رویداد۲۴ بالا رفتن آمار طلاق در کشور و عدم تمایل به ازدواج در دهه ۹۰ همزمان با گرانیهای لجام گسیخته و کمرشکن در کشور افزایشی چشمگیر داشته است. در این شرایط برخی متخصصان نیز اعلام کردهاند ۴۰ درصد از طلاقها با نارضایتی جنسی مرتبط هستند.
شاید باور کردن این مساله سخت باشد که سلامت جنسی و رابطه خوب جنسی ارتباطی مستقیم با شرایط اقتصادی افراد داشته و هر قدر افراد رفاه و توان مالی بهتری داشته باشند از سلامت جنسی بهتری برخوردار بوده و میتوانند روابط جنسی مناسبتری را نیز تجربه کنند و برعکس هر قدر افراد در محرومیت بیشتری به سر ببرند به لحاظ سلامت جنسی نیز در سطح نازلتری قرار میگیرند.
دکتر مجتبی دلیر، روانشناس و عضو هیات مدیره انجمن روانشناسی اجتماعی ایران درباره رابطه معیشت و سلامت جنسی به جامعه ۲۴ میگوید: همانطورکه گاهی در هنگام بیماری تمایلی به خوردن غذا نداریم و گاهی در اثر استرس پرخوری میکنیم و هر دوی اینها نشان از عدم سلامت دارد، امور جنسی نیز از میل تا عمل میتواند به طور سالم یا ناسالم بروز و ظهور داشته باشد.
وی با بیان اینکه عوامل متعددی در ایجاد کسالتها دخیل هستند که یکی از آنها عامل معیشت است، توضیح میدهد: از میل تا عمل جنسی با معیشت مربوط است. میل جنسی جنبه درون روانی دارد و بهطور طبیعی در شرایط آرامش و به طور غیرطبیعی در هنگام زیاد بودن استرس خود را نشان میدهد که در شرایط استرسزا ممکن است به خیانت هم منجر شود.
عضو هیات مدیره انجمن روانشناسی اجتماعی ایران ادامه میدهد: ریشه ظهور میل جنسی طبیعی در کارکرد سالم وجودی است. وجود انسان بهطور کلی در چهار بعد جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی تعریف میشود. گاهی هم از بعد جنسی سخن گفته شده، چون در همه ابعاد وجودی اصلی انسان دیده میشود.
وی خاطرنشان میکند: معیشت مطلوب در کمترین حد با تغذیه مناسب و در بالاترین حد با حذف استرس رابطه دارد. پول خوشبختی نمیآورد، اما به عنوان ابزاری سپرمانند در مقابل عوامل استرسزای مختلف عمل میکند بنابراین به امنیت روانشناختی کمک میکند. تغذیه خوب نیازمند هزینه خوب است و از این جهت که به سلامت جسمانی منجر میشود با سلامت جنسی که نیازمند صرف انرژی جسمانیست مربوط است.
این روانشناس تصریح میکند: فردی که توان تهیه مواد مغذی مانند ماهی و گوشت و ... را ندارد یا نمیتواند ویتامینهای لازمی را که در میوهها و سبزیهای تازه مختلف وجود دارد دریافت کند دچار سوءتغذیه آشکار یا ناآشکار خواهد شد، عدم سلامت جسمانی نیز به عدم سلامت جنسی منجر میشود. داشتن برنامه غذایی مبتنی بر هرم مواد خوراکی نیاز به صرف هزینه هم دارد.
دلیر با تاکید براینکه شکم گرسنه مانع تولید تمایلات جنسی میشود، توضیح میدهد: در این حالت اولویت اول انسان حفظ بقاست. دو غریزه بنیادین بشر یعنی صیانت از نفس و صیانت از نسل است. منطقی است که تا اولی برآورده نشده مجال پرداختن به دومی نیست. اما پس از برآورده شدن نیاز به بقا آمادگی برای تولید و تکثیر نسل آشکار میشود. وقتی نیازی از انسان برآورده شد نیاز دیگر خود را نشان میدهد که در درجه بعدی اهمیت قرار دارد. این نیازها براساس عوامل درونی و بیرونی و در طول عمر گوناگون هستند.
عضو هیات مدیره انجمن روانشناسی اجتماعی ایران عنوان میکند: ساختار کلی سیمکشی مغز بشر با وجود متمدن شدن هنوز هم همانند همه پستانداران است. وقتی تغذیه و ایمنی فراهم شد نیاز به تولید مثل نمایان میشود. اما تفاوت عمده کارکرد رابطه جنسی در انسان با سایر جانداران در این است که فقط منحصر به تولید مثل نیست بلکه برآورده شدن خواسته جنسی به طوری که منجر به لذت شود در بشر کارکردی از ضد اضطراب بودن تا تحکیم عشق و روابط همسران و استحکام بنیان خانواده را دارد.
وی با یادآوری این نکته که رابطه تغذیه سالم با سلامت جنسی مربوط به برخی توصیههای غیرعلمی مانند خوردن گرمیجات و مانند آن نیست، اضافه میکند: هیچ پژوهش معتبری وجود ندارد که خوردن خوراک خاصی میل جنسی را افزایش یا کاهش میدهد بلکه همانطور که گفته شد این تغذیه سالم است که به واسطه تامین انرژی کافی برای مصرف شدن به هنگام رفتار جنسی در سلامت جنسی اهمیت دارد. تغذیه خوب که نیاز به صرف پول دارد، لازم است تا بدن تاب تحمل رفتار جنسی را داشته باشد.
وی تصریح میکند: در همین زمینه باید گفت ورزش کردن نه تنها میل جنسی را کاهش نمیدهد بلکه به واسطه افزایش توان جسمانی و کاهش اضطراب، میل جنسی را افزایش هم میدهد و این یکی از نکاتی است که نادرست بودن و گاهی خطرناک بودن توصیههای برخی افراد کمسواد و سودجو در قالب دلسوزی را نشان میدهد که به نوجوانان توصیه میکنند برای ترک خودارضایی ورزش کنید!
بیشتر بخوانید: راضی بودن از رابطه جنسی چگونه اتفاق میافتد؟
دلیر اضافه میکند: برخی نیز از افزایش میل جنسی در ایام روزهداری سخن گفتهاند که این درست نیست. گرسنگی کشیدن میل جنسی را افزایش نمیدهد بلکه میل به بقا را فعال میکند اما در صورتی که کسی به هنگام روزهداری افزایش در میل جنسیاش را تجربه کند علتش میتواند متغیرهای میانجی دیگری باشد که در این زمینه میتوان به کاهش فعالیت و استراحت بیشتر و یا تقویت معنویت و در نتیجه کاهش استرس اشاره کرد، همچنین ممکن است این حالت به خاطر واکنش روانی مخالف به دلیل منع رابطه جنسی در هنگام روزهداری بوده و به صورت کاذب در فرد برانگیخته شده باشد.
عضو هیات مدیره انجمن روانشناسی اجتماعی ایران با اشاره به اینکه وقتی معیشت با مشکل مواجه است فرد به دنبال شغل دوم و سوم میرود و برای کسب درآمد کافی زمان بیشتری صرف میکند، میگوید: رابطه جنسی سالم به غیر از داشتن توان جسمانی به دور از گرسنگی یا خستگی ناشی از کار، نیاز به زمان کافی هم دارد. فردی که فراغت ندارد سلامت جنسی ندارد. وقتی فرد برای تامین مخارج زندگی تا آخر شب و حتی روزهای تعطیل کار میکند نه تنها توانی برای رابطه جنسی در او باقی نمیماند بلکه فرصت ظهور و بروز میل جنسی در او هم پیدا نمیشود، یک خطر جدی برای فروپاشی بنیان خانواده چنین فردی انتقال این رفتار مشروع و طبیعی با همسر به محیط کار و همکار است. اگر خانه تبدیل به خوابگاه شود ممکن است محل کار هم تبدیل به بستری برای بروز امیال شود.
این مدرس دانشگاه خاطرنشان میکند: فردی که ساعتهای زیادی را از صبح زود تا دیر وقت کار میکند احتمالا وقت کافی برای خوب خوابیدن هم پیدا نمیکند، میافزاید: خواب خوب با ترمیم توان تن، تامین کننده انرژی کافی برای فعالیت جنسی سالم است. کسی که خوب نمیخوابد زود خسته میشود و در نتیجه توان برقراری رابطه جنسی سالم را نخواهد داشت. از سوی دیگر، رابطه جنسی سالم بهترین خوابآور است، اما کسی که برای تامین معاش باید ساعتهای بسیاری کار کند وقتی برای خوابیدن کافی ندارد. بنابراین، به احتمال زیاد، رابطه جنسی سالم به بهای حداکثر استفاده از زمان در خانه بودن برای خوابیدن کنار گذاشته میشود.
وی بیان میکند: توان مالی و معیشت خوب قدرتآفرین هستند و در مورد رابطه جنسی که نوعی ارتباط بین فردی خاص محسوب میشود، احساس قدرت، میلآفرین است. این امر زمانی بیشتر برجسته میشود که عکس این وضعیت یعنی فقر و احساس حقارت و خودکم بینی در روابط را در نظر بگیریم که در حالت اخیر فرد به واسطه احساس ناخوشایندی که از شرایط خود دارد تمایلی به عرضه خود نخواهد داشت.
دلیر با تاکید بر اینکه استرس مالی مانع میل جنسی است، میگوید: بیثباتی شرایط کنونی جامعه در حوزه مالی منجر به کاهش توان پیشبینیپذیری و اعمال کنترل بر زندگی شده و از این رو منجر به افزایش استرس و اضطراب شده است. کاهش میل جنسی سالم و طبیعی در شرایط بد اقتصادی امری اجتنابناپذیر است. در نهایت باید گفت که در آموزههای مذهبی هم آمده است که «من لا معاش له لا معاد له» یعنی کسی که زندگی مادی ندارد زندگی معنوی هم نخواهد داشت.
این مدرس دانشگاه خاطرنشان میکند: همه این متغیرها به مانند حلقههای زنجیر به هم مربوط هستند که اگر یکی نباشد دیگران هم نخواهند بود. معیشت مکفی، سلامت جسمانی، سلامت جنسی، سلامت روانی، سلامت اجتماعی و سلامت معنوی به هم مربوط هستند. به طوری که خالق مهربان در قرآن میفرماید: «فَإِذا فَرَغْتَ فَانْصَبْ» یعنی، هنگامى که از کار دنیا فارغ شدى به امور آخرت و عبادت و نماز پروردگارت بپرداز.