رویداد۲۴ بالا گرفتن نوسانات قیمتی در بازار کالا‌های اساسی در سال‌های اخیر موجب شده است تا نرخ مصوب برای کالا‌های اساسی دیگر معنا نداشته باشد و دلالان با خرید کالا‌های اساسی با قیمت‌های پایین و فروش آن‌ها با نرخ‌های بالاتر سود هنگفتی به جیب بزنند و در این بین دست مصرف‌کنندگان روز به روز در تهیه کالا‌های اساسی تنگ‌تر شده است.
نوسانات قیمتی در بازار کالا‌های اساسی در ابتدا منجر به فروش تخم مرغ با نرخ‌های نجومی در بازار شد و پس از آن پای این بحران به سایر کالا‌های اساسی مرغ، برنج، روغن و حال گوشت قرمز کشیده شده است؛ نوسانات قیمتی در بازار گوشت قرمز در روز‌های اخیر به حدی بالاگرفته است که قیمت هر کیلوگرم گوشت فیله گوساله در بازار از ۳۰۰ هزار تومان فراتر رفته است.
شدت گرفتن نوسانات قیمتی در بازار کالا‌های اساسی موجب شده است تا نرخ مصوب این کالا در بازار از میان برود و دلالان با نرخ دلخواه خود کالا‌های اساسی را در بازار بفروشند.
طرح خرید شفاف چیست؟
وزارت صمت اخیرا از طرح تازه‌ای برای تنظیم بازار کالا‌های اساسی با نام طرح "خرید شفاف" رونمایی کرده است و آن را در مرحله اجرا قرار داده است؛ براساس این طرح از یکم اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۰ همه کالا‌های مصرفی و سرمایه‌ای به جز کالا‌های مستنثنی شده، مشمول درج همزمان قیمت تولیدکننده و مصرف کننده خواهند بود؛ یعنی تولیدکننده روی خود کالا هم قیمت مصرف کننده و هم قیمت تولیدکننده را درج می‌کند و به شبکه توزیع وارد می‌شود.
محسن حسین لویی، مدیرکل نظارت بر خدمات عمومی سازمان حمایت، در این خصوص به خبرگزاری مهر گفت:" از مرحله یک تا چهار که کالا‌ها به صورت موردی اعلام می‌شدند روی حدود ۱۵ هزار و ۵۰ قلم کالا در ۳۰ گروه کالایی قیمت درج شد؛ در این مرحله حدود ۵۰ هزار قلم کالا به اقلام قبلی اضافه خواهد شد. "
وی در ادامه افزود:" اگر مرحله ششم اتفاق بیفتد برای کالا‌هایی خواهد بود که در مرحله پنجم بعضی از آن‌ها مستثنی شده بودند مثل گوشت، مرغ، تخم مرغ، شکر، بعضی از مصالح ساختمانی و …؛ البته برای کالا‌های کشاورزی و مواد غذایی باید با وزارت جهاد کشاورزی یک هماهنگی صورت گیرد. در صورت نبود هیچ مشکلی به احتمال زیاد از تیر ماه مرحله ششم اجرا شود. "
در طرح شفاف سازی خرید علاوه بر درج قیمت تولیدکننده و مصرف‌کننده بر روی کالا، در سامانه وزارت سمت قیمت رسمی انواع کالا‌های مصرفی آورده شده است، اما بررسی‌های میدانی صورت گرفته حاکی از آن است که نرخ‌های اعلام شده از سوی سامانه وزارت صمت تفاوت چشمگیری با نرخ‌های موجود در بازار کالا‌های اساسی دارد.
برنج در بازار کیلویی چند؟
در بین کالا‌های اساسی مصرفی که قیمت اعلامی آن‌ها از سوی وزارت صمت با نرخ‌های موجود در بازار تفاوت چشمگیری دارد، می‌توان به برنج اشاره کرد؛ هر کیلوگرم برنج داخلی طارم اعلاء در سامانه وزارت صمت در بازه قیمت ۶۷ هزار و ۷۰۰ تا ۷۸ هزار و ۶۰۰ تومان قیمت خورده است و این در حالی است که بررسی‌های میدانی از قیمت ۹۰ هزار تومانی این برنج برای هر کیلوگرم از آن در بازار حکایت دارد.
اما تنها برنج نیست که قیمت آن در سامانه وزارت صمت و نرخ آن در بازار تفاوت چشمگیری دارد؛ بررسی‌های میدانی صورت گرفته حاکی از آن است که هر کیلوگرم از حبوبات در بازار در بازه قیمتی ۵۵ تا ۶۲ هزار تومان خرید و فروش می‌شود. هر کیلوگرم نخود در حالی در سامانه وزارت صمت در بازه قیمتی ۴۴ تا ۴۶ هزار و ۹۰۰ تومان قیمت خورده است که این کالای اساسی در بازار ۶۲ هزار تومان در هر کیلوگرم قیمت دارد.
در میان سایر کالا‌های اساسی نیز وضعیت به همین منوال است؛ بررسی‌های میدانی حاکی از آن است که هر کیلوگرم خرما با آمدن ماه رمضان به کیلویی ۷۵ هزار تومان رسیده است و این درحالی است که این کالای اساسی به قیمت کیلویی ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان از باغداران خریداری می‌شود.