رویداد۲۴ شادی مکی: برای آنکه بتوانیم با تله‌ها یا طرحواره‌های زندگی آشنا شویم ابتدا لازم است با معنای تله زندگی آشنا شوید. تله‌ها درواقع الگو‌های ذهنی فرد هستند که معمولا در کودکی و با توجه به آنچه فرد در کودکی و در تعامل با اطرافیان تجربه می‌کند، شکل می‌گیرند. این الگو‌ها می‌توانند کارکردی مثبت یا منفی در زندگی فرد داشته باشند. تاکنون ۱۸ تله منفی و نیازمند درمان شناسایی شده است.
این تله‌ها یا طرحواره‌های زندگی در انتخاب سبک و مسیر زندگی توسط فرد تاثیری بسزا دارند. نکته حائز اهمیت آنکه تله‌های منفی زندگی به گونه‌ای عمل می‌کنند که فرد روشی را در زندگی انتخاب کند تا این تله‌های روانی را در آن‌ها تقویت کند. تله بی اعتمادی یکی از این تله‌هاست که در ادامه بیشتر با آن آشنا می‌شوید.
به گزارش جامعه ۲۴ افرادی مبتلا به تله بدرفتاری مدام در ذهن خود این مساله را مرور می‌کنند که اطرافیان‌شان قصد سوءاستفاده یا خیانت به آن‌ها را دارند. آن‌ها همواره در حالت تدافعی قرار داشته و گوش به زنگ آسیب دیگران به خودشان هستند موضوعی که آسایش زندگی آن‌ها را سلب می‌کند.
این افراد در جهانی ناامن زندگی می‌کنند که ناچارند برای اطمینان از صداقت و بی‌خطر بودن سایرین مرتبا آن‌ها را مورد امتحان قرار بدهند. افراد مبتلا به این تله ذهنی عمیقا باور دارند که دیگران دروغ می‌گویند، آن‌ها را مورد تمسخر قرار می‌دهند، یا قصد آسیب جسمی و روحی به آن‌ها را دارند. میزان بدگمانی در این افراد چنان شدید است که به دیگران نزدیک نشده و اجازه نمی‌دهند دیگران به آن‌ها خیلی نزدیک شوند. آن‌ها خود را از داشتن روابط صمیمانه محروم می‌کنند و افکار و احساسات خود را با دوستان‌شان در میان نمی‌گذارند. یکی از مهم‌ترین ویژگی رفتاری این افراد بدرفتاری با سایرین و احساس قربانی شدن است.
به گفته متخصصان مبتلایان به این تله در افراطی‌ترین حالت معتقدند که دیگران قصد دارند از نظر جنسی، جسمی، عاطفی، مالی و... از آن‌ها سوءاستفاده کنند. «ایساک بشویس سینگر» در کتابی به نام شوشا که درباره قتل‌عام یهودیان است، نوشته افراد مبتلا به تله بی‌اعتمادی جهان را به صورت کشتارگاه و فاحشه‌خانه تصور می‌کنند.
این افراد در بسیاری موارد چنان در کودکی آسیب دیده‌اند که حتی توان اعتماد به درمانگر را هم ندارند و گفتار و رفتار او را بد تفسیر می‌کنند یا در هراس از آن هستند که از اطلاعات آن‌ها سوءاستفاده شود. مساله‌ای که روند درمان را با مشکل مواجه می‌کند. این افراد به دلیل تجربه احساسات منفی مانند درد، ترس و خشم در گذشته در روابط امروز خود نیز احساس راحتی و امنیت نمی‌کنند و اعتماد کردن برایشان قابل تصور نیست.
بی‌اعتماد‌ها حتی در صورت اعتماد به یک نفر باز هم نمی‌توانند به صورت کامل به او اعتماد کنند و همواره مراقب هستند که فریب نخورند.
افراد مبتلا به تله بی اعتمادی ویژگی‌هایی دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
افراد مبتلا به تله ذهنی بی اعتمادی معتقدند که دیگران تفکرات پنهانی دارند که باعث آسیب به آن می‌شود و همواره منتظر ضربه از طرف سایرین هستند. مساله‌ای که باعث می‌شود بعد از مدتی نه تنها اعتماد به نفس که حتی روابط خوب خود را از دست داده و نتوانند روابطی طبیعی و مناسب با دیگران برقرار کنند.
افرادی که در وضعیت شدید بی‌اعتمادی قرار دارند قادر به برقراری روابط عاطفی و عاشقانه نیستند، چرا که شفافیت، خودآشکارسازی و نشان دادن نقاط ضعف و قوت خود یکی از شروط برقراری یک رابطه عاطفی سالم است، اما همانطور که گفته شد این افراد همواره ترس از افشا و سوءاستفاده از اطلاعات‌شان را دارند. آن‌ها همچنین از آشکار کردن نقاط ضعف‌شان به شریک عاطفی می‌ترسند و همواره در حالت آماده باش و دفاع قرار دارند تا آسیب نبیند.
هرچه رابطه این افراد پیشرفت کند احساس عدم امنیت در آنان تقویت شده و شرایط برایشان خطرناک‌تر جلوه می‌کند. آن‌ها نمی‌توانند باور کنند که کسی بدون نقشه سوءاستفاده و آزار رفتاری محترمانه و عاشقانه داشته باشد.
همچنین این افراد به صورت ناخودآگاه و در جهت تایید تفکر اشتباه‌شان جذب افراد آزارگر و سوءاستفاده‌گر می‌شوند در حالیکه در مقابل افرادی که با آن‌ها خوش‌رفتاری کرده و به آن‌ها احترام می‌گذارند سردرگم و پر از تردید می‌شوند چرا که آن‌ها راه تعامل با افراد مهربان و قابل اعتماد را نیاموخته‌اند.
افراد مبتلا به این تله همواره در انتظار وقوع یک اتفاق ناگوار، تهدید و سوءاستفاده از طرف دیگران هستند.
برخی از افراد دارای تله بی‌ا عتمادی با سایرین با خشونت رفتار کرده و در واقع بدرفتاری می‌کنند. آن‌ها با فریب دیگران احساس می‌کنند که پیروز میدان جنگی شده‌اند که در ذهن خود ساخته‌اند، زیرا معتقدند برای جلوگیری از سوءاستفاده دیگران خودشان باید در این رابطه پیش‌دستی کنند.
گروهی دیگر واکنش برعکس گروه قبلی نشان می‌دهند یعنی به سایرین اجازه می‌دهند که با آن‌ها بدرفتاری کرده و آن‌ها را مورد آزار و اذیت و تمسخر و سوءاستفاده قرار دهند، رفتاری که به تایید آنچه به آن باور دارند می‌انجامد. برای این گروه بدرفتاری دیگران موضوعی عادی است و محبت و احترام برایشان غیرطبیعی جلوه می‌کند.
بی‌اعتماد‌ها نسبت به اخبار منفی حوادث مانند اخبار مرتبط با تجاوز، قتل، سرقت، کلاه‌برداری و … حساس بوده و چنین اخباری توجه آن‌ها را به شدت جلب می‌کند.
یکی از مهم‌ترین سوژه‌های خیالپردازی آنان آزارگری و آزار دادن است، آن‌ها در خیالات خود به صورت مداوم با دیگران در حال مشاجره و کشمکش هستند.
بیشتر بخوانید: درمان تله رهاشدگی و نکاتی که باید بدانید
همانطور که گفته شد معمولا تله‌ها بر اساس تجربیات تلخ کودکی شکل می‌گیرند. در ادامه به برخی از این تجربه‌های دردناک اشاره می‌کنیم.
- تنبیه و آزار جسمی مداوم کودک توسط والدین
- تجربه آزار جنسی و تجاوز در کودکی و توسط یکی از افراد خانواده یا نزدیکان
- قرار داشتن مداوم کودک در معرض توهین، تحقیر و تمسخر دیگران
- درگیری خانواده با معضلات اخلاقی مانند دروغگویی یا بی‌اعتمادی میان اعضای خانواده
- تهدید و تحقیر کودک برای اجبار او به انجام کار
- تاکید مداوم مراقبان کودک به اینکه به دیگران اعتماد نکنند
- عدم امنیت کودک در محیط زندگی یا جنگ و ناسازگاری در خانواده
- فاش کردن اسرار کودک توسط والدین یا اعضای خانواده
- عدم وفاداری خانواده کودک به قول و قرار خود با کودک یا به یکدیگر
- مراجعه به درمانگری متخصص برای تغییر نگرش و طرحواره بی اعتمادی در شما
- یافتن دوستی قابل اعتماد
- خاطرات مرتبط با بدرفتاری که تجربه کرده‌اید را یادآوری و با جزئیات کامل به درمانگر خود بگویید.
- با تصویرسازی ذهنی خشم خود را بر سر فردی که از شما سوءاستفاده کرده است خالی و احساس سبکی کنید. برای تخلیه خشم می‌توانید بر بالش مشت بکوبید.
- از افرادی که با شما بدرفتاری کرده‌اند عذرخواهی نکنید و آگاه باشید شما نه مقصر هستید و نه شایسته تحقیر و بدرفتاری
- در فرایند تغییر و درمان این تله ذهنی به تدریج ارتباط خود را با افراد آزارگر و سوءاستفاده‌گر قطع کنید.
- در صورت امکان برای فردی که از شما سوءاستفاده کرده است پیامد‌ها و اثر منفی رفتارش بر زندگی کنونی خود را بازگو کنید یا برای او در این زمینه نامه بنویسید.
- با فردی قابل اعتماد و صادق وارد روابط عاطفی شوید.
- از بدرفتاری با نزدیکان خود بپرهیزید.