رویداد۲۴ نامه نیوز نوشت: برجام و مذاکرات هسته‌ای مثل قبل در مرکز توجه نیست. نه در رسانه‌های داخلی و نه برای مقامات طرف برجام و سایر کشورهای دنیا. در واقع اتفاقاتی مثل ناآرامی‌های اخیر سبب شده که آمریکایی‌ها همان طور که خود اعتراف کرده‌اند از تمرکز بر مذاکرات منصرف شوند - اگرچه که در خفا هنوز پیغام‌هایی می‌فرستند، چنانچه وزیرخارجه کشورمان گفت - و سایر طرف‌ها مثل اروپا نیز کمتر پیشنهاد و پیش‌نویس رو کرده و برای به توافق رساندن ایران و آمریکا تلاش کنند. حتی از اولیانوف که مدت داوطلبانه نقش سخنگوی مذاکرات را به عهده گرفته بود هم کمتر صدایی درمی‌آید.
این وضعیت، اما به معنی به حااشیه رفتن مذاکرات یا بی‌اهمیت شدن احیای برجام نیست. بدون شک به زودی طرف غربی هم در خواهد یافت که باید طبق منافع خود عمل کرده و به جای دل بستن به عملکرد اغتشاشگران و انتظار برای به ثمر رسیدن چند تجمع پراکنده داخلی و خارجی، از طریق گفتگو و پذیرش مطالبات منطقی ایران با جمهوری اسلامی کنار آمده و توافق برجام را احیا کند.
در این بین، اما نقش اروپا همچنان مورد توجه و حائز اهمیت است. مروری بر آنچه در چند ماه گذشته در این عرصه مشاهده شد، حاکی از آن است که بعد از ابراز تمایل آمریکایی‌ها برای احیای برجام در دولت دموکرات بایدن، اروپایی‌ها تلاش بسیاری کردند که برجام به فرجام برسد و نقش واسطه را بین ایران و آمریکا بازی کردند.
حتی جوزپ بورل، در قامت مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیشنهادی را مطرح کرد که بر مبنای آن می‌شد برجام طی ۴ مرحله احیا شود. این پیشنهاد با پذیرش اولیه طرفین هم همراه بود، اما در ادامه و با طرح خواسته‌ها و شرط‌ها به ثمر نرسید.
بیشتر بخوانید: برجام در اولویت ما نیست؛ خوشبختانه در اولویت آمریکا هم نیست
ایران اصرار کرد که نباید بازگشت به برجام به گونه‌ای باشد که آمریکایی‌ها هر زمان که خواستند زیر توافق‌زده و به تعهدات خود عمل نکنند. طرف مقابل، اما اظهارات و خواسته به حق تهران را غیرسازنده خواند! و بورل هم از به نتیجه رسیدن این رویه ابراز ناامیدی کرد.
در این بین وضعیت اوکراین هم مزید بر علت شد و برخی در داخل به زمستان سرد و سیاه اروپا و نیاز آن‌ها به ایران و انرژی آن دل بستند. در همین اوضاع که اروپا هم از عدم همراه ایران با پیشنهادهایش ناراحت بود و هم چشمی به انرژی ایران برای عبور از بحران خود در این زمینه داشت، در ایران تحولاتی صورت گرفت و شاهد ناآرامی‌هایی بودیم که طرف‌های غربی مذاکره را دچار خطای محاسباتی کرد. گمان کردند که در آستانه تغییر و تحولات اساسی در ایران هستیم و باید نسبت به ادامه گفتگو‌ها و تلاش برای توافق با ایران تعلل کنند!
با این حال شاهدیم که برخی مثل اروپایی‌ها هنوز هم نسبت به احیای برجام قطع امید نکرده‌اند و کشور‌هایی مثل قطر و عمان هم همچنان میل به میانجیگیری دارند. اینکه در ادامه راه این امیدواری‌ها به کجا می‌رسد و چه نتیجه‌ای را رقم می‌زند معلوم نیست، اما برخی کارشناسان و تحلیلگران باور دارند که نباید خیلی خوشبین یا خیلی بدبین بود.
این گروه از تحلیلگران معتقدند که اروپا در عین امیدواری به احیای برجام و تلاش برای آن، مکانیزم‌هایی برای مقابله با ایران دارد. سیدجلال ساداتیان، کارشناس مسائل بین‌المللی در این‌باره نوشته: «اروپایی‌ها مکانیزم‌هایی را علیه تهران در نظر دارند تا در صورت عدم توافق در بازگشت به برجام علیه ایران اجرایی کنند. یکی از این مکانیزم‌ها اسنپ‌بک است و احتمال اینکه از اروپایی‌ها علیه تهران از این مکانیزم استفاده کنند، دور از ذهن نیست.»
وی افزوده است: «البته آن‌ها هنوز وارد مکانیزم اسنپ‌بک علیه تهران نشدند و احتمالا زمانی به سمت فعال کردن این مکانیزم علیه ایران حرکت خواهند کرد که دیگر راه‌حلی در ارتباط با احیای برجام وجود نداشته باشد. از این جهت است که برخی تحریم‌ها را علیه ایران که بیشتر جنبه حقوق بشری دارد را اعمال کرده‌اند تا شاید فشار‌های آن‌ها ایران را وارد فضای جدیدی برای رسیدن به توافق و احیای برجام کند.»