هزار
و 177 روز فاصله است بین روزی كه حسن روحانی در 12 مرداد سال 92 پس از
مراسم تنفیذ، رسما بر کرسی ریاست دولت یازدهم تکیه زد تا 2 آبان سال 95 كه
نامه معرفی وزرای پیشنهادی جدید راهی مجلس شد. در همه این روزهای گذشته بر
کابینه روحانی علی رغم آنکه گاها نیز انتقاداتی روانه پاستور شده است اما
دولت یازدهم برخلاف اسلاف خود با ثبات و کمترین تغییر حرکت کرد. مهر ماه 95
اما همان نقطه ای شد که بالاخره دولت روحانی اولین تغییرات را به خود
دید.
گرچه پیشتر وزیر علوم این دولت با رای نمایندگان تن به استیضاحی زودهنگام داد و از دور میز دولت بلند شد اما روحانی خود دست به تغییری در کابینه اش نزده بود.
وزارت آموزش و پرورش، ورزش و جوانان و فرهنگ و ارشاد اسلامی، سه وزارتخانه‌ای بودند كه در چندماه باقیمانده از دولت اول حسن روحانی در مسیر ترمیم کابینه دچار تغییر و تحول شدند تا دانش‌آشتیانی به جای فانی، صالحی‌امیری به جای جنتی و سلطانی‌فر نیز به جای گودرزی، مردان جدید دولت فعلی در پاستور شوند.
اما اقدام به ترمیم كابینه، تنها مختص دولت یازدهم و طرحی نو در تاریخ سیاسی كشورمان نیست، چه آنكه مروری بر دولتهای گذشته، نشان از این واقعیت دارد كه هاشمی،خاتمی و احمدینژاد در قامت روسای‌جمهور دولت سازندگی، اصلاحات و مهرورزی در همان روزهای ابتدایی كابینه اول خود دست به تغییر كابینه زدند.
تغییر كابینه در هر دولتی، دلیل خاص خود را طلب می‌كند،از فشار بر وزیر ارشاد دولت هاشمی گرفته تا اختلاف نظر میان احمدینژاد و مردان كابینه‌اش.
*خداحافظی مرد اصلاح‌طلب با کابینه سازندگی
سیدمحمد خاتمی كه بعدها در قامت رئیس‌جمهور دولت هفتم و هشتم شهرت سیاسی بیشتری یافت، پیشتر یعنی در كابینه اول هاشمی رفسنجانی، به عنوان چهره‌ای فرهنگی در وزارت ارشاد نقش‌آفرینی می‌کرد.
خاتمی در دولت پنجم، كلید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را به دست گرفت، اما حضورش در این وزارتخانه چندان دوامی نداشت، چه آنكه هنوز زمانی از جلوس او بر صندلی این وزاتخانه نگذشته بود، که سیل نقدها و فشارها به سمت وزارت ارشاد و رئیس جاری شد.
انتقادها تا جایی ادامه یافت كه سرانجام،سید محمد خاتمی در تابستان سال 71، عطای صدارت را به لقایش بخشید و با استعفای از وزارت ارشاد،از دولت هاشمی رفسنجانی خداحافظی كرد و جایش را به علی لاریجانی داد. به این ترتیب خاتمی اولین تغییر در كابینه هاشمی را به نام خودش در حافظه تاریخ سیاسی كشورمان ثبت كرد.
*اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی آقای وزیر را مجبور به استعفا کرد
سید محمد خاتمی پس از تجربه تلخ وزارت ارشاد دولت هاشمی، در مرداد سال 76 سكاندار دولت هفتم شد، تا شاید ثابت شود سیب سیاست تا رسیدن به مقصد هزار چرخ می‌خورد.
مردی كه سالها پیشتر تحت فشار مخالفانش دست به استعفا از وزارت ارشاد زده و تلخی آن خداحافظی را چشیده بود، خود نیز وقتی هنوز زمانی از شروع دولتش نگذشته بود، با استعفای وزیرش موافقت كرد و حكم به رفتن یك وزیر داد.
زمانی كه در سال ۱۳۷۷، موضوع قتل‌های زنجیره‌ای به تنش سیاسی داخلی دامن زد، قربانعلی دری نجف آبادی وزیر اطلاعات وقت دست به استعفا زد و با جدا شدن از دولت هفتم، جایش را به علی یونسی داد.
در واقع دری نجف آبادی، اولین وزیری بود كه به دلیل اتفاقات غیرقابل كنترل سال 77، در لیست اولین تغییرات كابینه خاتمی جای گرفت.
*اختلاف نظرهای احمدینژاد و وزیرش
و اما احمدینژاد و دولت نهم، كلماتی كه با كنار هم قرار دادنشان، می‌توان به روایت ركوردارترین تغییرات كابینه‌ای پرداخت، تغییراتی كه از همان اختلاف نظرهای ابتدایی و همان روزهای اول شروع به‌كار دولت مهرورزی كلید خورد.
دولت مهروزی چندان مهر و الفتی با وزرایش نداشت، چه آنكه یك اختلاف‌نظر یا حتی نقد از سوی وزیر كافی بود تا آن وزیر با خشم رئیس‌جمهور مواجه شده و قلم احمدینژاد به صدور حكم بركناری وزیر مغضوب روی کاغذ بلغزد.
نكته‌ای كه حتی با گذشت زمان از حافظه تاریخی مردم پاك نشده است، تا جایی كه حسن روحانی رئیس جمهور نیز در صحن جلسه علنی سه شنبه-11 آبان- مجلس هنگام معرفی وزرای پیشنهادیش با یادآوری آن بخش از تاریخ 8 ساله دولت احمدینژاد، گفت:«ما دولتی نبودیم که هر از چندگاه چند وزیر را برای ترمیم کابینه عزل یا استعفای آنها را بپذیریم و افراد جدیدی را به مجلس معرفی کنیم.»
پرویز كاظمی، وزیر رفاه، اولین وزیری بود كه بنا را بر مخالفت با برخی تصمیمات احمدینژاد گذاشت. رئیس دولت نهم كه در زمان معرفی كاظمی در مجلس او را گزینه‌ای معرفی شده از سوی خدا می‌دانست، با گذشت زمانی نزدیك به یك سال دست به بركناری این گزینه خدایی زد.
در واقع احمدینژاد زمانی كه متوجه شد كاظمی با امر و نهی‌های خاص رئیس‌جمهور همراهی نمی‌كند، درب خروج را به وزیر رفاهش نشان داد و او را از قطار كابینه پیاده كرد.