فاز اول برنامه مدریت هوشمند آرد و نان (هدفمندسازی یارانه نان) از بیست و چهارم اردیبهشت به صورت آزمایشی در نانوایی‌های استان زنجان به اجرا درآمد و در ادامه به نانوایی‌های سراسر کشور تسری یافت.
به گفته محمد جلال، مشاور وزیر اقتصاد و امور دارایی، در این فاز ۹۵ درصد نانوایی‌های کشور به شبکه کارتخوان‌های جدید هوشمند مجهز شدند و در حال حاضر امکان پالایش عملکرد آنها در پایان هر روز کاری وجود دارد.شبکه کارتخوان‌های جدید نصب شده در نانوایی‌ها به دولت این امکان را می‌دهد تا از طریق رصد میزان فروش روزانه نانوایی‌ها، احتمال عرضه آرد سهمیه‌ای در بازار آزاد را به صفر برسانند.
جلال در این باره می‌گوید: میان آرد سهمیه‌ای نانوایی‌های سنتی و آردی که مورد استفاده صنایع قرار دارد، اختلاف قیمتی ۱۵ برابری وجود دارد و همین تفاضل قیمت می‌تواند انگیزه‌ای باشد تا عده‌ای هرچند قلیل بخشی از سهمیه آرد خود را در بازار آزاد عرضه کنند.
وی ادامه می‌دهد: با اتفاقی که در فاز اول افتاد، دیگر مشخص است که هر نانوایی در پایان هر روز چه تعدادقرص نان فروخته است و دولت براساس همین عملکرد در پایان هر روز مبلغی را به عنوان یارانه به حساب نانوایی واریز می‌کند.
مشاور وزیر اقتصاد که تاکید دارد در طول اجرای برنامه مدیریت هوشمند یارانه آرد و نان، قرار نیست افزایش قیمتی متوجه مشتریان شود، می افزاید: واضح است که از ابتدای سال جاری هزینه اداره نانوایی افزایش داشته است اما قصد دولت ثابت نگهداشتن بهای نان است و برای همین در پایان هر روزکار متناسب با تعدادنان های پخته شده مبلغی به حساب نانوایی ریخته می‌شود تا این اختلاف هزینه پوشش داده شود.
تعیین قیمت نان به عنوان قوت قالب تابع تصمیماتی است که در هر یک از استانهای کشور متناسب با شرایط اقتصادی تفاوت دارد، براساس صحبت های مشاور وزیر اقتصاد یارانه‌ای که در فاز اول این طرح به نانوایی‌ها پرداخت می‌شود، معادل ۱۵ درصد ارزشی است که تعداد نان‌های پخته شده دارند و در این محاسبه نیز قیمت هر قرص نان نیز به نرخ درجه یک محاسبه می‌شود.
به گفته جلال پس از گذشت ۸۰ روز از اجرای فاز اول این طرح، نتیجه کار رضایتبخش به نظر می‌رسد و در همین راستا دولت قصد دارد تا در ادامه اجرای فاز دوم را کلید بزند.
به گفته جلال، فازم دوم مدیریت هوشمند سازی یارانه آرد و نان احتمال در ماه جاری آغاز خواهد شد. مانند فاز یک تغییری در قیمت نان به وجود نخواهد آمد عملکرد نانوایی‌ها بیشتر شفاف خواهد شد.
وی ادامه می‌دهد: یکی از چالشهایی که تقریبا هیچ راه حلی برای آن وجود نداشت، تاثیری سهمیه آرد نانوایی‌ها بر معاملات مجوز نانوایی است. در ساختار کنونی سهمیه آرد نانوایی به مجوز نانوایی گره خورده است و به اعتبار همین وابستگی است که این مجوزها در تهران تا ۵ میلیارد تومان و در شهرهای دیگر تا ۲ میلیارد تومان هم معامله می‌شوند. این وضعیت به نوبه خود بر قیمت اجاره هم تاثیر داشت و باعث شده تا اجاره مغازه از ماهانه ۱۵ میلیون تومان تا ۶۰ میلیون تومان افزایش یابد.
از نظر دولت، این وضعیت مادامی که سهمیه نان نانوایی‌ها به مجوزهای صادر شده بستگی داشته باشند، ادامه خواهد داشت. از همین رو مشاور وزیر اقتصاد و امور دارایی می‌گوید: به دنبال راه حلی هستیم تا این وابستگی را به مرور محو و کمرنگ کنیم، در فاز دوم طرح هوشمند سازی مدیریت یارانه آرد و نان به سمتی پیش خواهیم رفت که سهمیه آرد نانوایی شناور شود و بر اساس میزان پختی که بعد از خرید قبلی داشته است، تعیین شود. با این کار نانوایان می‌توانند متناسب با فروشی که داشتند سهمیه نان خود را افزایش دهند.
بیشتر بخوانید: معوقات یارانه جدید کی واریز می‌شود؟ / جاماندگان و معترضان یارانه کی و کجا اعتراض کنند؟
وی نتیجه گیری می‌کند با این کار به تدریج شاهد جمع شدن بازاری خواهیم بود که حول خرید و فروش سهمیه آرد نانوایی ایجاد شده است، اگر نانوایی بتواند فروش خود را افزایش دهد می‌تواند برای دریافت آرد بیشتری اقدام کند.
ظاهرا توقع دولت از اجرای برنامه مدیریت هوشمند یارانه آرد و نان چیزی فراتر اهدافی است که در فازهای اول و دوم پیش بینی شده است.
مشاور وزیر اقتصاد و امور دارایی در این باره حرفی از اجرای فاز سوم نمی‌زند اما در نهایت می‌گوید قرار است ساز و کار جدید به سمتی پیش برود که امکان نظر سنجی مشتریان از عملکرد نانوایی‌ها بیشتر فراهم شود، نتیجه این اتفاق هدفمندتر شدن بازرسی‌های دوره‌ای است. از طرف دیگر ادامه این تغییر و تحول به سمتی خواهد بود که امکان عرضه کیلویی نان فراهم شود، نتیجه این کار پایان حرف و حدیث‌هایی است که حول ابعاد و ضخامت قرص نان‌های پخته شده به وجود آمده است.