اما اكنون زمان اجرای این پروژه گذشته و محیط زیست نیز زمانی با طولانی‌شدنِ تونل و اجرای مجدد کار موافقت کرده است که شهرداری در روزهای بی‌پولی به سر می‌برد. احداث تونل حدود چهار کیلومتری از زیر دو پارک جنگلی و منطقه حفاظت‌شده، همین امروز بیش از هزار میلیارد پول نیاز دارد که شهرداری فعلا ندارد و به نظر می‌رسد بهانه‌های زیست‌محیطی و امروز و فردا کردن درباره این بزرگراه دلیلی جز بی‌پولی شهرداری تهران ندارد.
«در بازدید از منطقه ١٥ متوجه شدیم شهرداری املاک بسیاری از شهروندان را در طرح بزرگراه شوشتری تملک و تخریب کرده؛ اما هنوز بخشی از مطالبات را به‌صورت کامل پرداخت نکرده است»؛ (عضو شورای شهر تهران) .
«نزدیک به ٩ کیلومتر از آزادراه شوشتری از منطقه حفاظت‌شده جاجرود، خجیر و سرخه‌حصار می‌گذرد و نگرانی‌هایی را از لحاظ زیست‌محیطی دارد و قرار بود طرحی برای ایجاد تونل و کم‌شدن مسیر ارائه دهند؛ اما هنوز طرحی ارائه نشده است»؛ (مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران).
این شرایط بخشی از وضعیت فعلی بزرگراه شهید شوشتری است که شهرداری تهران در چند سال اخیر درگیر اجرای آن بوده و اكنون با دستور اداره کل محیط زیست استان تهران كاملا متوقف شده است.
تهران در سال‌های اخیر در شبکه‌های بزرگراهی خود توسعه زیادی داشته است و اتصال شبکه بزرگراهی داخل شهر به شهرهای اقماری نیز شرایط خوبی دارد؛ اما در این میان بسیاری از بزرگراه‌ها در این سال‌ها تا به‌سرانجام‌رسیدن، چالش‌ها و حواشی زیادی داشته‌اند. نبود هماهنگی، انجام‌نشدن مطالعات زیست‌محیطی و اجتماعی و مطابقت‌نداشتن با شرایط موجود در مناطق شهری، همواره پروژه‌ها را با تأخیر زیادی پس از شروع به کار مواجه می‌کند. پروژه‌های نیمه‌تمام افتتاح‌شده در تهران کم نداریم و یادگار امام نمونه بارز چنین بزرگراهی است که از سالیان گذشته هنوز بخش‌هایی از آن باقی مانده است. حال بیش از یک سال است که بزرگراه شهید شوشتری که بخشی از کمربندی شرق تهران را تشکیل می‌دهد، روی هوا مانده و حالا هم به کلی متوقف شده است.
آبان‌ماه سال گذشته، علیرضا جاوید، معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران، اعلام کرده بود: «با توجه به بررسی‌های انجام‌شده و همچنین تأکیدات سازمان محیط زیست، سازمان منابع طبیعی و ستاد کل نیروهای مسلح، مقرر شد برای حفظ درختان پارک سرخه‌حصار و همچنین نگاهداشت منابع طبیعی بخشی از این بزرگراه به‌صورت زیرسطحی و منفی یک ساخته شود».
از همان زمان بخش از این بزرگراه از تقاطع امام رضا (ع) تا یاسینی به طول ١٦ کیلومتر متوقف و در حال هماهنگی با سازمان محیط زیست و ستاد کل نیروهای مسلح بود که گویا این هماهنگی تا امروز ادامه پیدا کرده و توافقی هم تاکنون حاصل نشده است.
این اولین‌بار نیست که پروژه‌های عمرانی شهر تهران از میان پهنه‌های سبز شهر تهران عبور می‌کنند و در سال‌های اول کار محمدباقر قالیباف در شهرداری تهران، پروژه بزرگراه شهید زین‌الدین در شرق تهران که در امتداد بزرگراه شهید همت پیش‌بینی شده بود، حدود دو سال به‌دلیل تعارض با پارک جنگلی لویزان متوقف شد. شهرداری تهران هم به‌دنبال تخریب نبوده؛ اما این هماهنگی‌ها همیشه از ابتدای کار اتفاق نمی‌افتد و در‌حالی‌که خانه‌های مردم و محلات به هم ریخته و کارگاه‌ها تجهیز شده‌اند و اعتبارات شهر روی زمین خوابیده است، پروژه برای مدتی طولانی متوقف می‌ماند. این‌گونه است که پس از اعمال نظرات محیط زیست پیش‌بینی تونل ۶۰۰ متری در طرح اولیه، با تجدید نظر به سه‌هزارو ٦٠٠ متر تونل تبدیل می‌شود.
معاون عمرانی شهردار تهران چند روز قبل گفته بود هنوز جلسات با محیط زیست ادامه دارد و امیدواریم بتوانیم در دو ماهه آینده تأییدیه سازمان محیط زیست را درباره این پروژه با لحاظ تمهیدات حفاظت از محیط زیست ارزشمند آن اخذ کنیم.
علیرضا جاوید گفته است افزایش طول تونل هزینه‌ای هزار میلیارد تومانی را روی دست شهرداری تهران گذاشته است که به نظر می‌رسد با توجه به شرایط مالی شهرداری تهران در این روزها و بدهکاری‌هایی که دارد، حتی اگر موافقت محیط زیست هم حاصل شود، باز هم اعتبار و البته زمانی (چند ماه تا پایان این دوره مدیریت شهری باقی مانده است) نمانده است.
محمدهادی حیدرزاده، مدیر کل قبلی حفاظت محیط زیست استان تهران، مهرماه و در آخرین روزهای کاری خود، اعلام کرده بود «احداث این پروژه هنوز در مرحله کارشناسی است و چون از داخل پارک ملی خجیر و سرخه‌حصار و منطقه حفاظت‌شده می‌گذرد، سازمان محیط زیست با این پروژه مخالفت کرده و حالا با قبول پیشنهاد تونل از سوی شهرداری تهران، موضوع قابلیت طرح مجدد در کمیته ارزیابی محیط زیست را پیدا می‌کند». اكنون ناصر مهردادی، مدیر کل حفاظت محیط زیست استان تهران، از توقف کامل پروژه احداث اتوبان شهید شوشتری خبر داده و اعلام کرده است این پروژه اشکالات مهمی دارد و توضیح داده: «ایجاد آزادراه در دو باند ١٢ متری با ٢٤ متر عرض آزادراه، مشکلات ویژه‌ای را برای محیط زیست از جمله محل اصلی رفت‌وآمد حیات وحش دارد، به همین دلیل گفتند می‌خواهند تونل ایجاد کنند؛ اما تاکنون طرحی از نظر کنترل مسائل زیست‌محیطی به ما ارائه نکرده‌اند».
به‌هر‌روی شهردار تهران از چند ماه قبل تاکنون چندین‌بار قول آماده‌سازی و افتتاح این بزرگراه را داده است؛ او هفته آخر شهریور‌ماه اعلام کرد «موافقت‌های آخر ساخت این بزرگراه از جانب نیروهای مسلح، محیط زیست و... انجام شده و امیدواریم به‌سرعت این بزرگراه نهایی شود».
از آنجایی که این بزرگراه هنوز شروع نشده، چندسالی است در بودجه سالانه شهرداری تهران اعتبار دارد، باید پرسید در این مدت کدام بخش‌های آن اجرائی شده است. قالیباف اسفندماه سال گذشته در جلسه بررسی بودجه سال ٩٥ در صحن شورای شهر تهران اعلام کرد که به «شهرداری تهران اجازه داده شده در صورت تحقق منابع اعتباری از محل فاینانس داخلی و خارجی در سال ٩٥، نسبت به تأمین مالی پروژه‌های اولویت‌دار دردست‌اقدام از جمله بابت خطوط ٣، ٦ و ٧ مترو تا سقف دومیلیارد یورو، احداث بزرگراه شهید شوشتری به بزرگراه رسالت به مبلغ ٢٠٠ میلیارد تومان اقدام کند».
در شرایط فعلی که شهرداری تهران درباره پروژه‌های خود با مشکل محدودیت منابع مالی روبه‌روست و برای پرداخت بدهی خود به بانک شهر که روزی جزئی از خودش بود، دارد اموال بزرگ‌مقیاس مثل نمایشگاه شهر آفتاب و شهروند را می‌فروشد، به نظر می‌رسد ارائه‌نکردن طرح برای تونل بزرگراه شوشتری نشانه‌ای جز اهتمام‌نکردن شهرداری به شروع این بزرگراه نداشته باشد. از آنجایی که طرف حساب مالی پروژه بزرگراه شهید شوشتری هم همانند بسیاری از پروژه‌های شهری، بانک شهر است، به نظر می‌رسد شهرداری تهران و بانک شهر هر دو منتظر پاک‌شدن حساب‌وکتابشان هستند و مشکلات زیست‌محیطی دراین‌میان دلیلی علی‌السویه است.
*شرق