رویداد۲۴ زینب غبیشاوی: خبرهایی از قراردادهای نجومی بازیکنان و مربیان فوتبال به گوش می‌رسد؛ بازیکنان و مربیانی که برای یک فصل لیگ، پول‌های کلان چند ده میلیاردی دریافت می‌کنند. این در حالی است که مثلا اگر آنها تا دو سال قبل ۱ میلیارد دریافت می‌کردند، اکنون در قرارداد سال جدید قرار است ۲۰ تا ۳۰ میلیارد تومان دریافت کند.
نگاهی به جدول لیگ برتر و حتی لیگ دسته یک نشان می‌دهد حدود ۹۵ آنها متعلق به دولت یا شرکت‌های زیرمجموعه دولت هستند (صنعت نفت، فولاد سپاهان، ذوب آهن، تراکتورسازی، استقلال تهران، پرسپولیس تهران، گل گهر سیرجان، آلومینیوم اراک، نفت مسجد سلیمان و ...) که این یعنی تمام این ریخت‌وپاش از جیب بیت‌المال انجام می‌شود، بنابراین این سوال وجود دارد که اساسا قیمت‌گذاری بازیکنان بر چه اساسی صورت می‌گیرد؟ چگونه ناگهان طی یک فصل قیمت‌ها تا ده برابر افزایش می‌یابد؟ امیررضا واعظی آشتیانی مدیرعامل سابق تیم استقلال به این پرسش پاسخ داده است. او به رویداد۲۴ می‌گوید: تا زمانی که متر و معیاری برای قیمت‌گذاری بازیکنان فوتبال وجود نداشته باشد، شرایط همین است و شاهد چنین آشفته بازاری هستیم. شما اگر فوتبال دنیا را نگاه کنید، قیمت‌گذاری بر اساس معیار و فاکتور‌های مشخصی است. مثلا بررسی می‌کنند که فرد مورد نظر در آن فصل تا چه اندازه موثر بوده است، چند تا گل زده و پاس گل داده، دوندگی و اثرگذاری، رضایت‌مندی از نگاه تماشاگران چگونه بوده است و سایر عوامل دیگر، که باعث قیمت یک بازیکن می‌شود.
بیشتر بخوانید: دستمزد نجومی یحیی گل‌محمدی برای هر بازی!
وی ادامه داد: نکته دیگر اینکه باشگاه نیز وقتی می‌خواهد بازیکن یا مربی را مثلا به قیمت ۱۰۰ میلیون دلار به خدمت خود در آورد، صرفه اقتصادی آن را هم بررسی می‌کند که چقدر می‌توانند از او درآمدزایی کنند. حتی دیده شده برخی از باشگاه‌ها در روز معارفه بازیکن با تماشاگران، بخشی از مبلغ خرید را از طریق فروش لباس و ... در همان روز به دست آورده‌اند و به معنای واقعی یک منطق اقتصادی پشت آن است و این چنین بی‌محابا خرید انجام و قیمت‌گذاری نمی‌شود. آنها وقتی بازیکن شاخصی را می‌خرند حتی روی حضور تماشاگران هم حساب می‌کنند.
واعظ اشتیانی با بیان اینکه در کشور ما این فاکتور‌ها وجود ندارد و چون عمده باشگاه‌های کشور ما شبه‌دولتی هستند، پشتشان به انبار پول وصل است و برایشان اهمیت ندارد چه رقمی را پرداخت کنند. متاسفانه باید بگویم چون پول بی‌حساب وجود دارد و هیچ نظارتی هم بر آنها نیست، قیمت گذاری‌ها به صورت نجومی بالا می‌رود.
مدیرعامل پیشین استقلال تهران می‌گوید: برداشتم این است آنقدری که پول در فوتبال ما هزینه می‌شود، بهره‌برداری از آن انجام نمی‌شود. این اتفاقات حاصل یه مثلث است که در هرم آن برخی از مدیران عامل هستند، یک ضلع آن دلال‌ها و ضلع دیگرش برخی از سرمربی‌ها. یعنی این اتفاقات را در یک مثلث باید بررسی کنید.
او می‌گوید: این شرایط باعث ایجاد بی عدالتی هم می‌شود و بی‌محابا هزینه‌هایی صورت می‌گیرد که نباید! البته بخشی از این شرایط هم حاصل سوءمدیریت‌ها و رفتار‌های پوپولیستی و مدیران ناتوان است. مدیرانی که در اداره کردن ناتوان هستند و می‌خواهند با این هزینه‌کردها، کار خودشان را جبران کنند.
واعظ آشتیانی با بیان اینکه کار دلال‌ها در این شرایط سکه است، گفت: دلال‌ها یک بازیکن را به باشگاه معرفی می‌کنند، همزمان در باشگاه دیگر هم او را معرفی می‌کنند و باشگاه‌ها بدون اینکه خودشان بدانند، در رقابت با یکدیگر قرار می‌گیرند و رقم‌های نجومی مطرح می‌شود. مثلا می‌گویند یک مربی ۴۰ میلیارد گرفته است. مگر فوتبال ما چقدر دانش دارد و چقدر تولید دانش کرده است که این رقم برای یک یا دو فصل در آن وجود داشته باشد؟ ما باید از ورزش بتوانیم تولید دانش کنیم، وقتی به سراغ مربی خارجی می‌رویم یعنی در تولید دانش نا موفق بوده‌ایم. این خودش یک شاخص است و نشان می‌دهد که دانشمان کافی نیست. وقتی برای تیم ملی مربی خارجی می‌آوریم، یعنی دانش مان به اندازه کافی نیست، پس طبیعی است برای دانش در این حد، رقم ۴۰ میلیارد و ۵۰ میلیارد منطقی نیست.
وی ادامه داد: دلال‌ها ابتدا سعی می‌کنند یک رقابتی میان مدیران باشگاه‌ها ایجاد کنند. بعد آخرین رقم را به مدیر ناشایستی که پول کلان پرداخت می‌کند، می‌دهند. برخی از مربی‌هایی که دستشان با دلال در یک کاسه است، به مدیر فشار می‌آورند که ما این بازیکن را می‌خواهیم و او را بخر. فشار سرمربی پازل دلال را کامل می‌کند. البته برخی می‌گویند با قول حضور در تیم ملی بازیکن را می‌خرند که فکر می‌کنم شایعه است و واقعیت ندارد.
واعظ آشتیانی می‌گوید: اگر نظارتی وجود داشته باشد و حتی مدیران مکلف شوند که به بازیکن بیشتر از ۲ الی ۳ میلیارد پرداخت نشود، به شما قول می‌دهم همه این رقم‌های نجومی پایین می‌آید. مثلا تیم‌های خصولتی و دولتی یکسال تیم‌داری نکنند و یکسال لیگ را تعطیل کنند و ببینند چه اتفاقی رخ می‌دهد. تمام این داستان‌ها تمام می‌شود. متاسفانه اراده‌ای در این رابطه وجود ندارد. برخی می‌گویند اگر این اتفاق رخ دهد بازیکنان به لیگ‌های خارجی می‌روند، چه بهتر، اگر این بازیکنان توانایی حضور در لیگ‌های خارجی را دارند خب بروند، برای کشور هم بهتر است. اتفاقا مشخص می‌شود که قیمت واقعی بازیکنان چقدر است و ملاکی برای میزان ارزشمندی آن مشخص می‌شود. ۲۰ درصد فقط می‌توانند به کشور‌های عربی بروند و ۸۰ درصد می‌مانند که باید مثلا چیزی حدود ۲ الی ۳ میلیارد تومان با آنها قرارداد بست.
وی ادامه داد: حدود ۵۰ درصد قرارداد‌ها به جیب دلال‌ها می‌رود. یعنی اگر در فوتبال ایران ۴ الی ۵ هزار میلیارد تومان در گردش است، ۵۰ درصد آن در جیب دلال است. مثلا یک باشگاهی به بازیکن ۲ میلیارد می‌دهد، یک باشگاه ۴ میلیارد. خب دلال به بازیکن می‌گوید اگر من قرارداد تو را ۴ میلیارد ببندم، ۱ نیم میلیارد از آن را برمی‌دارم.
واعظ آشتیانی مععتقد است که بازیکن‌فروشی مانند عرضه و تقاضا است، اگر تقاضا نباشد عرضه‌ای هم نیست. وقتی مدیران پول از بیت المال خرج می‌کنند و سعی دارند تا رفتار‌های پوپولیستی انجام دهند و، چون نظارتی بر عملکردشان نیست، دست به چنین کار‌هایی می‌زنند.