. نوع سیاست ارزی دولت سیزدهم، تعلل در روند مذاکرات و قوت گرفتن توافق بر سر تهاتر نفت با کالا و نه ورود ارزهای جدید و در نهایت حذف ارز دولتی و افزایش تقاضا در بازار نیمایی و آزاد همگی عواملی است که به گفته کارشناسان زنجیره روند صعودی نرخ ارز را می‌سازد و باید منتظر شوک دوباره ارزی بود.