رویداد۲۴ شاید برای شما هم پیش آماده باشد درحالی که عازم یک سفر داخلی هستید برای خرید بلیط پرواز داخلی شروع به جست و جو در سایت‌های فروش بلیط هواپیما کنید و درنهایت ناامید از به دست آوردن یک صندلی خالی در سایت‌ها، به دنبال چاره دیگری باشید. این موضوع ممکن است بیشتر در روزهای افزایش تقاضای سفر، تعطیلات یا حتی ایام عادی اتفاق بیفتد.
اما پیدا کردن یک بلیط پرواز داخلی، خارج از سایت‌های معتبر فروش بلیط، کاری غیر ممکن نیست، شما می‌توانید با قیمتی چند برابر بیشتر از قیمتی که بر روی بلیط پروازتان درج می شود، صاحب یک صندلی در پروازی شوید که به سمت مقصدتان می‌رود. بلیط‌هایی که در هیچ سایت فروش آنلاین پیدا نمی‌شوند؛ اما برخی از واسطه‌های فروش آنها را چندین برابر قیمت اصلی به صورت حضوری و تلفنی به مسافران می‌فروشند و در مقابل هزینه گزافی دریافت می‌کنند، هزینه‌‌ای غیرقابل باور که برای تنها یک بلیط پرواز داخلی باید پرداخت شود.
سوالی که مطرح می‌شود این است که چگونه چنین واسطه‌های فروش غیرآنلاین بلیط‌هایی را دراختیار دارند که می‌توانند آنها را با قیمت بسیار بالایی به خصوص در ایام خاص، به متقاضیان و مسافران بفروشند؟ این سوال وقتی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که بدانیم سقف قیمت بلیط‌های هواپیما همواره از طریق سازمان هواپیمایی کشوری نظارت و کنترل می‌شود تا جلوی گرانفروشی بلیط‌ها گرفته شود. بنابراین هیچ شرکت فروش آنلاین و هیچ آژانسی حق فروش بلیط به قیمتی بالاتر از نرخ مصوب را ندارد اما با وجود چنین قانونی به وضوح شاهد تخلف برخی از آژانس‌های گردشگری و خدمات مسافرتی غیراینترنتی هستیم که می توانند به صورت حضوری و یا تلفنی با نظارت کمتر سازمانهای ناظر اقدام به این فروش بلیط با قیمت‌های بسیار بالاتر از سقف قیمتی مصوب نمایند. آیا بهتر نیست، اگر تقاضایی با قیمت بالاتر برای بلیط هواپیما وجود دارد، سود آن بجای اینکه به جیب واسطه‌هایی که قانون را دور می زنند برود، در اختیار شرکت‌های هواپیمایی قرار گیرد که در این شرایط اقتصادی و محدودیت‌های موجود سعی در ارائه خدمات به مسافرین دارند؟
درعین حال هر از گاهی اخباری از برخورد با این آژانس‌های گران‌فروش منتشر می‌شود و به نظر می‌رسد برخوردهای پراکنده با آنها هم نمی‌تواند بازدارنده تخلف‌های مذکور باشد. چرا که بازهم شاهد ادامه این روند تحت عنوان فروش بلیط‌های چارتری درآژانس‌های خدمات مسافرتی (که فروش غیر اینترنتی و به صورت حضوری دارند) هستیم.
اینکه این بلیط‌ها چگونه با چنین قیمت‌های سرسام‌آوری به بازار راه پیدا می‌کنند؛ سوالی است که پاسخ نیازمند دانستن موضوعات زیر است:
ماجرا از این قرار است که ایرلاین‌ها با وجود تحریم و افزایش هزینه‌های ناشی از ارز و تورم موظف هستند در یک چارچوب مشخص قیمت‌گذاری، با اتکا به قیمت‌های مصوب سازمان هواپیمایی کشور؛ بلیط‌های خود را به بازار عرضه کنند. در این بین، برخی از چارترکنندگان به دلایل مختلف برخی از پروازهایی که در اختیار خود دارند را با قیمتی بالاتر از نرخ مصوب روانه‌ی بازار می‌کنند.
به عنوان مثال: در پروازی که سقف نرخ مصوب آن ۱میلیون تومان است، چارترکننده آن بلیط را با قیمت ۱میلیون و ۲۰۰ هزار تومان در اختیار کانال‌های فروش (آنلاین و غیر آنلاین) قرار می‌دهد.
ارائه این پروازها که قیمتی بالاتر از نرخ مصوب دارند از دو طریق صورت می‌گیرد.
حالت اول: این پروازها در اختیار همه فروشندگان قرار می‌گیرد که شرکت‌های آنلاین و یا آژانس های معتبر با رویکرد حمایت از حقوق مسافران و رعایت قوانین؛ از فروش این بلیط‌ها خودداری می‌کنند. اما در این بین واسطه‌های نیز وجود دارند که از طریق کانال‌هایی با نظارت کمتر و غیرشفاف، به صورت حضوری و یا تلفنی اقدام به فروش این پروازها می‌کنند.
حالت دوم: در این حالت، ظرفیت این پروازها تنها در اختیار یک شبکه انحصاری برای فروش قرار می گیرد و به نوعی احتکار می شود. در این حالت نه تنها قیمت بلیط پروازها به صورت غیرقابل باوری افزایش می یابد، بلکه به علت انحصاری بودن کانال‌های فروش سبب دشواری زیاد برای مسافران در جهت پیدا کردن بلیط می‌شود.
حال سوال این است که؛ یک مسافر چگونه بلیطی را در فرودگاه به ایرلاین می‌دهد که چند برابر قیمت درج شده روی آن برای خریدش هزینه کرده است. این نوع از فروشندگان چگونه بدون آنکه در امور مالیاتی خود به مشکل بخورند؛ چنین مابه‌التفاوتی را از مسافران دریافت کرده‌اند؟ آیا این کار با یک جلوه قانونی انجام می‌شود؟
یکی از رفتارهای سرپوش‌گذارنده بر فروش بلیط با نرخ غیرقانونی و بالاتر از سقف مصوب؛ فروش یک پرواز برگشت صوری است (اینها بلیط‌هایی هستند که بیشتر مواقع در شرایط عادی بازار، مشتری ندارند) و البته این فروش؛ یک فروش اجباری به مسافر است. به این شکل که در هنگام خرید بلیط به مسافر گفته می‌شود در صورتی امکان خرید بلیط مورد نیازش را دارد که در تاریخ همان روز بلیط برگشت را هم از آژانس خریداری کند و خب طبیعتا اکثر مسافران قصد بازگشت در روز اول سفر خود را ندارند و این خرید فقط به قصد عادی سازی پرداخت پول بیشتر انجام می‌شود.
یکی دیگر از روش های متداول، الزامی کردن رزرو اتاق در هتل و یا سوییت به همراه بلیط است. اتاق هایی که از قضا در هتل هایی هستند که توسط آن واسط پیش خرید شده است.
حال جای این سوال باقی است که اگر آنلاین شدن فروش بلیط، با هدف برچیده شدن بساط دلالی و سوداگری و گرانفروشی انجام شده، چرا چنین راه‌هایی برای دور زدن قانون، باز می‌ماند تا همچنان در هنگام نیاز مسافران، افرادی بتوانند با سوء استفاده از نیاز مردم، به صورت حضوری و تلفنی، بلیط‌ها را به چند برابر قیمت، به مسافران تحمیل کنند؟
شاید یکی از راه‌های مقابله با این موضوع مانند بسیاری از مسائل پایه‌ی اقتصادی، آزادسازی قیمت بلیط هواپیما باشد. که به جای واسطه گری عده‌ای محدود؛ عرضه، تقاضا و کیفیت خدمات قیمت بلیط را تعیین کند و حتی ایرلاین‌ها بتوانند بدون زیان و در چارچوب هزینه‌های واقعی خود بالاتر از نرخ سقفی مصوب قیمت‌گذاری کنند. دراین بین؛ به نظر می‌رسد نیاز است نظارت بیشتری از سوی سازمان هواپیمایی کشور بر آژانس‌های گردشگری غیراینترنتی و چارترکنندگان انجام شود. آژانس‌هایی که خدمات فروش آنلاین ندارند و به راحتی سقف مصوب نرخی را در فروش زیرپا می‌گذارند.