رویداد۲۴ محمد آیتی: با وجود اینکه صنعت گردشگری در ایران از ظرفیت بالایی برخوردار است و براساس گزارش سازمان جهانی گردشگری، کشورمان رتبه دهم جاذبه‌های باستانی و تاریخی و رتبه پنجم جاذبه‌های طبیعی را در جهان داراست، اما سهم ناچیزی از درآمد‌های حاصل از این صنعت را دارد. در گزارش دو سال پیش مجمع جهانی اقتصاد با عنوان «رقابت‌پذیری گردشگری و سفر» رتبه ایران در بین ۱۴۰ کشور، ۸۹ شد تا ضعف در این بخش بیش از پیش بر همگان ثابت شود.
در شرایطی که ایران سال‌هاست درگیر سخت‌ترین تحریم‌های اقتصادی بین‌المللی شده است، بی‌تردید یکی از بهترین راه‌ها برای دور زدن تحریم‌ها و ارزآوری، اتکا به صنعت گردشگری بود، اما گذشت زمان نشان می‌دهد مسئولان همچنان چنین دغدغه‌ای را ندارند، زیرا کار به سنوات گذشته با کمترین خروجی همراه است.
در دولت سیزدهم هم کمتر از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی می‌شنویم و آن چیزی که مدتی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست چرخید، چند کلیپ تبلیغاتی از عزت‌الله ضرغانی وزیر میراث فرهنگی و گردشگری بود که خواست برخی ظرفیت‌های داخل را معرفی کند، غافل از اینکه تا وقتی زیرساخت‌ها و برخی قوانین اصلاح نشود، این کلیپ‌ها ره به جایی نخواهد برد.
علیرضا پاک‌فطرت نماینده شیراز می‌گوید با اینکه کشوری چهار فصل هستیم و از جاذبه‌های گردشگری بالایی هم برخورداریم، اما هیچ‌گاه نتوانستیم از این صنعت سود ببریم و به تبع آن، نشد که برخی مشکلات اقتصادی کشور و مردم را رفع کنیم. او به رویداد۲۴ می‌گوید: عمده دلیلی که باعث شده صنعت گردشگری در ایران پا نگیرد، درآمد‌های بالای نفتی و گازی بوده است. متاسفانه تا شدت تحریم‌ها کمی کمتر می‌شود و باز می‌توانیم راحت‌تر نفت و گاز بفروشیم، بسیاری از مسئولان، بخش‌ها و ظرفیت‌های دیگر کشور را فراموش می‌کنند.
بیشتر بخوانید: هر سفر یک حاشیه؛ عزت الله ضرغامی برای آینده چه برنامه‌ای دارد؟
عضو کمیسیون عمران مجلس افزود: کاش مسئولان در ایران یک بار برای همیشه متوجه شوند که نفت و گاز جزو ذخایر کشور است و باید حفظ شوند و اگر قرار به صادرات است نباید درآمد حاصل از آن خرج امور جاری مثل حقوق و دستمزد شود. درآمد‌های نفتی و گازی ضرورت دارد که در زیرساخت‌های کشور هزینه شود تا در آینده برای ما ارزش افزوده داشته باشد.
پاک‌فطرت تصریح کرد: تمام دولت‌های کشور از بحث و موضوع گردشگری دور بودند و اساساً اهمیت صنعت گردشگری را متوجه نشدند. در دنیا، گردش مالی حاصل از صنعت گردشگری از نفت هم بیشتر است و امیدوارم بالاخره مسئولان این پیام را دریافت کنند.
وی اظهار داشت: تازه چند سالی است که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شکل گرفته و تا پیش از این در قالب معاونتی زیرنظر رییس جمهور بود. به اعتقاد من، باید روندی را دنبال کرد که درآمد‌های صنعت گردشگری افزایش چشمگیر پیدا کند و آنگاه آن درآمد‌ها صرف امور جاری مثل حقوق و دستمزد شود نه اینکه چشم و دلمان برای اداره کشور به صادرات نفت و گاز باشد.
نماینده شیراز با انتقاد از اقدامات وزارت میراث فرهنگی گفت: متاسفانه چه در دولت گذشته و چه در این دولت، وزیران گردشگری که انتخاب شدند، تخصص این کار را نداشتند و شناختی از این حوزه ندارند. وزیر این مجموعه تخصصی، علم آن را ندارد بنابراین افراد دور و بر او هم افراد غیرمتخصص هستند و این یک ضرر بزرگ است. این رویکرد، نه تحول ایجاد می‌کند و نه درآمد.
پاک‌فطرت در ادامه بیان کرد: استان فارس، حدود ۵۰ درصد مراکز گردشگری کشور را داراست و اگر با برنامه پیش برویم نه تنها مشکل بیکاری استان که حتی تا حدودی مشکل بیکاری استان‌های جنوبی را هم می‌توانیم حل کنیم. به طور مثال، در کشور ترکیه که خیلی هم به لحاظ گردشگری چیز خاصی ندارد، توانسته با گسترش این صنعت کاری کند که نیروی کار از کشور‌های بنگلادش، فلیپین و هند رهسپار آنجا شوند.
عضو کمیسیون عمران مجلس یادآور شد: گردشگر اگر جذب استان خاصی شود احتمال اینکه به استان‌های دیگر هم سفر کند و فارغ از بازدید‌ها روی به خرید هم بیاورد بسیار زیاد است. از طرفی، آمدن گردشگر خارجی یعنی انتقال دانش. گاهی گردشگری به کشوری می‌آید و در همین سفر، نقطه نظراتی می‌دهد که می‌توان با دنبال کردن آن خط، تحولی در کشور ایجاد کند. پس جذب گردشگر به کشور یک کار با سود چندجانبه است، ولی چون مسئولان مربوطه نقشه راه ندارند، عایدی ما از این حوزه مهم خیلی پایین و بی‌ارزش بوده است.
وی تصریح کرد: ما می‌توانیم یک مثلث گردشگری در سه استان فارس، اصفهان و یزد تشکیل دهیم. یعنی باید یک هماهنگی بین‌استانی انجام شود که حمل و نقل، هتل‌ها و مراکز دیدنی هماهنگ شده باشند. این کار نیاز به فکر و برنامه‌ریزی دارد و آسان رقم نمی‌خورد. مثلاً وقتی توریستی به فارس آمد و بنا داشت بعدش به اصفهان سفر کند نباید در سفرش، ارائه خدمات اختلاف فاحشی داشته باشد. برای مهیا کردن این فضا، کار زیرساختی نیاز است که باز هم می‌گویم، چون دغدغه مسئولان نبوده کار خاصی نشده است.
پاک‌فطرت گفت: گردشگری یک کشور می‌تواند معرف یک سرزمین به دنیا باشد. مثلاً دبی، امارات و قطر با وجود ذخایر بالای نفت و گاز، روی بحث گردشگری، ویژه کار کردند. ایرلاین هوایی این دو کشور، در سراسر دنیا شناخته و مثال‌زدنی است، حال چرا ما دنبال این نوع فعالیت‌ها نرویم؟ تا کی می‌خواهیم سر همین نقطه باشیم و تنها طرح موضوع کنیم؟
وی با اشاره به جام جهانی ۲۰۲۲ در کشور قطر، افزود: از قطر به کیش نیم ساعت فاصله است و پاییز امسال، توریست‌های زیادی به واسطه دیدن مسابقات فوتبال راهی قطر خواهند شد. سوال این است که چرا مسئولان ما نسبت به این ظرفیت غافل هستند و تاکنون با مسئولان قطر نقشه راهی را برای هدایت برخی از توریست‌ها به کشور ترسیم نکردند؟ این کار نیاز به دیپلماسی اقتصادی دارد و با وجود اینکه این بخش وزرات امور خارجه کمی فعال شده است، اما رسیدن به اهداف اصلی در آن، نیاز به سال‌ها کار دارد.
پاک‌فطرت در پاسخ به اینکه شما رییس مجمع نمایندگان استان فارس هستید، آیا تاکنون از طریق مجلس برای بهره‌مندی از ظرفیت گردشگری استان خود برنامه‌ریزی کرده‌اید؟ گفت: خیر، چون چند مانع وجود دارد. اول اینکه نگاه مسئولان کشور هنوز به درآمد‌های نفتی و گازی است و خیلی به این مسائل توجه نمی‌کنند. دوم، ما هنوز نفهمیدیم که نماینده ملی هستیم یا محلی، چون انتظارات مردم منطقه به قدری بالاست که پاسخ به آن‌ها ما را از خیلی از کار‌ها دور می‌کند. سوم، دیدگاه اقتصادی و گردشگری نمایندگان هم ضعیف است و تا زمانی که اطلاعات‌شان بالا نباشد، نمی‌توانند کار چندانی بکنند. از این‌رو، مرکز پژوهش‌های مجلس باید کار مطالعاتی دقیق انجام و نتیجه را به اطلاع ما برساند که ما هم با دست پُر مطالبه‌گری کنیم.