علی باقری، بازنده بزرگ احیای برجام

رویداد۲۴ سرویس سیاسی «انتخاب»: علی باقری اکنون ریاست تیم مذاکره کننده ای را عهده دار است که از تهران مامور به احیای برجام است؛ ظاهرا چیزی هم نمانده که کار تمام شود؛ اما این توافق یک بازنده بزرگ دارد؛ باقری

دو مسیر متفاوت
علی باقری کنی در دولت احمدی نژاد معاون سیاست خارجی و امنیت بین‌الملل شورای عالی امنیت ملی و دست راست سعید جلیلی بود. از همین رو در مذاکرات به همراه سعید جلیلی حضور داشت. بعد‌ها درحالی که مجلس اصولگرای نهم در حال بررسی برجام بود، او باز هم در کنار سعید جلیلی و روبه روز ظریف و عراقچی نشست تا به نقد برجام بپردازد.

در دور مذاکرات اخیر، سیاست رسانه‌ای علی باقری کنی، دقیقا نقطه مقابل جواد ظریف و عراقچی بود. ظریف می‌دانست که رسانه از چه قدرتی برخوردار است و چگونه می‌تواند از آن استفاده کند. در نقطه مقابل، اما باقری کنی و سعید جلیلی قراردارند. آن‌ها معتقدند که هرگونه تصمیم گیری باید در اتاق‌های دربسته و به دور از چشم مردم و رسانه‌ها صورت بگیرد.

سعید جلیلی در دوران ریاستش بر شورای عالی امنیت ملی و تیم مذاکره کننده هسته ای، از کمترین تعامل با رسانه‌ها برخوردار بود. تنها استفاده اش از رسانه‌ها به گرفتن عکس‌های یادگاری با موگرینی خلاصه می‌شد.

ضعف دیپلماسی، عدم شناخت قدرت رسانه و ابزار‌های دیپلماسی باعث شده است که امروز به هر دلیلی باقری کنی به طور مستقیم محل انتقاد جریان‌های سیاسی خصوصا انقلابیون و پایداری‌ها از جنس افراد نزدیک به سعید جلیلی قرار بگیرد.

مخالفان همیشگی توافق

شاخه داخلی توافق را دلواپسان همیشگی از جنس پایداری تشکیل می‌دهند. آن‌ها از هر نوع توافقی که در آن خبری از دادن امتیاز، و گرفتن امتیازی باشد بیزارند. خصوصا آنکه این توافق از سوی کسانی منعقد شده باشد که از قبیله آن‌ها نیز به حساب نیایند.

با همین پیش زمینه بود که از سال قبل انتقادات تند آن‌ها با سخنرانی محمود نبویان علیه توافق آغاز شد. درست از زمانی که افراد نزدیک به این جریان از تیم مذاکره کننده خارج شده بودند. نبویان گفته بود: «آمدند به ما گفتند آن تیم انقلابی آدم‌های ضعیفی بودند آقای باقری کنی به این نتیجه رسید که باید از تیم ظریف استفاده کند. کار به جایی رسیده که باقری به بچه‌های انقلابی گفته «تندید». به نبویان آن روز‌ها ابایی نداشت از اینکه بگوید: «امریکا قوی ظاهر شده، اما دوستان ما بسیار ضعیف ظاهر شده اند»

ظاهرا آن روز‌ها و در اسفند سرد ۱۴۰۰، توافق آنطور که نبویان هم گفته «تمام بود». باقری کنی آمده بود تا امیرعبداللهیان را برای امضای توافق به وین ببرد. اما موانع ایجاد شده بار دیگر توافق را شش ماه به عقب انداخت. حالا هم تقریبا همان حرف‌ها را بار دیگر در مورد توافق می‌شنویم. این بار شاید نتوانند مانع از توافق شوند، اما نقد‌های پایداری نشان می‌هد، سرسازگاری با باقری کنی ندارند.

بیشتربخوانید: از برجام روحانی تا برجام رئیسی

مسئول مستقیم توافق
در هفته اخیر و بعد از پایان یافتن بررسی پیشنهاد اتحادیه اروپا که ایران جمع بندی نظراتش را به غرب ارائه کرد انتقادات از باقری کنی آغاز شده است.

عباس رنجبر، مسئول دفتر سعید جلیلی در توئیتی مسئولیت مستقیم توافق را نه نظام و شورای عالی امنیت ملی، بلکه رئیسی و باقری کنی معرفی می‌کند. او می‌نویسد: «احیای روح برجام و تز رسواشده‌ی حل معیشت ازطریق سازش در اذهان مردم؛ شرطی کردن اقتصاد و اعمال خود تحریمی علیه نهاد‌های داخلی؛ اعطای مجدد اهرم فشار مکانیسم ماشه و نظارت‌های استثنایی به آمریکا و جاسوسان اسرائیل؛ و... آقایان رئیسی و باقری مسئولیت مستقیم تبعات این تصمیم برعهده‌ی شماست.»

بدنه جریان ضد توافق با امریکا نیز دل خوشی از باقری ندارند. داوود مدرسیان از کاربران توییتری، بعد از آنکه محمد مرندی در مورد همزمانی حمله به سلمان رشدی و احیای برجام شبهه ایجاد کرده بود، نوشت: «مسئول جمهوری اسلامی، حق ندارد هرچه دلش خواست بگوید؛ بدون توجه به آرمان‌های انقلاب و فرامین امام جامعه! حق ندارد هر موضعی را به خلاف مصالح امت ومنافع ملی بگیرد. جایگاهش با یک تحلیلگر و فعال متفاوت است. خون حاج قاسم و فخری زاده ریخته شد باز برجام، این خسارت محض، برای شما اصل است!»

فریدون عباسی هم که روزگاری در کنار باقری کنی و سعید جلیلی در دولت احمدی نژاد سررشته کار‌های هسته‌ای را برعهده داشتند در انتقادی تند گفته بود: «هرچه می‌گوییم شما در این مذاکرات درباره چه چیزی صحبت می‌کنید، پاسخ دقیقی نمی‌شنویم». استدلال تیم مذاکره کننده هم این بود که اساسا نباید هم اطلاع رسانی در زمینه مذاکرات انجام شود، چرا که جامعه توسط اخبار مربوط به مذاکره شرطی میشود. مردم فقط باید نتیجه را ببینند و احتمالا هم باید از آن احساس خرسندی خود را به دولت ابراز نمایند.

بازنده بزرگ
باقری کنی بازنده بزرگ این مذاکرات خواهد بود. موافقان برجام مخالفت‌های چند سال قبل او را فراموش نکردند و پس از این هم با مقایسه داده‌ها و ستانده‌های توافق، به نقد او خواهند پرداخت. او و مجموعه دولت، باید توضیح دهند دستاورد یک سال و نیم معطلی در برجام چیست؟

از سوی دیگر باقری کنی در نزد دوستان سابقش هم مطرود خواهد بود. اظهارات کسانی، چون فریدون عباسی که به مردم می‌گوید: «انتظار نداشته باشید توافق بر زندگی‌تان اثر پررنگی داشته باشد»، تاییدی است بر اینکه توافق حاصل شده آن چیزی نیست که پایداری‌ها حاضر باشند از آن دفاع کنند.

با این تفاسیر در صورت احیای برجام اولین و مهمترین بازنده آن کسی نیست جز: علی باقری کنی