رویداد۲۴ دولت سابق چهار سال پیش به دلیل آن‌چه که «سازماندهی ذخایر ارزی» خوانده بود، واردات خودرو‌های شخصی را ممنوع کرد؛ در طول سال‌های اخیر، کیفیت پایین و قیمت بالای خودرو‌های داخلی اعتراضات زیادی را به همراه داشته و واردات همواره به عنون نسخه‌ای شفا بخش صنعت خودرو ارئه شده است. به عنوان مثال، محمد باقر قالیباف رئیس مجلس در حمایت از واردات گفته بود: «در شرایطی قیمت تمام شده خودرویی مثل پراید ۲۰۰ میلیون تومان است که حتی با ارز حدود ۲۵ هزار تومان هم می‌توان خودرو‌هایی با قیمت ۵ هزار و ۵۰۰ دلار با کیفیت بسیار عالی وارد کشور کرد.»
به گزارش جی پلاس، سرانجام بعد از کشاکش‌های بسیار بین مجلس، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت، دولت، قانون وارد کردن خودرو را تصویب کرد تا شاهد حضور خودرو‌های جدید در کشور باشیم. طرح صدور مجوز واردات خودرو از سوی ستاد هماهنگی اقتصادی دولت یکشنبه ۱۱ اردیبهشت برای تصویب به هیأت دولت تقدیم شد. نمایندگان مجلس در بودجه سال جاری با واردات ۷۰ هزار تا ۱۰۰ هزار دستگاه خودرو موافقت کردند.
امیرحسین کاکایی، کارشناس خودرو توضیح می‌دهد که آیا وعده‌های داده شده توسط وزارت صمت در خصوص واردات خودرو محقق می‌شود؟!
امیرحسین کاکایی در ابتدا به شرایطی که در آن واردات خودور می‌تواند نسخه شفا بخش باشد اشاره کرد و گفت: «واردات در شرایط عادی و در یک اقتصاد قدرتمند غیرتورمی می‌تواند به ایجاد رقابت، تنظیم بازار خودرو و موارد وعده داده شده در صحبت‌های وزیر صمت منجر شود. کشور و اقتصاد ما، اما در حال حاضر در یک جنگ تمام عیار به سر می‌برد، شریان‌های اقتصادی کشور متاثر از تحریم مسدود است و شیوه اعمال تحریم نیز به گونه‌ایست که تولید شدیدا تضعیف شده، اما از جانب طرف غربی و مشخصا آمریکا مجاری برای ایجاد تنش اقتصادی باز است. به عنوان مثال، صنعت خودروی ما کاملا تحریم است، اما خرید خودرو شامل این تحریم نمی‌شود (منظور تحریم در بحث مالی نیست) این در حالی است که صنعت خودروی ما به این دلیل که امکان واردات قطعه و مواد اولیه خوب را ندارد، از حیث پایین بودن کیفیت و ایمنی و بالا بودن قیمت تحت فشار و انتقاد است.»
بیشتر بخوانید: چه خودرو‌هایی در راه ایران هستند؟/ عوارض گمرکی خودرو‌های وارداتی چقدر است؟
امیرحسین کاکایی در ادامه به وعده‌های وزارت صمت در خصوص تاثیر واردات بر بازار خودرو اشاره کرد و بهجی پلاس گفت: «وعده داده اند که خودرو‌های اقتصادی با کیفیت و ایمنی بالا، زیر ۱۰۰۰ سی سی با قیمت ۷ هزار یا حتی ۵ هزار دلار در اختیار مردم قرار خواهد گرفت».
وی افزود: «اینکه تحقق این وعده‌ها در شرایط فعلی اقتصاد ما تا چه اندازه دشوار و بعید است را توضیح می‌دهم، اما کاش وزارت صمت فکری به حال بهبود کیفیت خودرو و حمایت از تولید باکیفیت می‌کرد یا توضیح می‌داد برای حل مشکلات تولید در این صنعت چه برنامه‌ای دارد! یا حداقل اشاره می‌کرد که وعده‌هایی که در طول ماه‌های گذشته به مردم و خودروساز داده شده، به چه دلیل عملیاتی نشده است!»
به عنوان مثال وزیر صمت باید توضیح دهد چرا وعده تحویل ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار خودرو عملی نشد؟ چرا کاهش ۱۵ درصدی قیمت خودرو اتفاق نیفتاد و قیمت خودرو مدام در حال افزایش است؟ یا اینکه اعلام شد قرعه کشی حذف می‌شود، این وعده نیز نه تنها عملی نشد که خودرو‌های بخش خصوصی نیز مستقیما تحت نظر دولت قرار گرفت و ارتباط خودروساز و بازار در حال قطع شدن و تبدیل دولت به عنوان واسطه از طریق سامانه متمرکز است. بدین ترتیب است که از طرفی موانعی که برای توسعه پیش روی تولید کننده وجود دارد مدام در حال افزایش است و از طرف دیگر واردات به عنوان راه حل انتخاب می‌شود.»
امیرحسین کاکایی در ادامه به ماجرایی آزادسازی واردات خودرو اشاره کرد و به جی پلاس گفت: «واقعیت این است که مذاکرات وین به نتیجه نرسیده و کشور‌هایی مانند چین و کره که در عوض خرید نفت سالهاست به ایران بدهکارند؛ مانع واردات کالا‌های صنعتی به ایران می‌شوند، اما واسطه‌هایی را قرار داده اند که در عوض بدهی به ایران، خودرو تحویل دهند. نکته قابل توجه اینکه اغلب این واسطه‌ها مستقیم با خودروساز مربوط نیستند و عمدتا شرکت‌های تجاری واسطه و دلال (trader and dealer) اند. این شکل از واردات خودرو تن دادن به نوعی دلالی برای پس گرفتن پول‌هایی است که کشور‌های بدهکار به ما نمی‌دهند. یعنی به جای کالای صنعتی و خط تولید که به بهبود کیفیت و قدرتمندتر شدن صنعت کمک می‌کند، خودرو وارد کنیم. بنابراین، این شکل از وادات که در یک فضای رقابتی صورت نمی‌گیرد، بی تردید نوع نگران کننده‌ای از رانت خواری و انحصار ایجاد خواهد کرد.»
کاکایی در ادامه به تاثیرات این شکل از واردات خودرو بر بازار اشاره کرد و مدعی شد: «نتایج قابل پیش بینی واردات خودر این است که بازار به صورت کوتاه مدت واکنش نشان خواهد داد و روند افزایش قیمت‌ها کاهشی خواهد شد. در خصوص قیمت خودرو‌های پرتیراژ داخلی، اما واردات به کاهش قیمت آن‌ها منجر نخواهد شد، زیرا هزینه‌های تولید به شکل فزاینده‌ای در حال افزایش است؛ به علاوه، این وعده که خودرو‌های اقتصادی، با کیفیت و ایمنی بالا، سوخت کم و قیمت ۵ هزار دلار وارد می‌شود که مثلا رقیب خودرویی مانند تیبا شود بسیار بعید است».
این کارشناس خودرو در نقد طرح واردات خودرو، هشدار داد: «یک پیش بینی دیگر این است که پس از دستور آزادسازی، عده‌ای خاص به تعداد محدود خودرو وارد کنند و سپس در خوش بینانه‌ترین وضعیت، مجدد قرعه کشی انجام می‌شود و صرفا فقط عده‌ای از مردم منتفع شوند. در این صورت ممکن است، چون تعداد این خودرو‌ها محدود است و دولت ارز کافی برای ادامه واردات ندارد، قیمت همان خودرو‌ها شروع به بالا رفتن می‌کند».
کاکایی در پایان گفتگو با جی پلاس، تصریح کرد: «نتیجه سیاست یعنی اولویت مصرف بر تولید این است که درآمد واقعی کاهش و هزینه‌ها افزایش می‌یابد و متاثر از این وضعیت سقوط ارزش پول ادامه پیدا می‌کند و تورم‌های دوره‌ای با درصد بالا بر اقتصاد کشور عارض می‌شود. این حالت که اصطلاحا «بیماری هلندی» نام دارد در صورت عدم تغییر در سیاست‌های اقتصادی حتی با وجود به نتیجه رسیدن برجام نیز ادامه پیدا کرده و صنایع داخلی را عملا فلج و نابود می‌کند.»