رویداد۲۴ طب سنتی و استفاده از گیاهان دارویی از دیرباز در بین ایرانیان رایج بوده است، در گذشته به دلیل ناشناخته بودن طب نوین و وجود گیاهان دارویی، مصرف داروهای سنتی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها مورد توجه بوده و به دلیل ترکیبات طبیعی داروهای سنتی معمولاً عوارضی را برای بیمار به همراه نداشته است؛ همچنین وجود گیاهان دارویی در اقلیم‌های مختلف کشور می‌تواند دلیل دیگری برای استفاده از این دسته گیاهان باشد.
ایران به تنهایی، دو برابر قاره اروپا از تنوع و گیاهان دارویی برخوردار است و بر اساس نظر گیاه شناسان و پژوهشگران تعداد گونه‌های گیاهی ایران هشت هزار مورد است.
متاسفانه همچنان عده‌ای بر این باورند که استفاده از گیاهان دارویی و سنتی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها نسخه قدیمی و منسوخ شده، این در حالی است که کشورهای توسعه یافته چون ژاپن، چین، کره، ویتنام، آلمان، رالیا، نروژ، انگلستان، کانادا و آمریکا نه تنها برای درمان برخی از بیماری‌ها از طب سنتی در کنار طب نوین استفاده می‌کنند، بلکه بخشی از هزینه‌های درمانی صورت گرفته در این حوزه تحت پوشش سازمان بیمه قرار دارد.
در منابع طب سنتی ایرانی که یکی از باسابقه ترین سیستم‌های درمان سنتی در جهان است، در مورد مشکلات تنفسی توصیه‌های مختلفی وجود دارد؛ متخصصان طب سنتی ایران معتقدند مصرف این گیاهان دارویی یا گیاهانی با اثرات مشابه می‌تواند برای کنترل و درمان ویروس " کرونا" مفید باشد.
به همین منظور در گفت و گوی تخصصی با " دکتر سید یعقوب موسوی و دکتر زهرا خزائی"، دو تن از متخصصان طب سنتی در ملایر به واکاوی و بررسی تأثیر گیاهان دارویی و طب سنتی در پیشگیری و درمان کرونا و سویه های مختلف آن پرداختیم که در پی می آید:
■ طب سنتی چیست و چه تاثیری در زندگی روزمره ما دارد؟
طب سنتی شیوه پیشگیری و درمان بیماری ها به روش دانشمندان و طبیبان کهن با استفاده از علوم مختلف از جمله علم طبیعت است که در حال حاضر بسیار پیشرفت کرده و در عرصه تحقیق و پژوهش حرف ها برای گفتن دارد و از حالت تجربی خارج شده و به فضل خداوند متعال و زحمات اساتید به صورت آکادمی تحصیل و تدریس می شود، اما متاسفانه با موانع زیاد و سواستفاده های زیادی هم مواجه شده است.
اما تاثیر طب سنتی در زندگی در درجه اول پیشگیری از بیماری های جسمی و روحی به روش تغذیه مناسب است که هر فرد با شناخت از وضعیت جسمی و روحی خود به غذای مفید و مضر جسم و روح خود علم پیدا کرده و با تغذیه صحیح از سلامت جسم و روح خود محافظت می کند.
از سوی دیگر در طب سنتی برای درمان بیماری ها از علوم مختلف مانند علم طبیعت استفاده می کنیم نکته مهم طب سنتی در درمان بیماری ها هزینه و عوارض بسیار کم نسبت به درمان های نوین است، که بسیار مورد توجه قرار می گیرد اما این نکته را هم باید در نظر گرفت که ضعف و کمبودهایی در طب سنتی وجود دارد که با تلاش، کوشش و کمک مسئولین رفع می شود.
■ گیاهان دارویی مناسب برای کرونا ویروس جدید را ذکر بفرمائید؟
داروهایی که طبق تحقیقات آزمایشگاهی در کرونا ویروس موثر بودند شامل گیاه سرخارگل، اسطوخودوس، بابونه، سیاهدانه، عناب، ریشه شیرین بیان، داروی امام کاظم علیه السلام، بخور جوش شیرین، عصاره استنشاقی نعنا بوده است و در کنار دارو تغذیه مناسب، استراحت کافی لازم است، و دستور استفاده از هرکدام از داروهای فوق طبق جنسیت و سن و شرایط بیماری هر فرد متفاوت بوده و بصورت خودسرانه به هیچ عنوان نباید مورد استفاده قرار گیرد.
■ طب سنتی در درمان کرونا چه کمکی به دانش پزشکی نوین می کند؟
طب سنتی به عنوان یک مکمل در درمان کرونا در کنار علم پزشکی می تواند همزمان با درمان پزشکی با روش های مناسب در تسریع در درمان کرونا بسیار موثر باشد، بنده به عنوان کادر درمان در بخش کرونا طی دو سال اخیر بسیار شاهد این مطلب بوده ام.
■ تاکنون طب سنتی در درمان کرونا چقدر موفق بوده است؟
زمانی می شود میزان موفقیت طب سنتی در درمان کرونا را عنوان کرد که ساختار و معیاری برای ارزیابی موجود باشد، متاسفانه چنین معیاری موجود نیست اما از بازخورد گزارش بیماران مبتلا و درمان شده می توان چنین بیان کرد که طب سنتی در این زمینه مطلوب عمل کرده و در کنار طب پزشکی بسیار موثر و مورد توجه است.
■ گیاهان دارویی مؤثر در پیشگیری و کنترل کروناویروس‌ها را بیان کنید؟
مهمترین عوامل پیشگیری از بیماری بخصوص کرونا ویروس، شیوه‌های صحیح زندگی و تغذیه است که می‌توان به عدم استفاده از سیگار و مشروبات الکلی، ورزش روزانه، تغذیه مناسب، کنترل استرس و اضطراب و خواب به موقع و رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی است و در کنار تقویت سیستم ایمنی و سیستم تنفسی استفاده از گیاه سرخارگل، لیمو، عسل، شستشوی بینی و گلو با آب و نمک بسیار موثر هستند.
■ توصیه های طب سنتی در زمینه تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر کرونا چیست؟
تغذیه مناسب، استفاده بیشتر از میوه جات و سبزیجات، کنترل مصرف غذاهای چرب و شیرین، ورزش مرتب، کنترل وزن، خواب به موقع، کنترل استرس و اضطراب، عدم استفاده از دخانیات و مشروبات الکلی و مصرف غذاهایی که موجب تقویت سیستم ایمنی می شود.
■ چه دمنوش‌های طب سنتی را برای مقابله با ویروس کرونا توصیه می کنید؟
استفاده از دمنوش‌های اسطوخودوس، سرخارگل، بابونه، عناب، آویشن و ریشه شیرین بیان برای مقابله با ویروس کرونا مفید هستند.
■ خیلی افراد " امیکرون" را با سرماخوردگی و یا آنفولانزای عفونی اشتباه می گیردند، راه تشخیص چیست؟
علایم بین بیماری های ویروسی تنفسی بسیار مشترک هستند، اما چیزی که ٱمیکرون را متمایز می‌کند سرایت پذیری سریع، سوزش و درد شدید ناحیه گلو است و اینکه در امیکرون بی حالی و ضعف در بیماران شدیدتر است.
■ برای درمان سرفه های ممتد و ادامه دار و طولانی " امیکرون" بیماران از چه داروهای گیاهی استفاده کنند؟
ریشه شیرین بیان و عناب و خوردن جرعه جرعه چهارتخمه با آب جوش بسیار مفید است.
■ آیا امکان تداخلات گیاهان دارویی با داروهای شیمیایی و بروز عوارض جانبی در بیماران وجود دارد؟ برای جلوگیری از این معظل چه باید کرد؟
بله، داروهای گیاهی هم عوارض خاص خود را دارند و ممکن است با داروهای شیمیایی تداخل داشته باشند و بهترین راه جلوگیری از این موضوع مراجعه به افراد مطمئن بوده و از هر کسی مشاوره و دارو نباید گرفت.
■ چرا برخی افراد قدرت و پتانسیل طب سنتی را در درمان ویروس کرونا نادیده می گیرند؟
نادیده گرفتن طب سنتی به چند دلیل رقم می خورد؛ تبلیغات سوء، عدم حمایت مسئولین، سوء استفاده قرارگرفتن این طب توسط افراد غیرمتخصص، عدم رضایت مراجعه کنندگان به دلیل دریافت مشاوره نادرست از افراد غیر متخصص، مسایل مالی، عدم آگاهی مردم، عدم وجود سازمان یا نهاد نظارتی بر طب سنتی و اشتباهات رایج در بین مردم در مقوله مشابه دانستن" طب سنتی با عطاری"، از جمله مواردی است که برخی افراد قدرت و پتانسیل طب سنتی را نادیده می گیرند.
■ در مورد نقش کمیت و کیفیت غذاها و سبک زندگی افراد در درمان انواع بیماری ها توضیح دهید؟
موضوع کمیت و کیفیت غذا در سلامت بسیار موضوع مهم و حیاتی است و نمی شود اهمیت و جایگاه آن را در یک سطر بیان کرد بلکه بزرگان طب در مورد این موضوع کتاب ها تألیف کره اند، کمیت و کیفیت تغذیه، رابطه‌ای کاملا مستقیم با جسم و روح انسان دارد و در این زمینه احادیث بسیاری از ائمه اطهار علیهم السلام موجود است که بر نقش تغذیه و روش های زندگی درست، تأکید دارند، در واقع باید بیان کرد "کمیت و کیفیت تغذیه، مساوی با کمیت و کیفیت زندگی" است.
■ چه کنیم که امروز در احاطه انواع مشکلات روحی و فشارهای معیشتی، کمتر بیمار شویم تا هم بدنی سالم داشته باشیم و هم متحمل پرداخت هزینه های هنگفت دوا و درمان نشویم؟
اصلاح سبک زندگی، در این زمینه به عنوان شاه کلید اصلی به شمار می رود.
همانطور که در طب سنتی چینی مفهوم انرژی "چی" در مورد برقراری تعادل و حفظ سلامت یا ایجاد بیماری‌ها مطرح است، در طب سنتی ایرانی نیز مفهوم "طبع یا طبیعت" وجود دارد. از این دیدگاه استفاده از پتانسیل طب سنتی و گیاهان دارویی با کمک به عملکرد سیستم ایمنی به برقراری تعادل در بدن و مبارزه با عوامل بیماری زا کمک می‌کنند.
امروزه استفاده از پتانسیل بالای ایران در حوزه گیاهان دارویی می‌تواند مسیر پیشرفت هرچه بیشتر در اقتصاد دانش بنیان را فراهم کند.