رویداد۲۴ نشست «چرا مافیای مواد مخدر کوچک‌تر شده و روی جوانان و نوجوانان با مخدرهای جدید تمرکز کرده است؟» در سالن جلسات موسسه همشهری به همت مجله سرنخ برگزار شد. در این نشست، مسعود زاهدیان مشاور دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، دکتر وحید مصدقی مدیر اسبق فناوری و اطلاعات مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری، اکبر رجبی مدیرعامل جمعیت طلوع بی‌نشان‌ها، علی بدخشان مدیر مرکز سرای نور (پسران آسیب‌دیده از اعتیاد) و پیمان علی‌گلی مددیار اعتیاد و خانواده حضور داشتند.
مسعود زاهدیان، مشاور دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، در ابتدا با اشاره به افزایش مصرف مخدرهای صنعتی گفت: ماده روان‌گردانی مثل شیشه اثرات جبران‌ناپذیری در مصرف‌کنندگان دارد و اگر مصرف‌کننده تصمیم به درمان هم بگیرد به راحتی امکان‌پذیر نیست. در این افراد کاهش اثرات درمانی را شاهد هستیم و کمتر پیش می‌آید افراد پس از ترک مواد به طور کامل به شرایط عادی برگردند.
او افزود: مصرف مواد صنعتی علاوه بر آسیب‌هایی که برای مصرف‌کننده دارد، برای جامعه هم مخاطرات بسیاری به همراه دارد. افرادی که مواد روانگردان مصرف می‌کنند اقدامات پرخطر انجام می‌دهند. مصرف‌کننده تریاک پس از مصرف سست می‌شود اما افرادی که شیشه یا سایر مواد روانگردان مصرف می‌کنند دست به کارهای پرخطر می‌زنند به خودشان، خانواده یا اطرافیان آسیب می‌رسانند. سرقت مسلحانه انجام می‌دهند و همه این‌ها امنیت جامعه را به مخاطره می‌اندازد.
مشاور دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به گزارش سازمان ملل در خصوص افزایش مصرف مواد ترکیبی و تهدیدی که برای جوامع به دنبال دارد، گفت: مصرف مواد ترکیبی در کشور ما هم افزایش یافته است که بسیار جای نگرانی دارد. موادی مثل گل، حشیش، تریاک و... را با هم ترکیب و مصرف می‌کنند که خطرات بسیاری را به دنبال خواهد داشت و به شدت جای نگرانی دارد.
زاهدیان بیان کرد: بخشی از مافیا به سرویس‌های بیگانه وابسته‌اند. از طرف دیگر عدم برخورد مناسب با خرده‌فروشان سبب افزایش تعداد آن‌ها شده است. این افراد دستگیر می‌شوند ولی به دلیل ضعفی که وجود دارد در مدت کوتاهی آزاد می‌شوند. از طرف دیگر این افراد یاد گرفته‌اند میزان کمی مواد به همراه داشته باشند تا مدت‌زمان کمتری در زندان بمانند.
او افزود: خرد و پخش شدن این افراد در جامعه و ارتباط آن‌ها با سرشبکه‌ها مشکلی است که با آن مواجهیم و اگر به‌سرعت بازنگری نشود، در آینده خطرات بسیار زیادی برای جامعه خواهد داشت.
مشاور دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر توضیح داد: اساسا فعالیت افراد در بحث مواد مخدر با جرائم خشن در ارتباط است خصوصا که در این نوع فعالیت‌ها بحث پول در میان است. کسانی که به دنبال خرید و فروش مواد مخدر هستند از سلاح گرم و سرد استفاده می‌کنند و برای رسیدن به اهداف و مقاصدشان به هر خشونت و بزهی دست می‌زنند و همین امر باعث بروز ناامنی در جامعه می‌شود.
زاهدیان درباره آمار کشفیات مواد مخدر گفت: مواد مخدر از طرق افغانستان وارد ایران می‌شود. دلیل آن وجود مواد اولیه زیاد در آنجا و بی‌قانونی و نبود نظارت است. قبلا بیشتر تریاک وارد می‌شد و الان شیشه. البته به دلیل اقدامات افغانستان میزان ورود این مواد نسبت به سال قبل ۴۰ تا ۴۵ درصد کاهش داشته است.
مشاور دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر بیان کرد: به ترتیب تریاک، حشیش، شیشه، مورفین و هروئین موادی هستند که به ایران وارد می‌شوند. شیشه هم مصرف داخلی دارد هم به دلیل افزایش میزان مصرف در اروپا، ترانزیت می‌شود. مورفین از طریق ایران به اروپا می‌رود و بخش عمده‌ای از هروئینی که وارد کشور می‌شود هم به اروپا منتقل می‌شود.
او درباره ماده مخدر گل گفت: تولید آن به صورت گلخانه‌ای در کشور افزایش یافته است.
بیشتربخوانید: خطرناک ترین روانگردان های حاضر در ایران
زاهدیان متوسط سن مصرف‌کنندگان را در ایران ۲۴ سال اعلام کرد و گفت: البته بین سن ۱۴ تا ۱۵ سال هم فراوانی مصرف زیاد است.
او با اشاره به پایین آمدن سن اعتیاد در کشور گفت: اقدامات خوبی در آموزش و پرورش و همین‌طور پلیس انجام شده است تا با آگاهی‌بخشی به خانواده‌ها و نوجوانان بتوانیم از افزایش مصرف در گروه سنی نوجوانان جلوگیری کنیم.
مشاور دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر خاطرنشان کرد: در شبکه شاد، مدارس و همین‌طور از طریق معلمان و فرهیختگان اقدامات زیادی برای افزایش آگاهی‌بخشی به دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان انجام شده است. طرح «یاری‌گران زندگی» نیزکه در مدارس اجرا شده، در مهار نرخ رشد تاثیر داشته است.
دکتر وحید مصدقی، مدیر اسبق فناوری و اطلاعات مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری، با تاکید بر این‌که باید دلایل گرایش به مصرف مواد را در میان مصرف‌کنندگان بررسی کنیم، گفت: در سه سال گذشته که درگیر کرونا بودیم و بچه‌ها بیشتر وقت خود را در منزل گذرانده‌اند و درواقع مدت‌زمان زیادی را بیکار بودند شاهد هستیم مصرف مواد مخدر در میان آن‌ها افزایش یافته است.
او افزود: مشاهدات ما نشان می‌دهد مصرف موادی مثل قلیان، سیگار و حتی الکل هم در میان این گروه سنی افزایش داشته است. شاهدیم نوجوانان ما چه دختر و چه پسر گرایش زیادی به مصرف سیگار پیدا کرده‌اند. از این طریق ارتباط زیادی بین گرایش به مصرف مواد مخدر و بیکاری را شاهد هستیم.
مدیر اسبق فناوری و اطلاعات مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری ادامه داد: در آمارهای رسمی تعداد معتادان دائمی در کشور ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر و تعداد معتادان تفننی ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر اعلام شده است. سیستان و بلوچستان، کرمان، فارس، خوزستان، کرمانشاه، خراسان شمالی، گلستان و مرکزی بیشترین درگیری را با مواد مخدر دارند و اگر باز آمارها را بررسی کنیم متوجه می‌شویم در همه این استان‌ها نیز آمار بیکاری درصد بالایی را دارد.
اکبر رجبی مشهود، مدیرعامل جمعیت طلوع بی‌نشان‌ها، با تاکید بر این‌که سن مصرف مواد مخدر در ایران کاهش یافته است، گفت: میزان مراجعه‌کنندگان مرکز طلوع در سن پایین افزایش داشته است. ما در سال ۹۵ این مرکز را راه‌اندازی کردیم و افرادی را که در این مرکز نگهداری می‌کردیم ۱۲ تا ۱۷ سال داشتند اما الان کودکان ۵ تا ۱۲ سال را هم در این مرکز نگهداری می‌کنیم. هرروز هم از طرف بهزیستی کودکانی برای نگهداری به ما معرفی می‌شوند.
او افزود: الان در مرکز ما تعداد بچه‌های زیر ۱۳ سال بیشتر از بچه‌های بالای ۱۳ سال است. بین ۴۰ نفر، ۶۰ درصد زیر ۱۳ سال دارند و ۴۰ درصد بالای ۱۳ سال.
او در نشست موسسه همشهری، به ماده مخدری جدید اشاره کرد و گفت: مدتی است ماده جدیدی به نام سورچه یا سورچی به بازار آمده که بیشتر در میان افراد فرودست جامعه رواج دارد مثلا در دروازه غار از این مواد زیاد استفاده می‌شود اما متاسفانه من هنوز نشنیده‌ام حتی پلیس به این ماده مخدر اشاره کند یا درمانگران از آن حرف بزنند. نمی‌دانم کسی از وجود آن آگاه نیست یا عمدی وجود دارد که نامی از آن برده نمی‌شود.
مدیرعامل جمعیت طلوع بی‌نشان‌ها درباره این ماده مخدر توضیح داد: این ماده مخدر بسیار ارزان است گرمی ۵۰ تا ۵۵ هزار تومان به همین دلیل بیشتر کارتن‌خواب‌های بیابان‌های اطراف تهران از آن استفاده می‌کنند و مصرف‌کنندگان آن می‌گویند آنقدر ناخالصی دارد که به محض این‌که آن را مصرف می‌کنند و زمین می‌گذارند خمار می‌شوند.
مدیرعامل جمعیت طلوع بی‌نشان‌ها درباره بی‌اطلاعی پلیس از وجود این ماده مخدر جدید گفت: اولین بار است اسم آن را می‌شنوم ولی احتمال می‌دهم ماده جدیدی نباشد. چون قیمت مواد مخدری مثل هروئین افزایش پیدا کرده احتمالا ناخالصی آن را زیاد می‌کنند و بعد هم اسمی روی آن می‌گذارند و به مصرف‌کننده می‌فروشند ولی حتما این ماده را آنالیز و پیگیری می‌کنیم.
او افزود: باید به یاد داشته باشیم شبکه‌های مواد مخدر اتاق فکر دارند و با توجه به نیاز جامعه تولید می‌کنند.
به گزارش همشهری آنلاین، علی بدخشان، مدیر مرکز سرای نور (پسران آسیب‌دیده از اعتیاد)، با تاکید بر کاهش سن مصرف‌کنندگان مواد مخدر آن‌ها را از دو گروه جامعه دانست و گفت: باید این مصرف‌کنندگان را به دو دسته تقسیم کنیم و مشکلات هر کدام و همین‌طور دلایل گرایش هر گروه را جداگانه بررسی کنیم. یک دسته از مصرف‌کنندگان از طبقه فرودست و پایین جامعه هستند و دسته دیگر بچه‌هایی که در خانواده‌های متوسط به دنیا آمده‌اند و بزرگ شده‌اند.
او افزود: مسلما انگیزه و دلایل گرفتار شدن آن‌ها متفاوت است. بچه‌هایی که در طبقات پایین آلوده می‌شوند معمولا پدر یا مادر یا هردو مصرف‌کننده هستند یا این‌که در محله‌ای زندگی می‌کنند که در بطن این جرائم قرار دارد و به راحتی مواد مخدر در دسترسشان قرار دارد.
بدخشان بیان کرد: در مورد نوجوانانی که از طبقه متوسط جامعه هستند وضع فرق می‌کند. اتفاقا می‌خواهم درباره این گروه حرف بزنم و هشدار بدهم که در سیستم توزیع سیاست جدیدی وجود دارد و برای جذب این افراد به مواد مخدر حتی از ادبیات جدیدی استفاده می‌کنند و در این زمینه فرهنگ‌سازی می‌کنند.
مدیر مرکز سرای نور ادامه داد: برای ترغیب بچه‌ها دیگر از واژه مواد مخدر یا مثلا حشیش استفاده نمی‌شود ما می‌بینیم که واژه‌های رایج بین نوجوانان امروزی دراگ، وید و... است درواقع از واژه‌های انگلیسی استفاده می‌کنند. دنیا به این سمت در حرکت است و برای مصرف مواد تبلیغ می‌کنند حتی در غرب مصرف مواد به صورت مستقیم و غیرمستقیم تبلیغ می‌شود مثلا اخیرا به این موضوع اشاره شده بود که ماریجوانا افسردگی را کاهش می‌دهد و حالا می‌بینیم که به ایران هم رسیده است. وقتی ما نوجوان بودیم مصرف مواد مخدر قبح داشت و هم‌سالان ما اگر مصرف می‌کردند، آن را پنهان می‌کردند ولی الان مصرف آن بین نوجوانان افتخار شده و اگر کسی مصرف نکند در جمعشان عقب‌افتاده و امبل خطاب می‌شود.
او افزود: ماجرا بین بچه‌های طبقه پایین متفاوت است. آن‌ها به این اطلاعات دسترسی ندارند و معمولا از طریق نزدیک‌ترین افرادشان با مواد آشنا می‌شوند. مثلا پسر ۷ساله‌ای در مرکز ما که معتاد است ودلیلش را اعتیاد پدرش می‌داند. بنابراین الگوی مصرف بین این دو قشر متفاوت است.
پیمان علی‌گلی، مددیار اعتیاد و خانواده در میزگرد موسسه همشهری، نقش خانواده‌ها را در بحث پیشگیری و درمان فرزندانشان کلیدی دانست و گفت: بیماری اعتیاد چندبعدی است و خانواده باید درباره آن آگاهی داشته باشد. مشاهدات میدانی ما نشان می‌دهد بسیاری از خانواده‌ها در این باره همراهی نمی‌کنند و به همین دلیل درمان در بسیاری از مواقع شکست‌خورده است.
او افزود: باید به خانواده‌ها آموزش دهیم اما متاسفانه هم در بحث آموزش ضعف داریم و هم این‌که برخی خانواده‌ها آموزش‌پذیر نیستند و همراهی نمی‌کنند. خانواده گاهی با فشارهای مستقیم و غیرمستقیم روی فرزندشان که ترک کرده است باعث می‌شوند فرد دوباره به مواد روی بیاورد خانواده باید بپذیرد در بروز این مشکل بخشی از آن به آن ها برمی‌گردد و برای جبران کوتاهی‌هایشان باید تلاش کنند.
این مددیار گفت: از همه می‌خواهم به معتادان کارتن‌خواب توجه کنند. این افراد فقط به فکر تامین مواد هستند و اصلا به بقا خود فکر نمی‌کنند. ما باید به بهداشت و تغذیه این افراد توجه کنیم و با دادن لباس مناسب و غذای گرم به آن‌ها کمک کنیم.