رویداد۲۴ خارجیها میتوانند در ترکیه به نام خود زمین و ملک بخرند، البته به شرطی که ملک یا زمین مورد نظر در شهر باشد (یعنی باید در محلی که ملک در آن قرار دارد یک شهرداری وجود داشته و ملک مذکور باید در محدوده آن شهرداری یا بخش باشد) نه در روستا، مناطق روستایی و یا در مناطق نظامی.
برای دریافت سند یک ملک میبایست درخواستی به اداره ثبت املاک محل ارائه شود که در آن محل ملک مشخص شده باشد. بعد از جستجوهای لازم و بررسی صحت شرایط فوقالذکر، انتقال سند توسط اداره ثبت املاک انجام میشود. در طول تراکنش، میبایست شواهد یا مدارک مربوط به انتقال مبلغ قیمت ملک به ترکیه، به اداره ثبت املاک ارائه شود. همچنین مالیات خریدار و فروشنده هم باید پرداخت شود که آن هم در طول تراکنش اخذ میگردد (یادآوری: این مالیات در حال حاضر 5/1% است). به علاوه، یک مالیات سالانه بر مسکن هم وجود دارد که توسط شهرداریها (یعنی دولتهای محلی) اخذ شده و نرخ آن برای ساختمانهای شخصی 3/0% است. ساختمانهای تازهساز تا 5 سال از پرداخت این مالیات معاف هستند. تمامی املاک، هر پنج سال یک بار برای اهداف مالیاتی مورد ارزیابی مجدد قرار میگیرند. ملک خریداری شده را میتوان فروخت یا اجاره داد و مبالغ به دست آمده از این طریق را میتوان به خارج از ترکیه انتقال داد. البته، خرید ملک برای اهداف تجاری مشمول قوانین متفاوتی است.
ترکیه به خاطر داشتن سواحل بکر و آب و هوای مدیترانهایاش که تمام سال آفتابی است، به یکی از مقاصد پرطرفدار برای گذراندن تعطیلات تبدیل شده است. خرید ملک در ترکیه و شهرهای پرطرفدار آن، خصوصاً خرید منزل مسکونی در استانبول، در حال حاضر به عنوان یک سرمایهگذاری خوب برای آینده محسوب میشود چراکه ترکیه در آستانه عضویت در اتحادیه اروپا قرار داشته و رشد بازار آن یکی از سریعترین رشدها در جهان است.
در ادامه، اطلاعات کلی مربوط به مسیری که مطابق قوانین ترکیه (ماده 23 قانون اساسی) می بایست برای اخذ مالکیت املاک در این کشور پیموده شود و همچنین مشکلاتی که ممکن است در طول این پروسه بروز کند را در اختیارتان قرار میدهیم. البته، بسته به اینکه شخص قصد خرید خانه در ازمیر یا خرید خانه در آنکارا را داشته باشد، املاک مختلف تابع قوانین و مقررات متفاوتی هستند. همچنین، از آنجایی که موارد زیر صرفاً اطلاعاتی کلی هستند، توصیه میکنیم در این مورد با یک متخصص مشورت کرده یا به یکی از شرکتهای خرید و فروش املاک در ترکیه سر بزنید. به علاوه، خرید ملک در ترکیه میتواند خیلی پیچیده و نیازمند دانش و تخصص باشد، بنابراین بهتر است از خدمات شرکتهای متخصص در این زمینه استفاده کنید.
مالکیت املاک در ماده 35 قانون اساسی ترکیه تعریف شده است. مطابق این ماده، هر کسی میتواند مالک باشد و اینکه، فقط قوانین دیگر میتوانند این حق را محدود کنند. محدودیتهای مربوط به این ماده برای مثال شامل منطقه بندیها و محدودیتهای مربوط به خریداران خارجی و غیره است.
قوانین مالکیت به طور دقیقتر در ماده 633 از قوانین مدنی ترکیه شرح داده شده است. این ماده در اصل نشان میدهد که چطور میتوان در ترکیه مالک یک ملک شد. برای خرید یک ملک توسط یک فرد خارجی، ثبت ملک مورد نظر خیلی مهم است. در ترکیه سازمان ثبت املاک دارای یک سری شعب منطقهای است که خود به ادارات استانی یا بخشی تقسیم میشوند که همگی توسط دولت کنترل میگردند.
در اکثر کشورهای اروپایی فروشنده و خریدار به یک دفتر اسناد رسمی (محضر) میروند تا ملک را به نام مالک جدید کنند. دفتر اسناد رسمی مسئول اجرای صحیح این پروسه و همچنین مسئول تحویل است که غالباً به شکل «سند انتقال» و ثبت ملک انجام میشود.
اما در ترکیه ثبت ملک توسط دفتر اسناد رسمی انجام نشده بلکه توسط یک کارمند سازمان ثبت املاک صورت میگیرد. از لحاظ قانونی هم فروشنده و هم خریدار موظفاند که در هنگام ثبت حضور داشته باشند. اما میتوان کس دیگری را برای این کار وکیل کرد، که البته برای این کار به وکالت محضری نیاز است که توصیه میشود در یک دفترخانه اسناد رسمی تهیه شود.
تحویل سند انتقال به اقدام یک دفتر اسناد رسمی در ترکیه نیازی ندارد. تنها قانون الزامی مربوط به تحویل این است که به صورت مکتوب باشد. بعد از ثبت ملک و تحویل آن، اداره ثبت املاک یک سند مالکیت صادر میکند، که به آن تاپو گفته میشود. مالکیت تنها زمانی اخذ میشود که ساختمان(ها)، اگر در حال ساخت هستند، تکمیل شده و مبلغ کامل آنها پرداخت شده باشد.
اساساً، اشخاص خارجی در مورد اخذ مالکیت یک ملک با هیچگونه محدود قانونی مواجه نیستند. اما، قانون روستاها و قانون مربوط به مناطق ممنوعه نظامی و امنیتی نقش مهمی در این بین دارند؛ ماده 87 قانون روستاها اشخاص خارجی را از مالکیت ملکی که خارج از مرکز یک روستا است منع میکند چراکه ممکن است تقسیم زراعی ناحیه مربوطه هنوز صورت نگرفته یا ملک مذکور متعلق به وزارت کشاورزی و جنگلداری باشد. به علاوه، قانون مربوط به مناطق ممنوعه نظامی و امنیتی هم میتواند یکی از موانع باشد که به موجب آن اشخاص خارجی نمیتوانند املاکی که در فاصله مشخصی از یک محوطه نظامی یا یک منطقه مهم استراتژیک قرار دارند را خریداری کنند.
البته، قوانین جدیدی که در حمایت از ارتقا موقعیت اقتصادی ترکیه، یا جهت تطابق با قوانین و مقررات اتحادیه اروپا یا جذب گردشگران خارجی و غیره وضع شدهاند میتوانند باعث تغییر و یا ابطال (جزئی) محدودیتهای حقوقی فوقالذکر شوند.
خرید املاک در ترکیه مشمول مقررات زیادی است. چرا که خریداران خارجی علاوه بر پیروی از مقررات رسمی، میبایست انتظارات حقوقی مختلفی که در ارتباط با خرید املاک وجود دارد را هم مد نظر قرار بدهند. طرحهای منطقه بندی، مالکان قبلی ملک مورد نظر و محدودیت قانونی ناشی از قوانین املاک ترکیه بعضی از جنبههای مهمی هستند که باید بیطرفانه، دقیق و به طور حرفهای بررسی شوند.
افرادی که اقامت ترکیه را ندارند فقط برای درآمدهای به دست آمده از منابع ترکیهای مالیات پرداخت کرده و البته میبایست یک سری دیگر از مالیاتهای مربوط به املاک که در ادامه به آنها اشاره میکنیم را هم پرداخت کنند. در ترکیه سال مالی همان سال تقویمی بوده و هر کسی در یک سال مالیاتی 183 روز یا بیشتر را در ترکیه اقامت داشته باشد مقیم این کشور محسوب میشود.
همچنین، بین کشورهای انگلیس، ایرلند شمالی و ترکیه موافقتنامهای جهت اجتناب از مالیات مضاعف (Double taxation) و جلوگیری از فرارهای مالیاتی مربوط به مالیاتهای وضع شده بر درآمد و سود سرمایه به امضا رسیده است. به علاوه، در حال حاضر ترکیه و ایرلند موافقتنامه مالیات دوگانه (Dual Taxation) را امضا نکردهاند اما این اتفاق به زودی خواهد افتاد. چنین موافقتنامهای بر تعهدات مالیاتی مربوط به درآمدهای کسب شده از املاک مستقر در ترکیه تأثیر خواهد گذاشت.
هر دو طرف خریدار و فروشنده میبایست معادل 5/1% از مبلغ فروش ملک را به عنوان مالیات پرداخت کنند. مبنای مبلغ این مالیات (یعنی مجموع 3%) ارزش ملک یا قیمت آپارتمان در کشور ترکیه است. البته، ارزش اظهار شدهی ملک نمیتواند از «ارزش مالیاتی» تعیین شده توسط شهرداری محل، که از آن هم به عنوان مبنای مالیات املاک استفاده میشود، پایینتر باشد. به علاوه، مالیات 5/1% میبایست در هنگام ثبت ساختمانهای تازهساز هم پرداخت شود.
در ترکیه نرخ مالیات ارزش افزوده بر املاک 18% است. اما فروش خانههایی که مساحت خالص (net area) آنها زیر 150 متر مربع است، مشمول 1% مالیات ارزش افزوده میشود. اگر شرکتی در ترکیه مالک مال غیرمنقولی باشد، در این صورت فروش این مال غیرمنقول بعد از 730 روز (2 سال کامل) تملک بر آن، ممکن است مشمول مالیات ارزش افزوده و مالیات بر شرکتها (corporate tax) نشود؛ این معافیت به یک سری شرایط دیگر هم بستگی دارد. در ترکیه نرخ مالیات بر قراردادهای فروش و اجاره در محدودهی 15/0% تا 75/0% بوده و به ارزش قرارداد بستگی دارد.