رویداد۲۴ شادی مکی: : گسترش فقر در ایران بر کسی پوشیده نیست. محمد حسن آصفری عضو کمیسیون شورا‌ها و امور داخلی مجلس شورای اسلامی از زیر خط فقر بودن ۹ میلیون خانوار ایرانی خبر داده و گفته بود: بسیاری از خانواده‌ها در نوبت هستند تا تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی قرار بگیرند.
بر اساس آمار‌های رسمی وزارت کار، سال گذشته بیش از یک سوم جمعیت ایران در «فقر مطلق» بودند و جمعیت افرادی که در فقر مطلق زندگی می‌کنند از ۲۶ میلیون نفر به حدود ۳۰ میلیون نفر رسیده است. این آمار مربوط به سال گذشته است و درباره فقر در سال جاری آماری منتشر نشده است.
آمار‌های شوکه‌کننده فقربخش بزرگی از جامعه را تحت قرار داده و روز به روز نیز ابعاد گسترده‌تری پیدا می‌کند. این وضعیت بر میزان تاب‌آوری و سلامت روان جامعه آثار منفی بر جای گذاشته که به افزایش بزه و آسیب‌های اجتماعی می‌انجامد.
محمدرضا مقدسی مدیر و موسس خانه تاب‌آوری درباره تاثیر بر کاهش تاب‌آوری و تبعات منفی آن بر جامعه به رویداد ۲۴ گفته: تاب‌آوری عبور موفقیت‌آمیز از مسیرپر فراز و فرود زندگی است، اما رویداد محور نیست. یعنی ما نمی‌توانیم منتظر وقوع یک حادثه باشیم و پس از آن واکنش افراد، جوامع یا سازمان‌ها را مشاهده و مطالعه کنیم و بگوییم که این افراد تاب‌آور بوده‌اند یا خیر.
وی ادامه می‌دهد: تاب‌آوری می‌تواند پیشگیرانه باشد، اما آفت تاب آوری فقر است. یافته‌های پرشماری داریم که نشان می‌دهد افراد فقیر الزاما قربانی نخواهند بود و در فقرهم می‌شود چراغ امید را روشن نگاهداشت، اما وقتی مسئله ابعاد بزرگتر اجتماعی و اقتصادی پیدا می‌کند، قضیه فرق می‌کند. جامعه فقیر نمی‌تواند از افراد در معرض آسیب یا آسیب دیده حمایت کند.
بیشتر بخوانید: آمار تکان‌دهنده و عجیب فقر در ایران
به باور مقدسی جامعه‌ای می‌تواند از افراد آسیب‌دیده یا در معرض آسیب خود حمایت بکند که متمول باشد. یعنی سازمانهای متولی امور اجتماعی باید قدرت پشتیبانی از افرادی را که به هر دلیلی گرفتار فقر شده‌اند داشته باشند. در آموزههای دینی و فرهنگی خودمان هم داریم که وقتی معاش نباشد معاد هم نیست، یعنی فقر دشمن دین و دنیای آدمهاست.
وی به ٧ تنش و چالش در حوزه آسیب‌پذیری و تاب‌آوری اشاره کرده و گفته: یکی از این موارد میزان دسترسی افراد به منابع است یعنی افراد به فرصت‌های آموزشی، فرهنگی و اقتصادی به دور از رانت و به مساوات دسترسی داشته باشند. درغیر این صورت نمی‌توان انتظار معجزه داشت.
سخنرانی مثبت برای جامعه فقیر معجزه نمی‌کند
این متخصص تاب‌آوری معتقد است که در شرایط انسداد اجتماعی نمی‌توان با سخنرانی‌های انگیزشی و هیجانی و مثبت اندیشی‌های مسموم منتظر معجزه بود.
به گفته مقدسی چالش بعدی دسترسی یک جامعه سالم به روابط امن، سالم، پایدار و خالی از سوءاستفاده است. در چنین روابطی افراد فرصت رشد می‌یابند.
جامعه فقیر کرامت انسان‌ها را به خطر می‌اندازد
مقدسی چالش بعدی تاب‌آوری را فساد سازمانی خوانده و می‌گوید: در وضعیت فساد سازمانی ممکن است کرامت در روابط انسانی نادیده گرفته شده و افراد به بردگی گرفته شوند که همه این موارد از تبعات فقر و رکود هستند.
او معتقد است که فقر هویت افراد را مخدوش می‌کند، چراکه عزت نفس، کرامت، منزلت، استقلال و هویت شخصیتی تحت تأثیر فقر قرار می‌گیرد و این فرد فرصت آموزش و رشد پیدا نمی‌کنند.
این کارشناس امور اجتماعی می‌گوید: افراد فقیر زمانی که قدرت اقتصادیشان کاهش پیدا می‌کند توان مدیریت و کنترل بخش زیادی از زندگی خود را از دست داده و در نتیجه برده صاحبان قدرت و ثروت می‌شوند. به چنین فردی هر جا که دستمزد بیشتر بدهند، تن به بردگی خواهد داد. به اصطلاح شکم گرسنه دین و ایمان ندارد.
او به یکی از مهمترین آسیب‌های فقر در ایران اشاره کرده می‌گوید زنانه شدن فقر موضوعی بسیار خطرناک است. باتوجه به مشکلات گسترده‌ای که در حوزه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی داریم، نرخ طلاق رو به افزایش است. از سوی دیگر زنان در مقایسه با مردان از دسترسی یکسان به فرصت‌های شغلی و درآمد‌های متناسب با هزینه‌های زندگی محرومند. موضوعی که به زنانه شدن فقر دامن می‌زند. این درحالیست که زنانه شدن فقر می‌تواند تمامی ساختار‌های فرهنگی و اجتماعی را به صورت جدی تهدید کند.
مقدسی زنانه شدن فقر را معضل بسیارجدی خوانده و می‌گوید فقر و زنانه شدن آن اثر یکدیگر را تشدید می‌کنند. زنانه شدن فقر می‌تواند میزان پایبندی جوامع و افراد به مسائل مذهبی، فرهنگی و رعایت هنجار‌های اجتماعی را تحت تأثیر قرار دهد. سعادت هرجامعه بستگی به صحت و سلامتی زنان آن جامعه دارد. از جامعه‌ای که گرفتار فقر مزمن زنانه است نمی‌توان انتظار نمره بالای تاب آوری داشت.
مدیر خانه تاب‌آوری معتقد است که فقر، عدالت اجتماعی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. جامعه تاب آورجامعه‌ای است که فرصت‌ها، منابع و روابطش بر اساس عدالت و برابری در دسترس همه اعضای آن قرار گرفته باشد.
او می‌گوید: زمانی که از افت سلامت اخلاقی، اجتماعی، فرهنگی، فردی، روانی و روحی صحبت می‌کنیم در واقع از کاهش تاب‌آوری در جامعه و به تبع آن گسترش آسیب‌ها حرف می‌زنیم.