رویداد۲۴ معصومه معظمی خبرنگار گروه سیاسی روزنامه شرق نوشت: یک سال از عمر دولت سیزدهم به پایان رسید و در این مدت وزرا فرصت کافی داشتند تا کارنامه‌ای درخور بررسی ارائه دهند؛ اما بر اساس همین عملکرد، کارشناسان معتقدند برخی از آنها نتوانستند رضایت خاطر مردم و نمایندگان مجلس را فراهم کنند. ازاین‌رو در ماه‌های گذشته استیضاح برخی وزرا ازجمله فاطمی‌امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت، در دستور کار نمایندگان قرار گرفت؛ استیضاحی که با اگر و اما و وساطت مستقیم رئیس مجلس به مدت دو ماه به تعویق افتاد. دخالتی که صدای برخی نمایندگان معترض را درآورد و قالیباف را متهم به زیرپاگذاشتن آیین‌نامه و لابی با دولت کردند.
درست زمانی که استیضاح پس از بازگشت از کمیسیون تخصصی به صحن آمد و قرار بر اعلام وصول بود، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، اعلام کرد طبق توافق انجام‌شده با رئیس‌جمهور، به دولت دو ماه فرصت داده است تا دست به ترمیم کابینه بزند. او از 17 نماینده استیضاح‌کننده خواست امضای خود برای استیضاح وزیر صمت را پس بگیرند تا دولت لایحه تفکیک وزارت صمت را به دو وزارتخانه صنعت و وزارت بازرگانی به مجلس ارائه دهد. قالیباف با بیان اینکه براساس قانون درخواست و امضای 10 نماینده برای استیضاح یکی از وزرای هیئت دولت کافی است و هم‌اکنون 17 نماینده خواستار استیضاح رضا فاطمی‌امین، وزیر صمت هستند، اظهار کرد: «از نمایندگان درخواست دارم چون دولت تصمیم به اقدام دارد و با لایحه به‌دنبال اصلاح هستند، فرصت دو ماهه به دولت بدهیم و مطمئنیم که این کار انجام می‌شود».
بعد از این سخنان و تصمیم شخصی رئیس مجلس مبنی بر اعلام وصول‌نکردن استیضاح وزیر صمت، جبار کوچکی‌نژاد، نماینده خواستار استیضاح وزیر صمت، این اقدام را زیرپاگذاشتن آیین‌نامه توسط رئیس مجلس نامید. او تأکید کرد: «طبق ماده ۲۲۲ آیین‌نامه وقتی استیضاح به سمت کمیسیون تخصصی رفت و از کمیسیون به صحن آمد، باید استیضاح در صحن اعلام وصول شود و دیگر در صحن لابی‌گری معنا ندارد؛ یعنی مجلس این حق را به هیئت‌رئیسه نمی‌دهد که دست به این کار بزند و بگوید که «ما با آقای رئیس‌جمهور و آقای مخبر صحبت کردیم، دو ماه فرصت بدهیم» این زمانی است که اصلا استیضاح وارد صحن نشده است. وقتی که صبح اعلام می‌کنند که امروز قرار است اعلام وصول شود و آقای رئیس مجلس می‌آید چنین اقدامی انجام می‌دهد، دارد به نمایندگان و دولت یاد می‌دهد که لابی‌گری‌ها را تشدید کنند. اصولا در لابی‌گری‌ها بده‌بستان هست و این بده‌بستان به نفع مجلس انقلابی نیست».
وعده‌ای که محقق نشد
اگرچه هفتم تیرماه قالیباف از 17 نماینده استیضاح‌کننده فاطمی‌امین خواست استیضاح را دو ماه به تعویق بیندازند تا دولت دست به ترمیم کابینه بزند و تا آخر شهریور دو وزیر اقتصادی و صمت را تغییر بدهد و همچنین وعده تفکیک وزارت صمت و بازرگانی را داد؛ اما روز گذشته (دوشنبه) این فرصت دو ماهه به پایان رسید و طبق گفته علی بهادری‌جهرمی، سخنگوی دولت «رئیس‌جمهور هیچ تصمیمی برای تغییر در کابینه ندارد و وزرای اقتصادی دولت هم هیچ تغییری نمی‌کنند». علاوه بر آن تا زمان نوشتن این گزارش همچنان از ارسال لایحه دولت مبنی بر تفکیک وزارتخانه صمت به دو وزارتخانه صنعت و بازرگانی به مجلس خبری نیست. اتفاقی که همه گمانه‌زنی چند ماه اخیر درباره ترمیم کابینه سیزدهم از سوی رئیس‌جمهور را به یأس بدل کرد.
کابینه ترمیم نشود، چند وزیر استیضاح می‌شوند
البته جلیل رحیمی‌جهان‌آبادی، نماینده مردم تربت جام در مجلس درباره احتمال استیضاح وزیر صمت به «شرق» گفت: «تا جایی که اطلاع داریم بحث استیضاح فاطمی‌امین نسبت به سایر وزرا خیلی جدی نبود و کسانی که دنبال استیضاح او بودند، فعلا دست نگه داشته‌اند».
او ادامه داد: «توافقی بین رئیس‌جمهور و رئیس مجلس ایجاد شد که استیضاح فاطمی‌امین منتفی شود، در عوض خود دولت تا آخر شهریور کابینه را ترمیم کند اما ظاهرا قرار نیست این اتفاق بیفتد».
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس تأکید کرد: «درصورتی‌که آقای رئیسی در کابینه خود خانه‌تکانی نکند و چند وزیر ضعیفش را عوض نکند، یقین بداند که در چند ماه آینده چند وزیر او توسط مجلس استیضاح می‌شوند».
او با اشاره به وزرای ضعیفی که در صورت تعویض‌نشدن توسط رئیس‌جمهور، از سوی مجلس استیضاح می‌شوند، بیان کرد: «وزیر آموزش و پرورش، کشاورزی، صمت و همچنین وزیر ورزش کارنامه ضعیفی دارند و اگر رئیس‌جمهور آنها را تعویض نکند، مجلس ظرف چند ماه آینده آنها را استیضاح می‌کند. پس بهتر است رئیس‌جمهور خودش زودتر دست‌به‌کار شود و کابینه را ترمیم کند».
بیشتر بخوانید: قالیباف: دولت دو وزیر برای وزارت صمت و بازرگانی به مجلس معرفی می‌کند
استیضاح‌کنندگان فاطمی‌امین پیگیر استیضاح‌اند
علاوه بر او غلامرضا نوری‌قزلجه، نماینده مردم بستان‌آباد در مجلس یازدهم هم درباره توافق حاصله بین رئیس‌جمهور و رئیس مجلس مبنی بر اینکه مجلس برای استیضاح وزیر صمت دست نگه دارد تا اواخر شهریور خودش دست به ترمیم کابینه بزند، اما سخنگوی دولت اخیرا آب پاکی را روی دست همه ریخت و گفت که رئیس‌جمهور قصد تعویض وزرا را ندارد، گفت: «به نظر می‌رسد تأخیر دولت در ارائه لایحه تفکیک وزارت صمت به معنی دست‌به‌سرکردن نمایندگان است، چراکه فرصت دوماهه داده‌شده به پایان رسیده و دولت قصد ارائه لایحه یا تغییر در کابینه را ندارد».
این نماینده مجلس در پاسخ به این پرسش که در صورت محقق‌نشدن وعده دولت، آیا استیضاح‌کنندگان دست‌به‌کار خواهند شد یا خیر، اظهار کرد: «طبق صحبتی که با تعدادی از استیضاح‌کنندگان وزیر صمت داشتم، گفتند که در استیضاح وزیر صمت جدی هستند؛ بنابراین اگر دولت تکلیف لایحه تفکیک وزارت صمت را روشن نکند، استیضاح فاطمی‌امین در مجلس به جریان می‌افتد».
استیضاح وزیر صمت از حدنصاب افتاده است
برخلاف دو نماینده پیشین، محمود عباس‌زاده‌مشکینی، عضو کمیسیون امنیت ملی که از استیضاح‌کنندگان وزیر صمت بود، در گفت‌وگو با «شرق» به انکار سخنان هفتم تیر قالیباف مبنی بر توافق او با رئیس‌جمهور برای مسکوت‌کردن استیضاح وزیر صمت پرداخت و گفت: «استیضاح وزرا بنا به تصمیم صحن مجلس است و رئیس مجلس و رئیس‌جمهور در انجام یا عدم انجام آن دخالتی ندارند».
او با طرح این ادعا که استیضاح وزیر صمت از حدنصاب افتاده است، تصریح کرد: «من از استیضاح کنندگان وزیر صمت بودم اما با وزیر مربوطه در بعد شهرستانی، استانی و کشوری بحث‌هایی داشتم و او وعده همکاری داد. بعد از رایزنی و گرفتن قول برای رفع مشکلات از وزیر، امضای خود برای استیضاح را پس گرفتم. همچنین از سایر استیضاح کنندگان خواستم آنها هم امضای خود را پس بگیرند و این کار را کردند و استیضاح از حدنصاب افتاد».
او افزود: «چند سؤال در استیضاح از وزیر صمت پرسیده بودیم که قول داد مشکلات را رفع کند. حالا هم مشکلات در حال احیا و ترمیم است و دیگر دلیلی برای استیضاح ندارم».
ابهام در معرفی یک یا دو وزیر به مجلس
علاوه بر نمایندگان یادشده، هاجر چنارانی، عضو کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس هم در‌این‌باره به «شرق» گفت: «در استیضاح وزیر صمت دو قصه وجود دارد؛ اول اینکه با توجه به حذف ارز ترجیحی این وزارتخانه باید به سمت کالابرگ الکترونیکی پیش برود. دوم اینکه صحبت از تفکیک وزارت صمت است و اگر این اتفاق نیفتد و دولت لایحه تفکیک وزارت صمت و بازرگانی را هرچه‌زودتر طبق وعده داده‌شده به مجلس ارسال نکند، آقای فاطمی‌امین با مشکل جدی مواجه می‌شود».
چنارانی تأکید کرد: «همین که استیضاح‌کنندگان تاکنون دست نگه داشته‌اند، به بهانه تفکیک دو وزارتخانه است و اگر تا پایان شهریور این لایحه تفکیک وزارتخانه صمت و بازرگانی به مجلس نیاید، نمایندگان طبق تصمیم خود پیش می‌روند».
این نماینده دو دوره مجلس افزود: «البته این احتمال وجود دارد که بعد از تعطیلات مجلس دولت لایحه تفکیک دو وزارتخانه را به مجلس تقدیم کند و در این صورت مجلس به این تفکیک رأی مثبت خواهد داد».
او درباره اینکه در صورت تفکیک دو وزارتخانه وضعیت فاطمی‌امین چه می‌شود، گفت: «اگر قرار بر تفکیک دو وزارتخانه باشد، باید رئیس‌جمهور دو وزیر به مجلس معرفی کند که می‌تواند یکی از آنها آقای فاطمی‌امین باشد یا حتی دو وزیر جدید معرفی کند».
قالیباف طبق نظر خود برخلاف آیین‌نامه هفتم تیر، استیضاح وزیر صمت را اعلام وصول نکرد و از متقاضیان استیضاح خواست فرصت دوماهه به فاطمی‌امین بدهند و از توافق با رئیس‌جمهور برای ارسال لایحه تفکیک وزارتخانه سخن گفت. همچنین وعده داد دولت قصد ترمیم و تغییر دو وزیر تا آخر شهریور را دارد اما این وعده‌ها هیچ‌کدام محقق نشد! به نظر می‌رسد یا نمایندگان راه و مسیر خودشان را درباره استیضاح پیش می‌گیرند یا همان‌طورکه عباس‌زاده‌مشکینی مدعی شد، استیضاح از حد نصاب افتاده و ماجرا صرفا برای منتفی‌کردن استیضاح و سرگرم‌کردن مجلس و مردم بوده است.