رویداد۲۴ قبل از آن که موج اومیکرون غلبه کند و حتی آن دسته از افرادی را که دوزهای متعدد واکسن کووید-۱۹ را تزریق کرده بودند آلوده کند نیز شواهدی در حال ظهور بود که نشان می‌داد اثربخشی واکسن‌ها برای محافظت از افراد در برابر عفونت پس از چند ماه کاهش یافته بود. تزریق دوز تقویتی به زودی تایید شد تا ایمنی افراد را در برابر ویروسی که هنوز در حال گسترش است تقویت کند.
در حال حاضر، برای برخی از آمریکایی‌ها ماه‌ها از تزریق دوز تقویتی می‌گذرد. اسرائیل که یکی از تهاجمی‌ترین رویکردها را برای واکسیناسیون در پیش گرفته چهارمین دوز را برای همه بزرگسالان در نظر می‌گیرد. بنابراین، این پرسش برای آن دسته از شهروندان امریکایی که دوز تقویتی را تزریق کرده‌اند مطرح شده که آیا من به تزریق دوز چهارم نیاز دارم؟
در حال حاضر، کارشناسان معتقدند این بستگی به وضعیت سیستم ایمنی شما دارد. اگر دچار نقص ایمنی هستید بله، باید چهارمین دوز واکسن را دریافت کنید و واجد شرایط هستید. کارشناسان می‌گویند از آنجایی که در حال حاضر افراد دارای نقص ایمنی بیش‌تر آسیب‌پذیر هستند دریافت دوز دیگری از واکسن‌های موجود در حال حاضر برای آنان امری منطقی است. در مورد سایرین، دانشمندان هنوز در حال ارزیابی هستند که آیا دوز دیگر واقعا ضروری است یا خیر.
افراد دارای نقص ایمنی در حال حاضر واجد شرایط دریافت چهار دوز طبق توصیه‌های مرکز کنترل و پیشگیری بیماری امریکا هستند. بیماران واجد شرایط شامل افرادی هستند که تحت درمان سرطان هستند، افرادی که پیوند عضو دریافت کرده‌اند، افراد مبتلا به عفونت «اچ آی وی» و افرادی که دارای اختلالات خود ایمنی هستند یا داروهایی مصرف می‌کنند که می‌تواند سیستم ایمنی آنان را سرکوب کند.
افراد دچار نقص ایمنی از تزریق دو دوز اولیه واکسن‌های فایزر و مدرنا سطح محافظت یکسانی دریافت نکردند به همین دلیل است که آنان یکی از اولین گروه‌هایی بودند که پاییز گذشته واجد شرایط دریافت واکسن‌های تقویتی قلمداد شدند. برای این دسته از افراد تزریق سه دوز واکسن به طور موثر به عنوان اولین دوره تزریق واکسن آنان عمل می‌کند.
مطالعات اولیه در بریتانیا، ایالات متحده و فرانسه نشان داده است که حدود نیمی از افراد دارای نقص ایمنی که پس از دو تزریق دوز هیچ پاسخ ایمنی‌ای مشاهده نکردند پس از تزریق دوز سوم پاسخ ایمنی را تجربه کردند و پژوهش‌های قوی‌تری برای ارزیابی اثربخشی این دوز در حال انجام است؛ بنابراین افراد دارای نقص ایمنی در حال حاضر در اولویت برای تزریق دوز چهارم هستند. برای سایر افراد، کارشناسان معتقدند که باید منتظر بمانیم و ببینیم وضعیت به چه سمتی پیش می‌رود.
پژوهشی صورت گرفته در اسرائیل پس از تزریق دوز چهارم ایجاد پاسخ آنتی بادی قوی را در افراد نشان داد اگرچه این دوز برای جلوگیری کامل از عفونت ناشی از سویه اومیکرون کافی نبود. اسرائیل یکی از تهاجمی‌ترین سیاست‌ها را در مورد تزریق دوزهای تقویتی برای همه بزرگسالان بالای ۶۰ سال، کارکنان بخش مراقبت‌های بهداشتی و افراد ساکن خانه‌های سالمندان در پیش گرفته و دوز چهارم را به آنان تزریق می‌کند.
چهارمین دوز واکسن از سوی اسرائیل برای همه بزرگسالان بالای ۱۸ سال در نظر گرفته شده است البته این دوز پس از گذشت دست کم پنج ماه از دوز سوم تزریق شده توسط آنان یا سپری شدن همان مدت زمان از آلوده شدن احتمالی به ویروس کووید -۱۹ تزریق می‌شود.
بیشتربخوانید: مقایسه واکسیناسیون در ایران و جهان
متخصصان در این باره اجماع نظر دارند که تزریق دوز چهارم برای افراد دارای نقص ایمنی منطقی است، اما آنان باور دارند که هنوز شواهدی قانع کننده وجود ندارند که نشان دهند جمعیتی گسترده‌تر نیازمند دریافت دوز چهارم واکسن هستند. این‌عدم اطمینان دست کم تا زمانی که پژوهش‌ها بر روی دوز چهارم و هم چنین بر روی واکسن‌های اختصاصی برای مقابله با اومیکرون تکمیل نشده باشد ادامه خواهد یافت.
فایزر و مدرنا بر دوزهای خاص اومیکرون تمرکز می‌کنند. فایزر اعلام کرده که واکسن خاص تولید شده برای مقابله با اومیکرون امکان در دسترس بودن تا ماه مارس را خواهد داشت. مدرنا نیز انتظار دارد نتایج آزمایش‌های بالینی خود درباره واکسن اومیکرون را در ماه آینده ارائه کند.
«آنجلا راسموسن» ویروس‌شناس می‌گوید: «من هنوز متقاعد نشده‌ام که تزریق دوز چهارم ضروری است». او می‌گوید باید ببینیم چه زمانی داده‌های واقعی منتشر می‌شود. البته او نیز معتقد است که تزریق دوز چهارم برای افرادی که دچار نقص ایمنی هستند ضروری است و این یک استثناء محسوب می‌شود.
برخی از دانشمندان حتی استدلال می‌کنند که ما به واکسن‌هایی نیاز داریم که فرمول‌های قدیمی و جدید را ترکیب کنند. نکته اساسی این است که نسخه اصلی واکسن‌ها ممکن است نیاز به به روزرسانی داشته باشند. با توجه داشته باشیم که این ذهنیت ممکن است در ماه‌های آینده تغییر کند. «مونیکا گاندی» پژوهشگر بیماری‌های عفونی در دانشگاه کالیفرنیا در سانفرانسیسکو بر این باور است که افراد بالای ۷۵ سال با چندین بیماری مزمن ممکن است از دوز دیگری بهره‌مند شوند.
«ویلیام هانیج» اپیدمیولوژیست دانشگاه هاروارد معتقد است که امکان تزریق دوز چهارم به کارکنان بخش درمانی وجود خواهد داشت به خصوص اگر مشخص شود که این دوز برای جلوگیری از هر گونه عفونت حتی برای مدت کوتاهی مدت موثر است.
علم همواره در حال تغییر است. ما می‌توانیم به سوی آینده‌ای حرکت کنیم که در آن دوزهای واکسن تقویتی دوره‌ای کووید-۱۹ به بخشی از برنامه معمول تزریق واکسن مانند واکسن‌های سالانه آنفولانزا تبدیل شوند. مدیر ارشد پزشکی مدرنا این هفته به شبکه خبری «سی ان بی‌سی» گفته بود که گمان می‌کند واکسن‌های اختصاصی برای مقابله با اومیکرون می‌توانند این نقش را در آینده ایفا کنند.
نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که واکسن‌هایی که ما اکنون در اختیار داریم و دوزهایی که پیش‌تر تجویز شده‌اند بسیار مفید هستند. بر اساس پژوهش تازه انجام شده از سوی مرکز کنترل و پیشگیری بیماری امریکا خطر بستری شدن در بیمارستان به دلیل عفونت ناشی از اومیکرون در افرادی که سه دوز واکسن را تزریق کرده‌اند کاهش یافته است. حتی افرادی که تنها دو دوز مصرف کرده بودند ۸۱ درصد کاهش خطر نیاز به بستری شدن در بیمارستان در صورت آلوده شدن به اومیکرون را نشان دادند.
اگرچه پاسخ‌های ایمنی بسته به سن و سلامتی متفاوت هستند اکثریت قریب به اتفاق افراد مسن هنوز پنج ماه پس از تزریق سومین دوز واکسن پاسخ ایمنی را از خود نشان می‌دهند. ارزیابی‌ها نشان می‌دهند که واکسن‌های کووید-۱۹ تا نوامبر سال ۲۰۲۱ میلادی جان ۱.۱ میلیون نفر را نجات داده اند.
شیوع اومیکرون به ما یادآوری کرد علیرغم آن که وضعیت همواره در حال تغییر است ارزش اساسی واکسیناسیون تغییر نکرده است. برخی از ما ممکن است در حال حاضر به تزریق یک دوز اضافی نیاز داشته باشیم سایرین ممکن است بعدا به تزریق یک دوز دیگر نیاز داشته باشند.