رویداد۲۴ زینب غبیشاوی: تنش روسیه و اوکراین آنقدر بالا گرفته که هر لحظه امکان وقوع درگیری نظامی وجود دارد. نیروهای نظامی روسیه در واکنش به اسقرار ناتو در مرز اوکراین مستقر شده و مسکو خروج خود از منطقه را منوط به خروج ناتو کرده است؛ با این حال ناتو از قبول چنین درخواستی سر باز زده است و همین مسئله احتمال درگیری را افزایش داده است. اینکه آیا بین روسیه و اوکراین جنگ در خواهد گرفت و واکنش آمریکا و همچنین ناتو به این اتفاق چیست، سوالی است که از محسن جلیلوند کارشناس سیاست خارجی پرسیده‌ایم. جلیلوند به رویداد۲۴ می‌گوید: آنطور که آمریکا و غرب می‌گوید، بحران اوکراین به حد خود رسیده و احتمال جنگ وجود دارد، با توجه به اینکه بسیاری از کشور‌ها اتباع خود را خارج کرده و سفارتخانه‌ها نیز تخلیه شده، نشان دهنده احتمال درگیری است و با توجه به اینکه روسیه برتری نظامی دارد، این اتفاق رخ خواهد داد. اما حالا باید دید چه می‌شود.
بیشتربخوانید: چقدر احتمال حمله روسیه به اوکراین وجود دارد؟/ اختلاف ناتو و روسیه بر سر چیست؟
او می‌گوید: انتظار می‌رفت در تماس تلفنی بایدن با پوتین، روی این موضوع بحث و بررسی و حل شود، اما آنطور که طرف روسی اعلام کرده، مشکل هنوز حل نشده است. روسیه خواهان تامین امنیت حوزه خودش است. اوکراین با مسکو ۵۰۰ کیلومتر فاصله دارد، اگر آمریکا به اوکراین برود یا اوکراین عضو ناتو شود، یک موشک کوتاه‌برد هم عملا روسیه را تهدید می‌کند. آن‌ها معتقدند که آمریکایی‌ها همان بلایی که سر شوروی آوردند را بار دیگر تکرار خواهند کرد.
جلیلوند در توضیح می‌گوید: آمریکا پیمانی داشت تحت عنوان پیمان کمربند سبز که می‌خواست شوروی را محدود کند، ناتو در اروپا بود و سنتو در خاورمیانه. ترکیه هم عضو ناتو بود و هم عضو سنتو. همچنین هم ایران و هم پاکستان عضو بودند. آمریکا یکسری پیمان‌های امنیتی دور اتحاد جماهیر شوروی کشیدند و آن را محدود کرد. روس‌ها معتقدند آمریکا در حال تکرار چنین کاری است و فعلا آمده کشور‌های کوچکی مانند لیتوانی، رومانی و ... را عضو ناتو کرده تا روسیه را محدود کند. اوکراین کشور بزرگی است و ۴۰ میلیون نفر جمعیت دارد و اگر عضو ناتو شود، فشار زیادی را به روسیه وارد خواهند کرد.
جلیلوند با بیان اینکه آمریکا گفته در صورت بروز حمله نظامی با روسیه مقابله خواهیم کرد، گفت: آمریکا فشار و محدودیت اقتصادی به روسیه وارد خواهد کرد. جنگ فقط نیروی نظامی نیست؛ همین ۱۳۰ هزار نیرویی که روسیه در کنار مرز اوکراین مستقر کرده، روزانه یک کیلو هم نان بخورند روزانه ۱۳۰ هزار کیلو نان می‌شود، کاری به تسلیحات و لجستیک هم نداریم، مگر اقتصاد روسیه چقدر توانایی دارد و تا کی می‌تواند آن‌ها را در مرز نگاه دارد؟ جنگ هیچگاه حاصل محاسبه نیست، حاصل سوء محاسبه است، بنابراین اگر پوتین وارد سوءمحاسبه و جنگ شود، جمع و جور کردن آن برایش بسیار سخت خواهد شد. آمریکا هم بدش نمی‌آید روسیه را درگیر این باتلاق کند. روسیه در کوتاه‌مدت شاید موفق عمل کند، اما در میان‌مدت و بلندمدت درگیر خواهد شد.
این کارشناس سیاست خارجی در ادامه می‌گوید: یک ژنرال روسی می‌گفت جنگ ادامه سیاست است فقط با ابزار‌های دیگر. اگر بدانیم که سیاست پوتین نوعی تزاریسم است، بنابراین باید بگوییم یکی از ابزار‌هایی که به کار می‌برد جنگ است. در سال ۲۰۱۴ دیدیم که شبه‌جزیره کریمه را گرفت. در سال ۲۰۰۸ دو ایالت گرجستان را گرفت. از نظر پوتین سیاست نئوتزاریسم نیاز است که از ابزار‌های جنگی در آن استفاده کند. حالا اینکه تا چه اندازه موفق شود بحث دیگری است. فکر می‌کنم روسیه در میان‌مدت کم میآورد و با فشار‌هایی که بر آن‌ها وارد می‌کنند مجبور است در جا‌های دیگر امتیاز دهد. شانس بیاورد مکان‌های کوچکی که حریم امنیتی آن‌ها است را هوا نکنند.
جلیلوند در پاسخ به این سوال که آیا درگیری موجب بروز جنگ جهانی سوم خواهد شد یا خیر، می‌گوید: جنگ جهانی سومی در کار نخواهد بود. فعلا در موازنه تهدید هستیم. اگر حمله کند در موازنه وحشت قرار می‌گیریم، اما اگر در موازنه وحشت قرار بگیریم هیچیک دست به ماشه نمی‌شود. اگر حمله‌ای رخ دهد قطعا غیرقانونی خواهد بود چرا که شما نمی‌توانید کشوری را مجبور کنید که عضو پیمانی شود یا نشود. پوتین اصرار دارد اوکراین عضو ناتو نشود.
او درمورد واکنش ایران گفته ایران فعلا موضع‌گیری نکرده است. کما اینکه درباره شبه جزیره کریمه هم محکوم نکرد و شاید در این خصوص هم محکوم نکند. سایر کشور‌ها هم با روسیه همراهی نکرده‌اند و فقط بلاروس با آن‌ها همراهی کرده است.
جلیلوند ادامه داد: جنگ عملی مزموم است و هیچ فرد یا کشوری از آن حمایت نمی‌کند، مگر اینکه بهانه‌های محکمی داشته باشند، مانند جورج بوش که به بهانه مبارزه با تروریسم وارد جنگ در افغانستان شد. در قرن ۲۱ به راحتی نمی‌توانید وارد جنگ شوید و استفاده از زور دیگر معنایی ندارد بنابراین برای تغییر سیاست نباید از ابزار جنگ استفاده کنید. در خاورمیانه جنگ و کشتن مردم عادی شده، اما در اروپا اینگونه نیست. این موضوعات معنایی در قرن پست‌مدرن معنایی ندارد. اگر جنگی رخ دهد آمریکا به صورت مستقیم ورود نخواهد کرد، ولی نیروهای مردمی را تقویت خواهد کرد یا شاید هم برخی از نیروهای تروریستی مستقر در خاورمیانه را علیه روس‌ها تقویت و فعال کنند.
این کارشناس روابط بین الملل با بیان اینکه روسیه از شرایط موجود مطلع است، گفت: هیتلر می‌گفت جنگ مانند این است که شما در یک اتاق تاریک را باز کنید و وارد آن شوید. نمی‌دانید که بعد از آن چه خواهد شد. امکانش هم وجود دارد که روسیه اصلا نخواهد به اوکراین حمله کند و اگر ببیند که تهدید غربی‌ها جدی است، شاید وارد جنگ نشود، اما آنطور که آمریکا می‌گوید قریب‌الوقوع است. روسیه ۴ هزار موشک قاره‌پیما دارد، ۵ هزار هواپیما و ۶ هزار عدد تانک دارد و این یعنی امکان خطر بسیار بالاست.