ماه ابتدایی پاییز با خبر زمزمه استعفای علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همزمان شد. این خبر در حالی بین اصحاب رسانه و فضای سیاسی کشور پیچید و چرایی آن از جمله موضوعات تحلیل مسائل روز کشور بود که بیشتر افراد تصور می‌کردند شایعه ای بیش نیست، کما اینکه محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت نیز در نشست مطبوعاتی خود ترجیح داد اظهارنظری نکند و خبرنگاران را به مدتی صبوری دعوت کرد اما این انتظار و صبر چند ساعتی بیشتر طول نکشید چون خبر آمد گودرزی وزیر ورزش و جوانان و فانی وزیر آموزش و پرورش در کنار علی جنتی استعفای خود را تقدیم رئیس جمهور کردند.
از 13 مرداد سال 92 که فعالیت رسمی دولت یازدهم آغاز شد تا 28 مهر 95 یعنی 3 سال و 2 ماه و 15 روز کابینه حسن روحانی بی تغییر باقی ماند، کما اینکه برداشت غالب هم آن بود که ترکیب وزرای کابینه تا پایان چهار سال دستخوش تغییری نخواهد شد اما عصر روز چهارشنبه 28 مهر رئیس جمهور با استعفای جنتی، فانی و گودرزی موافقت و سرپرستان وزارتخانه های بی وزیر را منصوب کرد. به فاصله ای کوتاه نیز نامه رسمی معرفی صالحی امیری، احمدی دانش آشتیانی و سلطانی فر به عنوان وزرای پیشنهادی "فرهنگ و ارشاد اسلامی"، "آموزش و پرورش" و "ورزش و جوانان" روز یکشنبه 2 آبان تقدیم مجلس شد.
البته این تغییرات کابینه بی نقد هم نبود، برخی روی مصادیق بحث داشتند، بعضی معتقد بودند باید در حوزه اقتصادی شاهد این رخداد می بودیم عده ای دیگر نیز زمان ترمیم کابینه را مناسب نمی دانستند اما حسن روحانی پاسخ انتقادها را این طور داد «برادر عزیز من، هدف کشور توسعه و تعالی است و هدف دولت، خدمت به جامعه و مردم است؛ در راه خدمت گاهی نیاز به تثبیت مدیر است و گاهی نیز نیاز به تغییر. اگر دولت برای ثبات وزیر عوض نکند، سایت‌های بداخلاق می‌گویند چرا دولت این وزرا را عوض نمی‌کند، می‌رود تغییر ایجاد کند، همان بداخلاق‌ها می‌گویند چرا عوض می‌کند؟".
در مقابل منتقدان، سیاسیونی هم بودند که تغییرات اعمال شده در کابینه را هم شجاعت می دانستند هم مصلحت. چنانچه محمد عطریانفر در اینباره به خبرآنلاین گفت»رئیس جمهور دارای ویژگی های شجاعت، عقلانیت و مصلحت سنجی برای تصمیم گیری و به اجرا درآوردن تصمیمات است حتما در این مقطع تشخیص رئیس جمهور بر ترمیم بوده است. نمی توان گفت زودتر یا دیرتر باید تغییر کابینه را انجام می داد. کسانی هم که می گویند ترمیم دولت در حوزه اقتصادی اولویت داشت، خودشان اگر رئیس جمهور بودند نیت شان را عملیاتی می کردند اما رئیس جمهور مستقر فعلا تشخیصش بر همین حوزه هایی است که تغییرات را اعمال کرد.»
وزرایی که از سد مجلس نهم نگذشتند/مجلس دهم به آنها روی خوش نشان می دهد؟
از مباحث منتقدان و حامیان ترمیم کابینه که بگذریم، آنچه امروز به عنوان سئوال جدی مطرح می شود این است که آیا سه وزیر پیشنهادی می توانند از مجلس شورای اسلامی رأی اعتماد بگیرند یا خیر؟ سوالی که ریشه آن را باید در گذشته جستجو کرد، چه انکه هر سه وزیر پیشنهادی در مجلس گذشته شانس خود را برای تصدی صندلی وزارت آزمودند و توفیقی کسب نکردند. مسعود سلطانی فر و سیدرضا صالحی امیری برای وزارت ورزش و جوانان و فخرالدین احمدی دانش آشتیانی بعد از استیضاح رضا فرجی دانا برای وزارت علوم به مجلس نهم معرفی شدند اما در کسب رأی اعتماد توفیق نداشتند.
نگاه فراکسیون های سیاسی
اما امروز مجلس دهمی بر سر کار است که فضای حاکم بر آن کاملا متفاوت با مجلس نهم است. از 286 نماینده حاضر در نهاد قانون گذاری 103 نفر عضو فراکسیون امید، 90 نفر عضو فراکسیون مستقلان ولایی و 93 نفر عضو فراکسیون ولایت هستند بنابراین می توان گفت با توجه به اینکه فضای عمومی مجلس دهم به لحاظ سیاسی کاملا متفاوت از مجلس نهم است، ارزیابی کارشناسی و تخصصی در نوع رأی به وزرای پیشنهادی غالب بر گرایش سیاسی باشد. این مسئله را سلمان خدادادی رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس تأیید می کنند و می گوید "نظر فراکسیون های سیاسی بی تأثیر نیست اما تعیین کننده نخواهد بود. اکثریت مجلس به برنامه های وزرای پیشنهادی نگاه می کنند."
در همین راستا بهرام پارسایی سخنگوی فراکسیون امید نیز به خبرگزاری خبرآنلاین گفت: با توجه به تفاوتی که دوره دهم با دوره نهم دارد فضای عمومی مجلس را درباره رأی اعتماد به آقایان صالحی امیری، دانش آشتیانی و مسعود سلطانی فر مثبت می بینم. ممکن است برخی نمایندگان همسو با جبهه پایداری حساسیت های سیاسی را در قبال سه وزیر پیشنهادی به ویژه آقای دانش آشتیانی نشان دهند اما این رویکرد میان نمایندگان عمومیت ندارد و می توان از الان رأی اعتماد گرفتن آنها را پیش بینی کرد.
محمد قمی نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر در مجلس شورای اسلامی و دیگر عضو فراکسیون امید نیز معتقد است: هر سه وزیر پیشنهادی از مجلس رأی اعتماد می گیرند. گرچه هر سه آقایان صالحی امیری، دانش آشتیانی و مسعود سلطانی فر زمان مجلس نهم برای تصدی وزارت به مجلس نهم معرفی شدند اما نتوانستند رأی اعتماد بگیرند اما دیدگاه های سیاسی در مجلس نهم غلیظ تر بود و مجلس دهم مجلسی است که عاقلانه تر تصمیم می گیرد و عمل می کند و در واقع با سیاست های دولت همخوانی بیشتری دارد.
از بررسی مواضع و دیدگاه های اعضای فراکسیون ولایت نیز بر می آید که آنها نیز به وزرای پیشنهادی "ورزش و جوانان" و "فرهنگ و ارشاد اسلامی" رأی مثبت می دهند اما در نوع نگاه به وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش اختلاف دیدگاه دارند کما اینکه محمدعلی پورمختار عضو فراکسیون ولایت می گوید: فراکسیون ولایت نسبت به وزرای پیشنهادی "فرهنگ و ارشاد اسلامی" و "ورزش و جوانان" رویکردش مثبت باشد اما شاید نسبت به وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش نظر مثبتی نداشته باشد چون گفته می شود او سال 88 در قضیه تحصن و تحریک دانشگاهیان نقش داشت البته باید بیشتر در صحنه بحث را دید.
همچنین حمیدرضا فولادگر دیگر عضو فراکسیون ولایت نیز درباره نوع نگاه فراکسیون متبوع خود به سه وزیر پیشنهادی این طور اظهار نظر می کند: شاید حساسیت فراکسیون روی وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش بیشتر باشد تا وزرای پیشنهادی فرهنگ و ارشاد اسلامی و ورزش و جوانان؛ مخصوصا اینکه سابقه اجرایی احمدی دانش آشتیانی در وزارت علوم بود نه آموزش و پرورش اما معلوم نیست که هنگام رأی اعتماد 100 درصد فراکسیونی عمل شود. ممکن است وقتی برنامه ها به صحن علنی ارائه می شود برخی نمایندگان به تشخیص خودشان عمل کنند.
در مقابل دیدگاه دو عضو فراکسیون ولایت، غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی نایب رئیس اول فراکسیون مستقلان ولایی نظر سخنگوی فراکسیون امید را تأیید می کند و صریح و قطعی به خبرآنلاین می گوید: هر سه آقایان صالحی امیری، مسعود سلطانی فر و دانش آشتیانی در مجلس رأی می آورند. او به انتقادهایی هم که درباره وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش مطرح می شود این طور پاسخ می دهد: منتقدان چند نکته تاریک برای دانش آشتیانی بر می‌شمردند نخست آنکه او از جامعه فرهنگیان نیست در صورتی که توضیحات دانش آشتیانی نشان داد که او خاک گچ پای تخته سیاه مدارس را خورده است، زمانی معلم و مدیر مدرسه بود و در حوزه آموزش و پرورش مسئولیت داشت اما بالاخره انسان رشد می کند، آقای دانش آشتیانی هم از معلمی مدرسه به استادی در دانشگاه رسید. هیچگونه سندی هم درباره انحرافات سیاسی از دانش آشتیانی ارائه نشده است و فقط برخی اتهام می زنند. او نشان داده فردی انقلابی، زحمتکش و همراه با نظام است. در کل نباید ذخایر نظام را تخریب کرد بالاخره آنها مسئولیت های مختلف داشتند، تجربه کسب کردند و حالا نباید به راحتی این سرمایه ها را کنار گذاشت.
مجموع اظهارنظرها نشان می دهد صالحی امیری وزیر پیشنهادی فرهنگ و ارشاد اسلامی و مسعود سلطانی فر وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان نظر مثبت هر سه فراکسیون را با خود دارند، دانش آشتیانی وزیر آموزش و پرورش نیز هرچند با مخالفت جدی و سیاسی برخی اعضای فراکسیون ولایت مواجه خواهد شد اما به نظر می رسد روز سه شنبه 11 آبان رأی اعتماد قریب به اتفاق اعضای دو فراکسیون مستقلان ولایی و امید را در سبد خود خواهد دید و همین میزان حمایت برای آنکه او بعد از ترک جلسه علنی مجلس شورای اسلامی یک راست به خیابان شهید سپهبد قرنی برود و سکاندار وزارت آموزش و پرورش شود کفایت می کند.
البته اینکه به نظر می رسد وکلای مردم در مجلس شورای اسلامی نسبت به رأی اعتماد به وزرای پیشنهادی سخت گیری نمی کنند موید این مسئله است که می دانند رئیس جمهور در مقطع زمانی کنونی بهترین و قوی ترین گزینه های خود را برای سه وزارتخانه "آموزش و پرورش"، "ورزش و جوانان" و "فرهنگ و ارشاد اسلامی" معرفی کرد پس رأی اعتماد مجلس شورای اسلامی به آنها در 9 ماه تا پایان دولت یازدهم اقدام منطقی است و کمک می کند هیچ وزارتخانه ای در این مدت بدون وزیر نماند و با ورود این 3 وزیر تازه نفس کارهای اجرایی با قوت دنبال شود