رویداد۲۴ به نقل از سایت آردایت، رژیم کتوژنیک آنلاین دکتر روشن ضمیر “رژیم کتوژنیک یا کتو ، یک رژیم تخصصی با چربی زیاد، پروتئین متوسط و کربوهیدرات خیلی کم است که جهت درمان نوجوانان و برخی بزرگسالان مبتلا به صرع و برخی بیماری‌های دیگر بکار می رود و بتازگی در درمان چاقی و کاهش وزن سریع و یا خروج از استپ وزن مورد توجه قرار گرفته است.”
رژیم کتوژنیک چیست؟
در واقع رژیم کتوژنیک در سال ۱۹۲۰ به عنوان یک درمان مؤثر برای صرع در کودکانی که دارو در آنها بی‌اثر بود معرفی شد. رژیم کتوژنیک همچنین در سرطان، دیابت، سندرم تخمدان پلی کیستیک و بیماری آلزایمر آزمایش شده و مورد استفاده قرار گرفته است.
بررسی رژیم کتوژنیک برای کاهش وزن و لاغری
با این حال، رژیم کتوژنیک به عنوان یک استراتژی بالقوه در کاهش وزن در دهه ۱۹۷۰ با عنوان رژیم اتکینز (یک رژیم غذایی بسیار کم کربوهیدرات و پروتئین بالا) ارائه گردید.
امروزه دیگر رژیم‌های کم کربوهیدرات از جمله رژیم‌های پالئو، ساوت بیچ و دوکان همگی سرشار از پروتئین هستند اما چربی متوسطی دارند. در مقابل، رژیم کتوژنیک به دلیل محتوای فوق‌العاده بالای چربی آن و پروتئین متوسط متمایز است.
رژیم کتوژنیک چگونه کار می کند
فرضیه رژیم کتوژنیک برای کاهش وزن این است که اگر بدن را از گلوکز محروم کنید، که منبع اصلی انرژی برای تمام سلول های بدن است و با خوردن غذاهای کربوهیدرات به دست می آید، یک سوخت جایگزین به نام کتون از چربی ذخیره شده تولید می شود.
مغز بیشترین میزان گلوکز را در یک مقدار ثابت، یعنی حدود ۱۲۰ گرم در روز نیاز دارد، زیرا نمی تواند گلوکز را ذخیره کند. در طول روزه داری یا زمانی که کربوهیدرات بسیار کمی خورده می شود، بدن ابتدا گلوکز ذخیره شده را از کبد بیرون می کشد و به طور موقت پروتئین ها را تجزیه می کند تا گلوکز آزاد شود.
اگر عدم مصرف کربوهیدارت مثلا در رژیم کتوژنیک به مدت ۳-۴ روز ادامه یابد و گلوکز ذخیره شده به طور کامل تخلیه شود، سطح هورمونی به نام انسولین در خون کاهش می یابد و بدن شروع به استفاده از چربی به عنوان سوخت اولیه خود می کند. کبد از چربی، کتون تولید می کند که در غیاب گلوکز می توان از آن استفاده کرد.
کتوز در رژیم کتوژنیک چیست؟
هنگامی که کتون در خون جمع می شوند، به این حالت کتوز می گویند. افراد سالم به طور طبیعی کتوز خفیف را در طول دوره های روزه داری (مثلاً خواب طولانی یا روزه) و ورزش بسیار شدید تجربه می کنند.
طرفداران رژیم کتوژنیک بیان می کنند که اگر رژیم غذایی به دقت اجرا شود، سطح کتون ها در خون به سطح مضری نمی رسد (کتواسیدوز) زیرا مغز از کتون ها برای سوخت استفاده می کند و افراد سالم معمولاً انسولین کافی برای جلوگیری از آن تولید می کنند.
اینکه چه زمانی کتوز اتفاق می افتد مقدار کتون خون از فردی به فرد دیگر متغیر است و به عواملی مانند درصد چربی بدن و میزان متابولیسم بستگی دارد.
کتواسیدوز چیست؟ در مقابل کتوز در رژیم کتوژنیک
کتون های اسید هستند و اگر بیش از حد در خون تولید شوند اثرات سمی دارند که به این حالت که کتواسیدوز می‌گویند. در طی کتواسیدوز، کلیه ها شروع به دفع کتون به همراه آب بدن از طریق ادرار می کنند که باعث کاهش وزن مرتبط با مایعات می‌شود.
کتواسیدوز اغلب در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ در زمان عدم کنترل قند خون رخ می دهد زیرا آنها انسولین تولید نمی‌کنند، انسولین هورمونی است که از تولید بیش از حد کتون ها جلوگیری می‌کند. اما در رژیم کتوژنیک رخ نمی‌دهد، با این حال، در چند مورد نادر، کتواسیدوز در افراد غیر دیابتی به دنبال یک رژیم غذایی طولانی مدت با کربوهیدرات کم گزارش شده است.
رژیم غذایی کتوژنیک چگونه است
رژیم کتوژنیک “استاندارد” با نسبت خاصی از درشت مغذی‌ها (کربوهیدرات، پروتئین، چربی) وجود ندارد. رژیم کتوژنیک به طور معمول مصرف کل کربوهیدرات را به کمتر از ۵۰ گرم در روز کاهش می‌دهد. که می تواند تا ۲۰ گرم در روز هم باشد.
به طور کلی، منابع کتوژنیک به طور متوسط ۷۰-۸۰٪ چربی از کل کالری روزانه، ۵-۱۰٪ کربوهیدرات و ۱۰-۲۰٪ پروتئین را پیشنهاد می‌کنند.
برای یک رژیم کتوژنیک ۲۰۰۰ کالری، این معادل ۱۶۵ گرم چربی، ۴۰ گرم کربوهیدرات و ۷۵ گرم پروتئین است. مقدار پروتئین در رژیم کتوژنیک در مقایسه با سایر رژیم‌های کم کربوهیدرات با پروتئین بالا در حد متوسط است، زیرا خوردن بیش از حد پروتئین می‌تواند از کتوز جلوگیری کند.
اسیدهای آمینه موجود در پروتئین را می توان به گلوکز تبدیل کرد، بنابراین یک رژیم کتوژنیک پروتئین کافی برای حفظ توده بدون چربی بدن از جمله عضلات را مشخص می کند، اما همچنان باعث کتوز می‌شود.
مواد غذایی مجاز و غیر مجاز در رژیم کتوژنیک
نسخه‌های زیادی از رژیم‌های کتوژنیک وجود دارد، اما همه غذاهای غنی از کربوهیدرات را ممنوع می‌کنند. برخی از این غذاها مشخص اند: نشاسته و غلات مانند نان، ماکارونی، برنج، سیب زمینی، ذرت و سایر سبزیجات نشاسته ای؛ و آب میوه ها برخی که ممکن است چندان واضح نباشند حبوبات و بیشتر میوه ها هستند.
اکثر برنامه های کتوژنیک به غذاهای حاوی چربی اشباع بالا مانند گوشت های چرب، کره و همچنین منابع چربی های غیراشباع مانند آجیل، دانه ها، آووکادو، روغن‌های گیاهی و ماهی‌های چرب هستند. بسته به نوع رژیم شما، لیست‌های مواد غذایی کتوژنیک ممکن است متفاوت و حتی در تضاد باشند.
فواید رژیم کتوژنیک
نشان داده شده است که رژیم کتوژنیک در کوتاه مدت تغییرات متابولیکی مفیدی ایجاد می کند. همراه با کاهش وزن، پارامترهای سلامت مرتبط با وزن، مانند مقاومت به انسولین، فشار خون بالا و کلسترول و تری گلیسیرید بالا بهبود می یابد.
علت کاهش وزن بیشتر و سریعتر در رژیم کتوژنیک
اثر سیر کننده با کاهش میل به غذا به دلیل محتوای چربی بالا در رژیم غذایی
کاهش هورمون‌های محرک اشتها، مانند انسولین و گرلین
نقش مستقیم کتون در کاهش گرسنگی
افزایش مصرف کالری به دلیل اثرات متابولیکی تبدیل چربی و پروتئین به گلوکز
افزایش چربی سوزی به دلیل کاهش سطح انسولین
عوارض رژیم کتوژنیک
درصورتی که یک رژیم کتوژنیک تخصصی و اصولی نباشد هر چند وزن کم می‌شود اما عوارض خاصی در طولانی مدت دارد که فرد اوایل متوجه آن نیست: از جمله افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه و پوکی استخوان، و افزایش سطح اسید اوریک خون (یک عامل خطر برای نقرس) وکمبود مواد مغذی.
اتفاقی که برای اکثریت افرادی می‌افتد که یا سرخود بر اساس اطلاعات جسته و گریخته از گوگل رژیم می‌گیرند یا از فضای مجازی مثل اینستاگرام و فقط به تبلیغات فریبده و تعداد فالوئر و لایک توجه می‌کنند تا بررسی کنند که آیا فردی که قرار است رژیم بدهد یا مدر و مجوزی داردیا نه! و بعد که دچار مشکل شدند دنبال متخصص این امر می‌گردند.
خلاصه: آیا باید رژیم کتوژنیک بگیریم
رژیم کتوژنیک بخصوص در کوتاه مدت باعث کاهش وزن، چربی، قند و فشار خون می‌شود و به شرطی که یک رژیم اصولی و با تجویز و زیر نظر یک متخصص باشد می‌تواند به خصوص به افرادی که قصد کاهش وزن سریع و بیشتری دارند یا بدلیل رژیم های زیاد دچار کاهش متابولیسم شده اند کمک کند.
منبع: رژیم آنلاین تخصصی دکتر روشن ضمیر ( آردایت ) rdiet.ir مرجع علمی و ارئه دهنده رژیم های تخصصص از جمله رژیم کتوژنیک