رویداد۲۴ پس از افزایش بی‌سابقه تورم خوراکیها در خرداد و تیر، ناشی از حذف ارز ترجیحی، حال کارنامه آماری تایید می‌کند که برخی کالاهای پرطرفدار، کاهش تورم را ثبت کردند. در مرداد ماه، خوراکی‌های پرتقاضا مانند مرغ ماشینی و روغن مایع، تورم منفی ماهانه را تجربه کردند؛ به این معنی که از سطح قیمت آنها نسبت به تیرماه کاسته شده است. به نظر میرسد که این رویه کاهش قیمت‌ها در ماه‌های آینده نیز تداوم یابد.
مرکز آمار ایران، جزئیات تورم کالاهای خوراکی مناطق شهری در مردادماه را منتشر کرد. پیش‌تر در گزارش تورم مردادماه مرکز آمار، تورم نقطه‌‌به‌‌نقطه کالاهای خوراکی را 4/ 80درصد اعلام کرده بود که این عدد نسبت به تیرماه 6/ 5واحد درصد کاهش را تجربه کرده بود. همچنین در آن گزارش تورم ماهانه خوراکیها 4/ 1درصد اعلام شد که نشان از کاهش 3/ 4واحد درصدی قیمت ماهانه این گروه دارد.
تصویر تورم اقلام خوراکی در مرداد
مرکز آمار ایران، 9 شهریور آمار تورم خوراکیها در مردادماه را منتشر کرد. براساس گزارش مرکز آمار در دومین ماه تابستان سال1401، در بخش تورم ماهانه، پرتقال صدرنشین افزایش قیمت است. پرتقال با افزایش قیمت 2/ 24درصدی نسبت به تیرماه، پرچم‌‌دار تورم ماهانه خوراکیها در مردادماه است. پس از پرتقال، هویج فرنگی با رشد 8/ 21درصدی نسبت به ماه قبل، در رتبه دوم بیشترین افزایش قیمت ماهانه اقلام خوراکی قرار گرفت. این دوقلم با افزایش بالای 20درصدی قیمت نسبت به تیرماه، در صدر جدول تورم ماهانه خوراکیها قرار گرفتند. همچنین سیب با 1/ 13درصد و سس مایونز با 8/ 10درصد، کالاهایی هستند که رشد قیمت ماهانه بیش‌‌از 10درصد را تجربه کردند. در گزارش یکم شهریور مرکز آمار که تورم کلی مردادماه بررسی شده بود، نرخ تورم نقطه به نقطه کالاهای خوراکی به 4/ 80درصد و نرخ تورم ماهانه این گروه کالا به 4/ 1درصد رسید. بررسی آمارهای پیشین مرکز آمار نشان میدهد نرخ تورم نقطه به نقطه اقلام خوراکی در مرداد نسبت به تیرماه 6/ 5واحد درصد و نرخ تورم ماهانه 3/ 4واحد درصد کاهش داشته است. به‌‌نظر میرسد که تورم ماهانه مواد خوراکی از قله خود عبور کرده؛ چراکه برای دومین ماه متوالی، روند کاهشی این نرخ ادامه یافته است.
عبور از پیک تورم خوراکیها
پس از حذف ارز ترجیحی کالاهای اساسی در اردیبهشت ماه، تورم در خرداد ماه افزایش قابل توجهی یافت. آمارها نشان میدهد که نرخ تورم ماهانه خرداد به سطح 2/ 12درصد و نرخ تورم ماهانه کالاهای خوراکی نیز در آخرین ماه بهار به 4/ 25درصد رسید. بررسی آمارهای تورم تیرماه نشان از عبور نرخ تورم از قله است؛ چراکه نرخ تورم ماهانه خوراکیها در اولین ماه تابستان به 7/ 5درصد رسید. در مردادماه نیز این روند کاهشی ادامه پیدا کرد و این عدد به 4/ 1درصد رسید. براساس آمارهای منتشرشده گذشته، نرخ تورم نقطه به نقطه خوراکیها از 6/ 81درصد در خرداد ماه به 86درصد در تیرماه رسید. در مردادماه اما با کاهش 6/ 5واحد درصدی، این نرخ به 4/ 80درصد و از پیک خود در تیرماه فاصله گرفت و به‌‌نظر میرسد اثر حذف ارز ترجیحی به مرور درحال تخلیه‌‌شدن است؛ چراکه پس از افزایش تورم سالانه خوراکیها در تیرماه، این نرخ در مرداد با کاهش قابل ملاحظه‌‌ای مواجه و با کاهش تورم ماهانه کالاهای خوراکی همسو شد.
این کاهش در تورم مواد خوراکی را می‌‌توان به‌عنوان واکنشی به تحولات بین‌‌المللی نیز در نظرگرفت؛ چراکه پیش‌‌بینی‌‌های تازه در سطح جهان حاکی از آن است که تورم جهانی کالاهای خوراکی در سه ماه چهارم سال2022 به نصف سه ماه دوم سال جاری میلادی خواهد رسید. این مساله می‌‌تواند تا حد زیادی به کنترل قیمت مواد غذایی در ایران کمک کند. البته بازار محصولات کشاورزی در سطح جهان به‌‌دلیل ادامه جنگ اوکراین همچنان بی‌‌ثبات است و این بی‌‌ثباتی در بازارهای جهانی، می‌‌تواند به افزایش قیمت محصولات خوراکی در ایران نیز منجر شود. باید منتظر ماند و دید که تحولات جهانی در کنار مسائل داخلی، قیمت کالاهای خوراکی را به کدام‌سو می‌‌برد.
بررسی تورم سالانه کالاهای خوراکی
بخش دیگری از گزارش مرکز آمار درباره تورم کالاهای خوراکی به بررسی تورم نقطه به نقطه این دسته از کالاها اختصاص یافته است. بر این اساس در میان 53 کالای بررسی‌شده در این گزارش 32 قلم کالا تورم نقطه به نقطه‌‌ای بالاتر از تورم نقطه به نقطه مردادماه را که 1/ 51درصد بوده، ثبت کرده است. روغن مایع و روغن نباتی جامد به ترتیب با ثبت تورم نقطه به نقطه 6/ 314درصدی و 3/ 288درصدی صدرنشین تورم نقطه به نقطه خوراکیها بودند. سیب‌زمینی با 8/ 193درصد، برنج درجه‌یک ایرانی با 3/ 190درصد و ماکارونی با 1/ 162درصد در رده‌های بعدی بالاترین تورم نقطه به نقطه کالاهای خوراکی در تیرماه قرار دارد. رشد نقطه به نقطه بالای صددرصد در کالاهایی مانند پنیر، ماست و ماکارونی حاکی از آن است که کالاهای اساسی در یک سال گذشته افزایش قیمت قابل توجهی را تجریه کرده‌‌اند و فشار مضاعفی را بر دوش خانوارها قرار داده است.
جزئیات آمار منتشرشده مرکز آمار در مردادماه نشان میدهد در گروه نان و غلات، اقلام «رشته آش» با 2/ 4درصد «برنج ایرانی درجه یک» با رشد 1/ 4درصد و «شیرینی خشک» با 3درصد بالاترین افزایش قیمت نسبت به ماه گذشته را به خود اختصاص داده‌‌اند. در گروه «گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آنها» اقلام «گوشت گاو یا گوساله» با 5/ 3درصد «کنسرو ماهی تن» با 9/ 1درصد و «ماهی قزل‌‌آلا» با 1/ 1درصد بیشترین رشد قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌‌اند. نکته قابل توجه در این گروه از اقلام خوراکی، کاهش قابل توجه قیمت قلم «مرغ ماشینی» نسبت به ماه قبل است. آمارها نشان میدهد که «مرغ ماشینی» با منفی 5/ 4درصد بیشترین کاهش قیمت را نسبت به تیرماه سال جاری داشته است. در گروه «لبنیات، تخم مرغ و انواع روغن» بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به «خامه پاستوریزه» با 9/ 5درصد، «کره پاستوریزه» با 8/ 4درصد و «دوغ پاستوریزه» با 1/ 4درصد بوده است.
همچنین در این گروه بیشترین کاهش قیمت مربوط به «روغن نباتی جامد» با منفی 7/ 1درصد بوده است. در گروه «میوه و خشکبار» بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به «پرتقال» با 2/ 24درصد و «سیب» با 1/ 13درصد است. همچنین در این گروه «هندوانه» با منفی 7/ 22درصد و «لیموترش» با منفی 4/ 7درصد با کاهش قیمت مواجه شده‌اند. در گروه «سبزیجات و حبوبات» نیز بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل به «هویج فرنگی» با 8/ 21درصد، «پیاز» با 9/ 5درصد و «لوبیا چیتی» با 4/ 4درصد تعلق دارد. در نهایت در گروه «قند، شکر، آشامیدنی‌‌ها و سایر خوراکیها» سس مایونز با 8/ 10درصد و سس گوجه فرنگی با 6/ 5درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌‌اند.